Τι παθαίνει το δέρμα μας όταν αφυδατωνόμαστε;

Το νερό συμμετέχει σε πάρα πολλές λειτουργίες του οργανισμού, από τη ρύθμιση της εσωτερικής θερμοκρασίας και την πέψη έως τη λειτουργία του εγκεφάλου και των νεφρών, όμως τι συμβαίνει στο δέρμα μας αν δεν πίνουμε αρκετό;

«Το σώμα αποτελείται περίπου 60% από νερό και η αναπλήρωση των ποσοτήτων που χάνονται με τις σωματικές λειτουργίες και την εφίδρωση έχει ζωτική σημασία για την επιβίωσή μας», λέει ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική). «Η αφυδάτωση προκαλεί οργανικά προβλήματα που στις ακραίες περιπτώσεις μπορεί να απειλήσουν τη ζωή. Το δέρμα όμως είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος, επομένως και αυτό πλήττεται από την έλλειψη νερού».

Όπως εξηγεί, καθώς μεγαλώνουμε το δέρμα χάνει σταδιακά τη φυσική ελαστικότητά του, γεγονός που δυσκολεύει την είσοδο νερού στα κύτταρα. Έτσι, μπορεί να αφυδατώνεται πιο γρήγορα απ’ ό,τι όταν ήμασταν νεότεροι. Και αυτό εξηγεί την ξηρότητα, το «τράβηγμα» και το ξεφλούδισμα που αναπτύσσονται στο δέρμα όταν είναι αφυδατωμένο.

Επιπλέον, όταν η κατανάλωση υγρών είναι ελλιπής και αρχίσει η αφυδάτωση του σώματος, τα υπάρχοντα αποθέματα νερού προωθούνται στα ζωτικά όργανα, όπως στο ήπαρ, τον εγκέφαλο και τους πνεύμονες, και ταυτοχρόνως απομακρύνονται από τους λιγότερο ζωτικούς ιστούς.

Στους λιγότερο ζωτικούς ιστούς ανήκουν οι συνδετικοί ιστοί όπως το κολλαγόνο, το οποίο αποτελεί κύρια πρωτεΐνη του δέρματος και είναι ένα από τα πρώτα που σταματά να λαμβάνει νερό σε περίπτωση μειωμένων αποθεμάτων στο σώμα.

Όταν όμως το κολλαγόνο δεν ενυδατώνεται επαρκώς, οι ίνες του αρχίζουν να διασπώνται και να συγκολλώνται μεταξύ τους, με συνέπεια τη δημιουργία λεπτών ρυτίδων στην επιφάνεια του δέρματος.

Οι επιπτώσεις που έχει η αφυδάτωση του σώματος στο δέρμα είναι ιδιαίτερα εμφανείς στους ανθρώπους που εκ φύσεως έχουν ξηρό και ευαίσθητο δέρμα. Είναι επίσης πιθανότερες σε όσους πάσχουν από φλεγμονώδη δερματικά νοσήματα, όπως το έκζεμα και η ψωρίαση, επειδή σε τέτοια περίπτωση αυξάνεται η διαδερμική απώλεια νερού. Μάλιστα για όσους πάσχουν από σοβαρές μορφές φλεγμονωδών δερματοπαθειών, η έστω και μικρή αφυδάτωση του οργανισμού είναι σοβαρό θέμα. Γι’ αυτό πρέπει να παρακολουθούν πόσα υγρά καταναλώνουν, τονίζει ο κ. Μιχελάκης.

Πόσο νερό, όμως, πρέπει να πίνουμε για να αποφύγουμε την αφυδάτωση του σώματος και κατ’ επέκταση του δέρματος; «Οι ανάγκες κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικές, ανάλογα με το επίπεδο της δραστηριότητάς του, την ηλικία του και πολλούς άλλους παράγοντες», απαντά ο κ. Μιχελάκης. «Όσοι κάνουν βαριές χειρωνακτικές εργασίες, δουλεύουν σε υπαίθριους ή πολύ θερμούς χώρους ή/και ιδρώνουν πολύ, χρειάζονται περισσότερο νερό απ’ όσους κάνουν καθιστική ζωή. Αντίστοιχα, το καλοκαίρι χρειαζόμαστε πολύ περισσότερα υγρά απ’ ό,τι το χειμώνα - τουλάχιστον ένα λίτρο παραπάνω την ημέρα».

Και συνεχίζει: «Παρότι η κλασική συμβουλή είναι “πρέπει να πίνουμε οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα”, για τον μέσο ενήλικα μάλλον πιο σωστά είναι τα τέσσερα έως έξι ποτήρια, διότι προσλαμβάνουμε νερό και από πολλές άλλες πηγές. Στις πηγές αυτές περιλαμβάνονται όλα τα ροφήματα (χωρίς ζάχαρη και χωρίς αλκοόλ το οποίο έχει διουρητικές ιδιότητες), αλλά και πολλά τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό, όπως φρούτα, λαχανικά, σούπες ή ακόμα και τα ζυμαρικά. Ειδικά τα ροφήματα με καφεΐνη πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο, διότι η καφεΐνη σε μεγάλες ποσότητες έχει διουρητικές ιδιότητες, επομένως διεγείρει την αποβολή υγρών από τον οργανισμό και κάνει πιθανότερη την αφυδάτωση».

Πάντως οι παραπάνω ποσότητες αφορούν υγιείς ανθρώπους, διευκρινίζει. Αν κάποιος πάσχει από χρόνιο νόσημα (π.χ. θυρεοειδοπάθεια, νεφροπάθεια, καρδιακή νόσο), πρέπει να ρωτήσει τον γιατρό του για τις ποσότητες των υγρών που πρέπει να καταναλώνει.

Το χρώμα των ούρων σας παρέχει καλή ένδειξη για το αν πίνετε αρκετά υγρά, λέει ο κ. Μιχελάκης. Ιδανικά πρέπει να είναι ωχρό προς διαφανές. Όσο πιο κίτρινο και προς το σκούρο είναι, τόσο μεγαλύτερη έλλειψη νερού υποδηλώνει. Αν μάλιστα φθάσετε σε σημείο αφυδάτωσης, τα ούρα σας θα είναι λίγα και πολύ σκούρα (έως καφέ), θα νιώθετε αδυναμία, πιθανώς θα έχετε υπόταση και θα ζαλίζεστε, προσθέτει.

Πάντως, μπορεί η κατανάλωση άφθονων υγρών να είναι σημαντική, αλλά δεν είναι το μόνο που πρέπει να κάνετε για να αποφύγετε την αφυδάτωση του δέρματός σας.

«Η ενυδάτωση του δέρματος επηρεάζεται μεν σημαντικά από τον τρόπο ζωής, αλλά όχι εξ ολοκλήρου», εξηγεί ο ειδικός. «Αν έπρεπε να το υπολογίσουμε σε αριθμούς, θα έλεγα ότι τουλάχιστον 20-30% της ενυδάτωσης του δέρματος εξαρτάται από την συστηματική εφαρμογή τοπικών ενυδατικών προϊόντων και το υπόλοιπο απ’ ότι καταναλώνουμε μέσω της διατροφής».