Μία πολύ όμορφη και ενδιαφέρουσα, αλλά και μία ιδιαίτερη συζήτηση είχαμε με την πολύ επιτυχημένη και πολύ αγαπημένη νέα μουσικό και τραγουδίστρια Πέννυ Μπαλτατζή.
Με την Πέννυ δεν μιλήσαμε για μουσική ούτε για συναυλίες. Μιλήσαμε για την ψυχική υγεία, τους ψυχικώς πάσχοντες συνανθρώπους μας, την οπισθοδρομικότητα της κοινωνίας μας έναντι των ψυχικών διαταραχών, το κοινωνικό στίγμα.
Η Πέννυ δεν είναι από τους ανθρώπους οι οποίοι στιγματίζουν την ψυχική διαταραχή. Ξέρει ότι κάθε ένας και κάθε μία από εμάς μπορεί ανά πάσα στιγμή να περάσει στην ψυχική νόσο. Είναι τόσο απλό!
Η Πέννυ δεν πιστεύει επίσης στον μύθο του επικίνδυνου ψυχικώς πάσχοντα. Μας μίλησε, λοιπόν, με την ψυχή της και την ευαισθησία της και εμείς οφείλουμε να την ευχαριστήσουμε θερμά, καθώς η ίδια μοιράστηκε στην A.V. τις σκέψεις της για την βαριά ψυχική ταλαιπωρία της ιδίας της μητέρας της. Η Πέννυ μας μίλησε για τη μητέρα της.
Πώς είναι η εμπειρία να παίζει κανείς μουσική για συνανθρώπους μας με ψυχικές διαταραχές; Το ρωτάω γιατί εσείς έχετε παίξει πολύ πρόσφατα αφιλοκερδώς για την κοινοτική δομή Ψυχικής Υγείας «Γέφυρες» της ΜΚΟ «Κλίμακα»…
Καταπληκτική εμπειρία! Συζήτησα με όλους στη δομή και κατάλαβα ότι με κάποιους από τους πάσχοντες μπορείς να συνεννοηθείς πιο εύκολα. Ούτε καταλαβαίνεις καν ότι υπάρχει πρόβλημα ψυχικής υγείας! Είναι μία χαρά, θα μπορούσε να είναι ένας από εμάς στη θέση τους! Πάντα σκέφτομαι ότι μπορεί να είναι ένας από εμάς με ψυχικά προβλήματα. Υπάρχουν, βέβαια, και πιο βαριές περιπτώσεις, τόσο βαριές που δεν είναι δυνατή η επικοινωνία μαζί τους…
Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι, ενώ δεν είναι πολλές φορές αισθητό ότι ο απέναντί μας πάσχει από ένα ψυχικό νόσημα, εν τούτοις η ψυχική ασθένεια στιγματίζεται πολύ έντονα στην ελληνική κοινωνία; Είναι η επικινδυνότητα…
Δεν υπάρχει κίνδυνος. Δεν θεωρώ ότι υπάρχει κάποιος κίνδυνος. Αυτοί οι άνθρωποι, οι ψυχικώς πάσχοντες, ζουν με τέτοιο χάος μέσα στο κεφάλι τους, που μόνον πολύ σπάνια υπάρχει κίνδυνος. Εγώ δεν μπορώ να πιστέψω ότι αυτοί οι άνθρωποι επιτίθενται ή μπορούν να σου κάνουν κακό. Ίσως μόνον για να αμυνθούν οι ίδιοι. Μόνο τότε, νομίζω.
Γιατί, όμως, είμαστε τόσο πίσω στις αντιλήψεις μας για αυτούς τους ανθρώπους;
Δεν ξέρω, πραγματικά! Κανονικά δεν θα έπρεπε η κοινωνία μας να είναι τόσο πίσω! Δεν θα έπρεπε η κοινωνία μας να στιγματίζει τους ψυχικώς πάσχοντες! Σε καμία περίπτωση! Δείτε, ζούμε σε μία μεγάλη πόλη, στην Αθήνα, και, ακόμη κι εάν δούμε κάποιον στο δρόμο να παραμιλάει, έχουμε έτοιμη την ταμπέλα του «τρελού του χωριού» για εκείνον… «Αυτός είναι τρελός», λέμε… Δεν είναι έτσι τα πράγματα ή, για την ακρίβεια, δεν θα έπρεπε να είναι έτσι τα πράγματα.
Είμαστε πολύ αυστηροί και κρίνουμε πολύ άδικα, ενώ μέσα σε κάθε οικογένεια υπάρχουν φαινόμενα κατάθλιψης, φαινόμενα ιδεοληψίας. Λέμε με μεγάλη ευκολία ότι «είμαι και λίγο ψυχαναγκαστικός»… Ε, όχι, δεν μπορούμε να το λέμε αυτό με τόση ευκολία, γιατί οι άνθρωποι οι οποίοι είναι ψυχαναγκαστικοί περνάνε πολύ ζόρικα! Ταλαιπωρούνται αφάνταστα!
Έχετε κάποιο παράδειγμα από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον σας;
Ποιο ευρύτερο περιβάλλον μου; Η ίδια η μητέρα μου είναι ψυχαναγκαστική! Η μαμά μου ταλαιπωρείται εδώ και πάρα πολλά χρόνια και, δυστυχώς, διαγιγνώσθηκε πολύ αργά με τη νόσο. Η μαμά μου, μεγαλώνοντας, ζήτησε βοήθεια, γιατί δεν άντεχε πράγματα, ιδιαίτερα όταν έγινε μητέρα. Η μητρότητα της έπεσε πολύ βαριά. Έπαθε πανικό, άρχισε να ζητεί βοήθεια, γιατί θεώρησε ότι… εμείς δεν είμαστε καλά.
Η μητέρα σας βοηθήθηκε από το κοινωνικό της περιβάλλον;
Η μαμά μου δεν βοηθήθηκε. Η μαμά μου χρειαζόταν φαρμακευτική αγωγή, αλλά επέδειξε άρνηση, καθώς θεωρούσε ότι φάρμακα παίρνουν μόνο οι «τρελοί». «Δεν είμαι τρελή για να πάρω φάρμακα», έλεγε η μαμά μου. Χρειάσθηκε να μεγαλώσω για να καταφέρω να της πω «μαμά, όπως παίρνουμε φάρμακα όταν μας πονάει η καρδιά, έτσι παίρνουμε άλλα φάρμακα όταν μας ‘πονάει’ η ψυχή, η ψυχούλα μας, ο εγκέφαλος, όταν κάτι δεν πάει καλά μέσα στο κεφάλι μας»… Τώρα, βεβαίως, η μαμά μου λαμβάνει αγωγή. Είναι σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Δύσκολα συνεννοείται πια, για να καταλάβετε.
*Η Πέννυ Μπαλτατζή «ανοίγει» την Πέμπτη 14 Ιουνίου, με συναυλία της, τις φετινές εκδηλώσεις στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
11°
