Αντιμετώπιση της καλοήθους υπερπλασίας προστάτη χωρίς χειρουργείο;

Συμπτώματα διόγκωσης του προστάτη τους, όπως μειωμένη ροή ούρων ή ανάγκη να σηκώνονται τη νύχτα για να ουρήσουν, αντιμετωπίζουν σχεδόν όλοι οι άνδρες καθώς μεγαλώνουν. Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, όπως είναι η επιστημονική ονομασία της κατάστασης, εκδηλώνεται μετά την ηλικία των 40 ετών και όσο μεγαλύτερος είναι κανείς, τόσο πιθανότερη είναι, με συνέπεια στις ηλικίες άνω των 70 ετών να προσβάλλει το 90% των ηλικιωμένων.

Παρότι είναι μια καλοήθης κατάσταση, χρειάζεται προσοχή διότι αν τα συμπτώματά της επηρεάζουν την ποιότητα ζωής αλλά καθυστερήσει η θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε ουρολοιμώξεις, οξεία επίσχεση ούρων (πλήρης αδυναμία αποβολής των ούρων), λίθους του ουροποιητικού ή ακόμα και σε βλάβες των νεφρών.

«Οι θεραπευτικές επιλογές για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη συμπεριλαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή και χειρουργικές επεμβάσεις», εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, Δρ. Ηρακλής Πούλιας, τ. διευθυντής στην Ουρολογική Κλινική του Κοργιαλένειου Μπενάκειου Νοσοκομείου ΕΕΣ. «Η απόφαση για το είδος της θεραπείας που θα επιλεγεί βασίζεται σε συγκεκριμένους παράγοντες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι επιδράσεις των συμπτωμάτων στην καθημερινότητα του ασθενούς, το μέγεθος του προστάτη του, η ηλικία του, η γενική κατάσταση της υγείας του και τυχόν άλλα νοσήματα από τα οποία πάσχει».

Οι ενδείξεις της εγχείρησης

Ειδικά η χειρουργική θεραπεία έχει συγκεκριμένες ενδείξεις στις οποίες συμπεριλαμβάνονται:

* Μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα, που επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής.

* Αποτυχία των μη χειρουργικών (συντηρητικών) θεραπειών, όπως η λήψη φαρμάκων.

* Πολύ ελαττωμένη αποβολή ούρων που έχει ως επακόλουθο να «λιμνάζουν» τα ούρα (στάση ούρων) μέσα στην ουροδόχο κύστη. Αυτό είναι επικίνδυνο, διότι μπορεί να αναπτυχθεί λοίμωξη ή ακόμα και να καταστραφούν οι νεφροί.

* Οξεία, υποτροπιάζουσα ή χρόνια επίσχεση ούρων.

* Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις ή/και αίμα στα ούρα (αιματουρία).

* Προστάτης ασυνήθιστου μεγέθους ή σχήματος.

* Παθολογική αύξηση των επιπέδων ουρίας στο αίμα (η κατάσταση αυτή λέγεται αζωθαιμία) δίχως να προκαλούνται συμπτώματα στον ασθενή, η οποία είναι αποτέλεσμα της χρόνιας στάσης των ούρων στη ουροδόχο κύστη λόγω προστατικής απόφραξης που οδηγεί σε νεφρική ανεπάρκεια.

Χειρουργική θεραπεία συνιστάται επίσης όταν ο ασθενής εκτός από την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη έχει και μεγάλη πέτρα ή εκκολπώματα (κρύπτες) στην ουροδόχο κύστη.

Πώς γίνεται

Σύμφωνα με τις αναθεωρημένες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας (EAU), η επέμβαση επιλογής για την καλοήθη υπερτροφία του προστάτη είναι η διουρηθρική εκτομή, η οποία συνίσταται στην ενδοσκοπική χειρουργική αφαίρεση του υπερπλαστικού τμήματος του προστάτη, με αποτέλεσμα την άμεση βελτίωση της ροής των ούρων και την ανακούφιση από τα συμπτώματα που σχετίζονται με την καλοήθη υπερπλασία.

Η επέμβαση μπορεί να είναι είτε εκτομή του αδενώματος προστάτη (μέθοδος TURP ή μονοπολική διαθερμία), είτε εκτομή και εξάχνωση (μέθοδος TURis ή διπολική διαθερμία) ή Laser προστατεκτομή. Τα τελευταία χρόνια η μέθοδος που εφαρμόζεται ευρέως λόγω της ασφάλειας και αποτελεσματικότητάς της είναι η διπολική διαθερμία (TURis).

Κατ’ αυτήν, «η διπολική αγκύλη με το ειδικό χειρουργικό κυστεοσκόπιο εισάγονται στην ουρήθρα προς τον προστάτη και μέσω κυκλώματος οπτικών ινών και κάμερας γίνεται η εκτομή του αδενώματος», εξηγεί ο Δρ. Πούλιας. Το πλεονέκτημα της διπολικής μεθόδου είναι ότι «περιορίζει στο ελάχιστο τον κίνδυνο για εκδήλωση συνδρόμου απορρόφησης υγρών, το οποίο είναι μία σπάνια αλλά σοβαρή επιπλοκή κυρίως της μονοπολικής διαθερμίας», συνεχίζει. «Το TURis παρέχει επίσης τη δυνατότητα εξάχνωσης του ιστού, καθώς και καλύτερη αιμόσταση».

Και οι τρεις προαναφερθείσες επεμβάσεις διενεργούνται από το πέος, μέσω της ουρήθρας, απ’ όπου αφαιρείται επιλεκτικά το εσωτερικό υπερπλαστικό τμήμα του προστάτη (λέγεται αδένωμα) και διατηρείται το εξωτερικό περίβλημά του (λέγεται κάψα). Η αφαίρεση του αδενώματος γίνεται με τη μορφή τεμαχιδίων, αρχίζοντας από το κέντρο του προστάτη, απ’ όπου διέρχεται η ουρήθρα. Οι επεμβάσεις πραγματοποιούνται με επισκληρίδιο νάρκωση, ενώ η διατήρηση της κάψας σημαίνει ότι «ο ασθενής πρέπει να συνεχίσει τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο για καρκίνο του προστάτη, όπως έκανε και όταν είχε ολόκληρο τον προστατικό αδένα», τονίζει ο Δρ. Πούλιας.

Σε ποιους συνιστάται

Τελευταία η διπολική διαθερμία έχει βελτιώσει τα τεχνικά χαρακτηριστικά της, επιτυγχάνοντας μικρότερο κίνδυνο θερμικού εγκαύματος και χαμηλότερο κίνδυνο επώδυνης ούρησης τις μέρες μετά την εγχείρηση. Μειώνεται επίσης ο χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο, αφού κατά κανόνα ο ασθενής παίρνει εξιτήριο το πρώτο ή το δεύτερο 24ωρο.

Ωστόσο δεν είναι όλοι οι άνδρες κατάλληλοι υποψήφιοι γι’ αυτήν. Όσοι έχουν σχετικά μικρή υπερπλασία και ηλικία κάτω των 55 ετών μπορεί να υποβληθούν σε μία άλλη επέμβαση, που λέγεται διουρηθρική σχάση του προστάτη (μέθοδος TUIP) και περιλαμβάνει μόνο διάνοιξη τομών στον προστάτη για να μειωθεί η πίεση που ασκείται στην ουρήθρα.

Αντίστοιχα, οι άνδρες με μεγάλη αδενωματώδη υπερπλασία (όγκος προστάτη πάνω από 120 κυβικά εκατοστά), εκκολπώματα κύστης ή μεγάλη λιθίαση κύστης μπορεί να χρειασθούν ανοικτή προστατεκτομή (είναι η κλασική επέμβαση από το τοίχωμα της κοιλιάς). Η προστατεκτομή με τη μέθοδος TURis εφαρμόζεται εδώ και χρόνια στη χώρα μας, στις Ουρολογικές Κλινικές των περισσότερων δημόσιων και ιδιωτικών νοσοκομείων.