Clawback: Ένας «προσωρινός» μηχανισμός για… να ξεφεύγει η φαρμακευτική δαπάνη

Είναι γνωστό ότι τα κορυφαία στελέχη του χώρου των φαρμακευτικών εταιρειών στη χώρα μας τονίζουν, σε κάθε ευκαιρία, ότι οι παρεμβάσεις στον τομέα της Υγείας, στο πλαίσιο των προγραμμάτων προσαρμογής, αφορούσαν, κυρίως, τον εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης, μέσω της εφαρμογής πολλών μέτρων συγκράτησης του κόστους. Κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, λένε οι ίδιοι, όμως, αυτές οι παρεμβάσεις συνδέονταν με μεταβολές της φαρμακευτικής πολιτικής, μέσω της μείωσης των τιμών των φαρμάκων, αλλαγών στις πολιτικές αποζημίωσης και της καθιέρωσης μηχανισμών επιστροφών, όπως clawback και rebate.

Το 2012 θεσπίστηκε ο μηχανισμός clawback (σ.σ. επιστροφή χρηματικού ποσού το οποίο υπερβαίνει το πλαφόν της δαπάνης από την φαρμακοβιομηχανία προς το Δημόσιο) στην εξωνοσοκομειακή αγορά φαρμάκων, με στόχο τη διαχείριση των υπερβάσεων της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης. Το 2016 θεσπίστηκε τέτοιος μηχανισμός και για τη φαρμακευτική δαπάνη των νοσοκομείων.

Αυτό το μέτρο, σε συνδυασμό με μια σειρά διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, θα οδηγούσε στον εξορθολογισμό της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης. Παρόλο που το clawback θεσπίστηκε ως προσωρινός μηχανισμός και, γι’ αυτό, κρίθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας ότι δεν είναι αντισυνταγματικό, θα συνεχίσει να ισχύει μέχρι το 2022. Αυτή τη στιγμή το clawback είναι το κύριο εργαλείο που χρησιμοποιεί η πολιτεία για να διατηρεί σταθερή τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη.

Τα κορυφαία στελέχη του χώρου των φαρμακευτικών επιχειρήσεων θεωρούν, παράλληλα, ότι ο μηχανισμός του clawback «ευνοεί τον εφησυχασμό όσον αφορά την υλοποίηση άλλων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ενώ με τη συνεχή του διόγκωση πλήττει σοβαρά τη βιωσιμότητα των φαρμακευτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα».

Παρ’ όλα αυτά και παρά τις συνεχείς πιέσεις που υφίσταται, ο φαρμακευτικός τομέας στην Ελλάδα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και εντατικότερους πυλώνες της εθνικής οικονομίας, καθώς υποστηρίζει συνολικά 86.000 θέσεις εργασίας, εκ των οποίων 26.000 άμεσα, αντιπροσωπεύει το 18% των συνολικών δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη και έχει συμβολή 3,5% στο ΑΕΠ της χώρας μας.

Ο απορριπτικός κ. Καρόνε και η… ξεροκέφαλη Κομισιόν!

Την ίδια στιγμή, ιδιαίτερη αίσθηση έχει προκαλέσει το γεγονός ότι ο επικεφαλής των τεχνικών κλιμακίων του κουαρτέτου για την Ελλάδα Τζουζέπε Καρόνε εμφανίζει θέσεις με μεγάλη εσωτερική συνοχή, οι οποίες είναι κάθετα αντίθετες ως προς το clawback:

Σύμφωνα με τον Τζουζέπε Καρόνε, αν η δαπάνη καθοριστεί σε πολύ χαμηλό επίπεδο, τότε ο φαρμακευτικός κλάδος τιμωρείται με υποχρεωτικές επιστροφές για την κάλυψη πραγματικών αναγκών υγείας του πληθυσμού, οι οποίες μπορεί να καταστήσουν αναγκαία την υπέρβαση της καθορισθείσας δαπάνης.

• Το clawback μπορεί να μειώσει τα κίνητρα για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας, καθώς στην πράξη εγγυάται ότι η κατανάλωση καθ’ υπέρβαση της καθορισμένης δαπάνης θα καλυφθεί στο σύνολό της μέσω των υποχρεωτικών επιστροφών.
• Το clawback μειώνει τη διαφάνεια των πραγματικών τιμών των φαρμάκων, καθώς μεταβάλλει αυτές τις τιμές αλλά όχι τις τιμές καταλόγου, μειώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα της εξωτερικής τιμολόγησης αναφοράς.
• Το clawback μπορεί να αποθαρρύνει την κυκλοφορία νέων φαρμάκων, εάν υπάρχει ζήτημα υπέρβασης της δαπάνης και ο αναμενόμενος κύκλος εργασιών των νέων φαρμάκων θα αντισταθμιστεί πλήρως από τις υποχρεωτικές επιστροφές.

Από την δική της πλευρά, αντιθέτως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει πλήρως τον μηχανισμό clawback, με οποιοδήποτε κόστος για τον φαρμακευτικό κλάδο…

Ξανθός: Δύσκολα θα ελέγξουμε την φαρμακευτική δαπάνη!

Υπενθυμίζεται ότι το συμπληρωματικό μνημόνιο όρισε ως προαπαιτούμενη δράση τη μείωση του clawback, τουλάχιστον κατά 30% για το 2017, σε σχέση με το 2016.

Κατά την τέταρτη αξιολόγηση του συμπληρωματικού μνημονίου, το ανώτατο όριο καταργήθηκε, αλλά η μείωση του μεγέθους της υπέρβασης εξακολουθεί να αποτελεί προαπαιτούμενο.

Κι όμως, το clawback εξακολουθεί να είναι εκτός ελέγχου, ενώ ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός παραδέχθηκε πολύ πρόσφατα, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της διακομματικής επιτροπής της Βουλής για την φαρμακευτική πολιτική, ότι ο έλεγχος της υπέρβασης της δημοσίας φαρμακευτικής δαπάνης θα παραμείνει δύσκολος και στο μέλλον!

Ολύμπιος Παπαδημητρίου: Να καθιερωθεί η συνυπευθυνότητα για την υπέρβαση της δαπάνης

Με τα ως άνω ως δεδομένα, ζητήσαμε από τον πρόεδρο του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) Ολύμπιο Παπαδημητρίου να μας παραθέσει μία σειρά θέσεων του Συνδέσμου για το δέον γενέσθαι με το μέτρο του clawback επί της δημοσίας φαρμακευτικής δαπάνης, εξωνοσοκομειακής (ΕΟΠΥΥ) και νοσοκομειακής.

Ο Ολύμπιος Παπαδημητρίου είναι σαφής:

«Προτείνουμε ορισμένα πολύ απλά μέτρα, τα οποία μπορούν να εξορθολογίσουν και να ελέγξουν το ύψος της δημοσίας φαρμακευτικής δαπάνης στη χώρα μας:

1. Μετά την ολοκλήρωση των Προγραμμάτων Προσαρμογής πρέπει να επαναξιολογηθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης και να εξεταστεί το ενδεχόμενο της δημιουργίας χωριστών προϋπολογισμών για την πρόληψη (εμβόλια) και άλλες ανελαστικές συνιστώσες της δαπάνης.
2. Το Υπουργείο Υγείας θα πρέπει να ελέγχει τον όγκο της συνταγογράφησης μέσω αποτελεσματικών εργαλείων που έχουν ήδη θεσπιστεί αλλά δεν εφαρμόζονται.
3. Θα πρέπει να καθιερωθεί συνυπευθυνότητα μεταξύ του κράτους και της φαρμακοβιομηχανίας όσον αφορά την κάλυψη της υπέρβασης της φαρμακευτικής δαπάνης. Επί του παρόντος, μόνο η φαρμακοβιομηχανία πληρώνει το 100% της υπέρβασης χωρίς περιορισμούς/ανώτατο όριο.
4. Το clawback θα πρέπει να χρεώνεται στις επιχειρήσεις με βάση την εργοστασιακή τιμή και όχι την τιμή λιανικής.
5. Πρέπει να προβλεφθεί πρόσθετος προϋπολογισμός για τα καινοτόμα προϊόντα ή να ληφθούν μέτρα για την προώθηση της καινοτομίας.
6. Οι επενδύσεις στην Έρευνα και την Ανάπτυξη θα πρέπει να αφαιρούνται από το clawback.
7. Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις είναι πρόθυμες να διαθέτουν φάρμακα (σε είδος) για τους ανασφάλιστους υπό ορισμένες προϋποθέσεις και η συνεισφορά αυτή θα πρέπει να αφαιρείται από το clawback της συγκεκριμένης επιχείρησης».