Επιστήμονες στις ΗΠΑ αισιοδοξούν ότι ίσως ανακάλυψαν ένα εναλλακτικό δρόμο για τη διάγνωση, την πρόληψη και τη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων μορφών άνοιας. Όταν εξαφάνισαν τα γηράσκοντα κύτταρα, γνωστά και ως κύτταρα «ζόμπι», από τον εγκέφαλο πειραματόζωων με άνοια, τα εξωτερικά συμπτώματά της εξαφανίσθηκαν επίσης.
Είναι η πρώτη μελέτη που επιβεβαιώνει ότι τα γηράσκοντα κύτταρα παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της νευροεκφύλισης στον εγκέφαλο. Συνεπώς η έγκαιρη απομάκρυνση αυτών των άχρηστων πλέον κυττάρων μπορεί πιθανώς να αποτρέψει τις βλάβες, οι οποίες οδηγούν σε Αλτσχάιμερ και άνοια. Είναι πάντως πρόωρο να πει κανείς κατά πόσο τα νέα ευρήματα θα ισχύουν εξίσου και στους ανθρώπους.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον μοριακό βιολόγο Ντάρεν Μπέικερ της Κλινικής Mayo της Μινεσότα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», σύμφωνα με τη βρετανική «Γκάρντιαν» και το «New Scienntist», πειραματίσθηκαν με ποντίκια, τα οποία είχαν μια γενετική μορφή άνοιας.
Τα τρωκτικά είχαν συσσωρεύσει μεγάλο αριθμό γερασμένων κυττάρων «ζόμπι» σε περιοχές του εγκεφάλου τους, οι οποίες εμπλέκονται στη μνήμη και στη νόηση, όπως ο φλοιός και ο ιππόκαμπος. Η άνοια εμπόδιζε τα ζώα να μαθαίνουν και να θυμούνται νέες πληροφορίες.
Όταν, όμως, χάρη σε ένα κατάλληλα γενετικά τροποποιημένο ένζυμο, καθαρίσθηκαν τα κύτταρα «ζόμπι», εξαφανίσθηκαν και τα συμπτώματα της άνοιας, καθώς τα ποντίκια πλέον είχαν λειτουργική μνήμη. Είχαν επίσης εξαφανισθεί τα σημάδια φλεγμονής και οι τοξικές πλάκες της πρωτεΐνης ταυ στον εγκέφαλό τους, ο οποίος είχε φυσιολογική μάζα.
Ο μετασχηματισμός των κυττάρων σε γηράσκοντα είναι μια φυσική άμυνα του σώματος ενάντια στον καρκίνο, καθώς όταν τα κύτταρα συσσωρεύουν διαδοχικές μεταλλάξεις που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτη καρκινική ανάπτυξη, ένας βιολογικός «διακόπτης» φρενάρει αυτή τη διαδικασία, θέτοντας τα ύποπτα κύτταρα σε μια ημι-ζωντανή κατάσταση (εξ ου και ο χαρακτηρισμός τους ως «ζόμπι»).
Αρχικά τα κύτταρα αυτά, που είναι φθαρμένα αλλά δεν αυτοκαταστρέφονται, θεωρήθηκαν άχρηστα αλλά αβλαβή μέσα στο σώμα. Όμως κατά την τελευταία δεκαετία αυξάνονται οι ενδείξεις πως σχετίζονται με διάφορες παθήσεις, όπως Πάρκινσον, διαβήτη, αρθρίτιδα, καρδιοπάθεια και την ίδια τη γήρανση. Η νέα μελέτη έρχεται να προσθέσει και την άνοια σε αυτό τον κατάλογο.
Νωρίτερα φέτος, μια άλλη ερευνητική ομάδα της Κλινικής Mayo είχε δείξει ότι μπορεί να επεκταθεί έως κατά 36% η διάρκεια της ζωής ηλικιωμένων ποντικιών μέσω της χορήγησης ενός συνδυασμού φαρμάκων, που καταστρέφουν τα γηράσκοντα κύτταρα.
Στον εγκέφαλο τα κύτταρα που γίνονται «ζόμπι», δεν είναι τόσο οι νευρώνες, όσο τα άλλα υποστηρικτικά κύτταρα, τα μικρογλοιακά και τα αστροκύτταρα. Όπως δήλωσαν οι ερευνητές, δεν έχει βρεθεί ακόμη η αιτία που τα κύτταρα αυτά, όταν εισέρχονται σε γηράσκουσα κατάσταση, μπορεί να προκαλούν νευροεκφύλιση. Επίσης, δεν είναι σαφές τι ακριβώς συμβαίνει, όταν απομακρύνονται από τον εγκέφαλο.
Εδώ και 15 χρόνια δεν έχει βρεθεί κανένα νέο φάρμακο για τη νόσο Αλτσχάιμερ, συνεπώς οι επιστήμονες και οι γιατροί έχουν μεγάλη ανάγκη για νέες ιδέες. Θα χρειαστεί πάντως πολύς χρόνος, εωσότου ξεκαθαρίσει κατά πόσο η νέα έρευνα μπορεί να «μεταφραστεί» σε κάτι κλινικά χρήσιμο.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
12°
