Η κατεξοχήν δερματοπάθεια της εφηβείας θεωρείται η ακμή, καθώς η πλειονότητα των αγοριών και των κοριτσιών την εκδηλώνουν μετά τα 11 τους χρόνια, παρότι συχνά παρουσιάζεται και σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Υπολογίζεται ότι προσβάλλει περίπου το 85% των εφήβων και συνήθως υποχωρεί στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης. Υπάρχει όμως ποσοστό 12% των ενηλίκων, κυρίως των γυναικών, οι οποίοι έχουν ακμή είτε ως συνέχεια της εφηβικής είτε επειδή την εμφάνισαν σε μεγάλη ηλικία, ακόμα και μετά τα 30 έτη.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική), η ακμή είναι μία φλεγμονώδης δερματοπάθεια που οφείλεται σε διάφορα αίτια. Μία από τις βασικές αιτίες της είναι, όταν το φυσικό λίπος του δέρματος, το σμήγμα, αποφράσσει τους μικροσκοπικούς θυλάκους των τριχών και έτσι τους πόρους.
«Το επακόλουθο της απόφραξης αυτής είναι να δημιουργούνται μέσα στους πόρους οι ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη βακτηρίων (προπιονοβακτηρίδιο της ακμής, σταφυλόκοκκος), με συνέπεια την εμφάνιση των σπυριών, τα “μπιμπίκια” ή ακόμα και την πιο έντονη μορφή ακμής, την κυστική ακμή που παρουσιάζουν πολλοί πάσχοντες», λέει.
Η υπερπαραγωγή σμήγματος, η ταχεία αύξηση των ορμονών κατά την εφηβεία, οι ορμονικές διακυμάνσεις στη διάρκεια και μετά την εφηβεία, το συναισθηματικό στρες και τα γονίδια και τα βακτήρια, είναι οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνισή της. Παρότι, όμως, η ακμή είναι τόσο συνηθισμένη και συχνά πολύ σοβαρή, πολλοί εξακολουθούν να τη θεωρούν κάτι ασήμαντο που δεν χρειάζεται έλεγχο από γιατρό αφού είναι απλώς μια παροδική κατάσταση της εφηβείας. Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι οφείλεται κυρίως στη διατροφή ή στην ελλιπή καθαριότητα και ότι μπορεί να περάσει με τον σχολαστικό καθαρισμό και με την έκθεση στον ήλιο.
Αυτές οι λανθασμένες αντιλήψεις, όμως, δεν αποτελούν τίποτε άλλο παρά εμπόδια στη σωστή θεραπεία και οι συνέπειες μπορεί να είναι πολύ σοβαρές, έγραψαν πριν από λίγους μήνες επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ στο επιστημονικό περιοδικό Clinical Dermatology Review.
«Η υποτίμηση της σοβαρότητας και της εξέλιξης της ακμής μπορεί να καθυστερήσει τη θεραπεία, ενώ η παρερμηνεία της αιτιολογίας της μπορεί να οδηγήσει σε αχρείαστες και αποδιοργανωτικές αλλαγές του τρόπου ζωής», σημειώνουν οι επιστήμονες στο άρθρο τους. «Επιπλέον, οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες από τη θεραπεία οδηγούν σε δυσαρέσκεια, η οποία μπορεί να ελαττώσει τη συμμόρφωση στη θεραπεία. Απαιτούνται επομένως δράσεις στην δημόσια Υγεία, εκπαίδευση του κοινού και έρευνες για να εξαλειφθούν αυτές οι λανθασμένες αντιλήψεις».
Οι συνέπειες των καθυστερήσεων
Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες από την καθυστερημένη αντιμετώπιση της ακμής; Η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας (AAD) εξέδωσε προσφάτως έναν σχετικό κατάλογο.
1. Πιο μακροχρόνια θεραπεία. Η αντιμετώπιση της ακμής χρειάζεται χρόνο, ανεξάρτητα από τη σοβαρότητά της. Ο μέσος χρόνος θεραπείας είναι έξι μήνες, κατά τον Δρ. Μιχελάκη. Όταν όμως η ακμή αφεθεί για καιρό χωρίς θεραπεία και ο ασθενής φθάσει στον δερματολόγο με διάχυτα «μπιμπίκια», φλεγμαίνοντα σπυριά και βαθιά εδραιωμένες κύστεις, θα χρειασθεί περισσότερο καιρό για να καταπολεμηθούν.
2. Περισσότερες ουλές. Η έγκαιρη αντιμετώπιση της ακμής μπορεί να αποτρέψει τη δημιουργία ουλών. Ο γενικός κανόνας είναι πως όσο πιο σοβαρή είναι η ακμή, τόσο πιθανότερο είναι να δημιουργηθούν ουλές, καθώς και ότι η ήπια ακμή είναι πιο πιθανό να αφήσει ουλές όταν ο ασθενής «πειράζει» τα σπυράκια του. Τις εντονότερες ουλές κατά κανόνα αφήνουν η κυστική ακμή και τα σπυριά που επιμολύνονται από τα βρώμικα χέρια.
3. Περισσότερες υπερμελαγχρώσεις. Όταν καθαρίζει ένα σπυράκι ή μία κύστη ακμής μπορεί να απομείνει μια σκούρα χροιά στο δέρμα (όταν το φυσικό χρώμα του δέρματος είναι μέτριο έως σκούρο). Η χροιά αυτή αποκαλείται μεταφλεγμονώδης υπερμελάγχρωση και ουσιαστικά είναι μία βλάβη που οφείλεται στην αυξημένη παραγωγή μελανίνης (είναι η χρωστική του δέρματος). Αντίστοιχα, όσοι έχουν λευκό ή ανοικτόχρωμο δέρμα μπορεί να δουν μια κοκκινωπή χροιά στο δέρμα τους. Οι βλάβες αυτές μπορεί να επιμείνουν για μήνες και πολλοί πάσχοντες από ακμή τις θεωρούν χειρότερες από τα σπυράκια καθαυτά.
4. Εξέλιξη της ήπιας ακμής σε σοβαρή. Η πρώιμη θεραπεία μπορεί να εμποδίσει τα λίγα σπυράκια να εξελιχθούν σε εκτεταμένα και σε βαθιά, επώδυνη ακμή.
5. Βαριά θεραπεία. Όταν η ακμή γίνει σοβαρή, απαιτούνται δυνατά φάρμακα για να καθαρίσει. Οι θεραπείες με πιο ισχυρά φάρμακα απαιτούν στενή παρακολούθηση από τον δερματολόγο ιατρό, γεγονός που σημαίνει περισσότερες επισκέψεις στο ιατρείο και αιματολογικές εξετάσεις.
6. Παρατεταμένη ακμή. Η ακμή αρχίζει συνήθως στην εφηβική ηλικία ή ακόμα και στην προεφηβεία. Η έγκαιρη αντιμετώπισή της και η διατήρηση των συμπτωμάτων της υπό έλεγχο μπορεί να αποτρέψει μελλοντικές εξάρσεις, μειώνοντας έτσι σημαντικά τον αριθμό των ετών που θα παλεύει ο νέος μαζί της. Αντιθέτως, η καθυστερημένη αντιμετώπιση είναι σε πολλές περιπτώσεις η αιτία που σήμερα υπάρχουν ακόμα και 30άρηδες, 40άρηδες ή 50άρηδες με ακμή.
7. Οξυμένο συναισθηματικό στρες. Η ακμή δεν πλήττει μόνο το δέρμα, αλλά και την ψυχολογία του εφήβου. Πολλοί ασθενείς νιώθουν την αυτοεκτίμησή τους να ελαττώνεται μετά την εμφάνισή της και μερικοί αισθάνονται τόσο άσχημα ώστε απομονώνονται από τον κοινωνικό περίγυρό τους.
Το σημαντικό είναι πως δεν χρειάζεται να είναι σοβαρή η ακμή για να αναπτύξει ένας έφηβος συναισθηματικό στρες εξαιτίας της. Μελέτες έχουν δείξει ότι ακόμα κι αν είναι ήπια, πολλοί έφηβοι υποφέρουν. Σε ακραίες περιπτώσεις οι έφηβοι εκδηλώνουν κατάθλιψη, που μερικές φορές είναι σοβαρή. Ευτυχώς η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να αμβλύνει αυτά τα συμπτώματα, αλλά αυτό προϋποθέτει να εξετάσει το παιδί ένας δερματολόγος για να προτείνει την ενδεδειγμένη θεραπεία.
«Για όλους αυτούς τους λόγους δεν πρέπει να καθυστερεί η αξιολόγηση του εφήβου από τον δερματολόγο και αν οι γονείς ανησυχούν για τους τυχόν κινδύνους των φαρμάκων, να συζητούν το θέμα με τον θεράποντα ιατρό τους και όχι με τη γειτόνισσα ή τους φίλους τους» τονίζουν οι ειδικοί.
10°
