Αισιοδοξία και ελπίδα είχα γεμίσει, φεύγοντας από τον 6ο όροφο της λεωφόρου Αλεξάνδρας 112, από την έδρα των Αλκοολικών Ανωνύμων! Ο Γιώργος, πρόεδρος του σωματείου για τις δραστηριότητες των ΑΑ, και η Ελένη, γενική γραμματέας Δημόσιας Πληροφόρησης Ελλάδας των ΑΑ, είναι δύο μαχητές της ζωής και η κουβέντα που κάναμε μαζί τους ήταν κάτι σαν λυτρωτική ψυχοθεραπεία για όλους μας, ενώ στα διπλανά δωμάτια ήταν σε πλήρη εξέλιξη δραστηριότητες ομάδων των ΑΑ. Η συζήτηση ήταν όμορφη και ιδιαιτέρως διαφωτιστική!
Ελένη, σε ποια ηλικία ενεπλάκης στη συστηματική κατάχρηση του αλκοόλ;
Σε συστηματική, καθημερινή πόση από την ηλικία των 19 ετών!
Και είχες δοκιμάσει αλκοόλ στις κοινωνικές συναναστροφές σου πολύ νωρίτερα, ασφαλώς…
Στα 14!
Πότε ένιωσες ότι έχεις πρόβλημα με το αλκοόλ; Συνέβη κάτι συνταρακτικό, το οποίο σε ταρακούνησε για τα καλά;
Θα σας πω τι συνέβη την πρώτη φορά που δοκίμασα αλκοόλ, τότε που δεν είχε συμβεί τίποτε συνταρακτικό. Γιατί αυτό είναι το αξιοσημείωτο. Ήμουν 14 ετών και απλά δοκίμασα, έτσι, για πρώτη φορά. Η επίδραση του αλκοόλ ήταν πολύ έντονη. Ένιωσα πρωτόγνωρα και έντονα συναισθήματα! Βίωσα μία αυτοπεποίθηση, την οποία δεν είχα, ασφαλώς, σαν παιδί. Έτσι, αργότερα, με την πρώτη δυσκολία χρειαζόμουν να πιω κάτι, να ανακαλέσω εκείνη την πρώτη εντύπωση, την πρώτη αίσθηση, και σε βάθος χρόνου έφτασα στην καθημερινή και ολοήμερη, εικοσιτετράωρη κατανάλωση αλκοόλ!
Ελένη, θυμάσαι κάτι το οποίο να σε συγκλόνισε, κατά τη διάρκεια των ετών που ήσουν στην εικοσιτετράωρη κατανάλωση αλκοόλ. Συνέβη ποτέ κάτι, το οποίο να σε έκανε να πεις «δεν πάει άλλο! Ως εδώ!»;
Θα σας μιλήσω για ένα πολύ έντονο περιστατικό, το οποίο συνέβη λίγο πριν έρθω στους Αλκοολικούς Ανώνυμους: Ξεκίνησα να πίνω από τις 6 το πρωί και κατά τις 12 το μεσημέρι με πήρε ο ύπνος και κόντεψα να καώ! Ήμουν δίπλα σε μία ηλεκτρική σόμπα και, ενώ καιγόμουν, δεν καταλάβαινα τίποτε, δεν ένιωθα το κάψιμο… Με ξύπνησε ο σύντροφός μου!
Εκεί αποφάσισες ότι κάτι πρέπει να κάνεις για τον εαυτό σου;
Από εκεί ξεκινώ πλέον να προβληματίζομαι. Βλέπω ότι δεν μπορώ να σταματήσω να πίνω. Απευθύνομαι σε ειδικούς, με τη βοήθεια συγγενικών προσώπων. Με παραπέμπουν σε ψυχίατρο ειδικό στις εξαρτήσεις, ο οποίος με παρέπεμψε, μετά από ένα χρόνο, στους ΑΑ, γιατί δεν μπορούσα να σταματήσω να πίνω… Περισσότερο από δύο – τρεις μέρες δεν μπορούσα, δεν γινόταν να μείνω χωρίς να πιω. Η ανάγκη μου να πιω ήταν τεράστια! Την ημέρα που έπινα κατανάλωνα ό,τι δεν είχα πιει τις προηγούμενες δύο – τρεις ημέρες…
Γιώργο, κάτι θέλεις να πεις…
Αυτό που λέγεται είναι ότι ένας ψυχικά ασθενής, μη αλκοολικός, είτε πάσχει από κατάθλιψη είτε από ψύχωση, θα λάβει μία φαρμακευτική αγωγή και θα ησυχάσει. Όμως, ο αλκοολικός έχει την ανάγκη να πιει! Δεν δουλεύει τίποτε!
Υπάρχουν περιπτώσεις αλκοολικών, οι οποίοι να μην τα κατάφεραν ούτε μέσα από τους ΑΑ;
Ναι, φυσικά!
Πως «μετράτε» την επιθυμία ενός αλκοολικού να πάψει να πίνει. Λέει «επιθυμώ να σταματήσω» και την επόμενη στιγμή θέλει να πιει και πίνει, Γιώργο…
Ωραία ερώτηση! Στους ΑΑ έχουμε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα ανάρρωσης. Εάν κάποιος θελήσει να δουλέψει το πρόγραμμα, έχει πολύ υψηλές πιθανότητες να βγει νηφάλιος στο τέλος. Εάν, όμως, μείνει μόνο με την επιθυμία του να διακόψει, δύσκολα παραμένει «καθαρός». Δεν φτάνει μόνο η απόφαση.
Τι κάνετε στο πρόγραμμα ανάρρωσης;
Ο αλκοολικός έρχεται στις συναντήσεις και λαμβάνει στις αρχές βασικές οδηγίες για να μπορεί να αντέξει κατά τις πρώτες ημέρες, βασικές οδηγίες τις οποίες ακολουθήσαμε όλοι. Δηλαδή του λέμε ό,τι είπαν σε εμάς οι παλαιότεροι: Να πίνεις πάρα πολλά υγρά, να λαμβάνεις πολύ ζάχαρη, διότι ο οργανισμός στερείται το αλκοόλ και παθαίνει ισχυρό κλονισμό. Ψάχνουμε τα υποκατάστατα. Άλλες σημαντικές προτάσεις είναι να αποφεύγουμε πρόσωπα, καταστάσεις και μέρη που μας αναστάτωναν… Ξέρεις, μιλάμε για μία θανατηφόρα ασθένεια. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για μας. Έτσι, ακολουθώντας εκείνα τα οποία προτείνουν οι παλαιότεροι, έχει κανείς πολλές πιθανότητες να απομακρυνθεί από την επιθυμία. Θα υπάρχει η επιθυμία, αλλά δεν θα είναι τόσο έντονη όσο ακολουθείς τις προτάσεις του προγράμματος και των παλαιοτέρων ΑΑ.
Είναι τελικά μύθος αυτό το οποίο πιστεύουμε όλοι μας, δηλαδή ότι, εάν ο νηφάλιος αλκοολικός πιεί λίγο, τότε ξανακυλάει στην κατάχρηση του αλκοόλ;
Όχι, δεν είναι μύθος, είναι η αλήθεια. Εγώ προσωπικά ήμουν δύο χρόνια «καθαρός» και ήπια. Μετά από δύο χρόνια. Βρέθηκα ακριβώς σε εκείνο το παλιό σημείο. Βρέθηκα με τη μία στην αρχή…
Τελικά, Γιώργο, πόσο συχνές είναι οι υποτροπές; Ο καθένας κάνει υποτροπή;
Εδώ, στους ΑΑ, δεν είναι συνηθισμένες οι υποτροπές. Όταν ήρθα στους ΑΑ ένιωσα αυτό το οποίο χρειάστηκε η ψυχή μου και έτσι νιώθει όποιος έρχεται στους ΑΑ. Βρήκα αγάπη, βρήκα στοργή, βρήκα ομοίους μου και αυτό το είχα πολύ μεγάλη ανάγκη μέσα μου. Σε τέτοιο περιβάλλον δεν είναι πολύ συνηθισμένες οι υποτροπές. Βεβαίως, υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι φεύγουν κάποια στιγμή…
Γιατί φεύγουν, Γιώργο;
Δεν είναι έτοιμοι. Γι’ αυτό φεύγουν. Έρχονται για λίγο και φεύγουν. Φεύγουν σχεδόν από την αρχή. Δεν είναι τόσο θέμα απόφασης όσο είναι το θέμα να είναι κανείς έτοιμος να ακολουθήσει πρόγραμμα ανάρρωσης . Το θέμα είναι πόσο έτοιμος είναι κανείς να σταματήσει να πίνει. Για εντελώς προσωπικούς λόγους κάποιοι δεν είμαστε έτοιμοι. Κάποιοι είμαστε έτοιμοι, γιατί δεν πάει άλλο, δεν έχουμε άλλα περιθώρια.
Ελένη, ο αλκοολικός στιγματίζεται; Υπάρχει κοινωνικό στίγμα για αυτήν την ασθένεια; Μήπως δεν υπάρχει στίγμα, επειδή δεν είναι ορατός σε εμάς ο αλκοολικός; Πρέπει να έχει πιει όλη μέρα για να καταλάβουμε τον αλκοολικό…
Θα σας πω μόνο αυτό: Δεν έπινα έξω από το σπίτι, γιατί ήθελα να αποφύγω ακριβώς τον στιγματισμό μου. Κλεινόμουν στο σπίτι και έπινα! Ήθελα να αποφύγω το στίγμα! Με ένοιαζε πολύ η εικόνα μου.
Στο σπίτι, λοιπόν, από τα πιο κοντινά σου πρόσωπα τι μηνύματα ελάμβανες; Τι σου έλεγαν;
Δεν μπορούσαν με τίποτε να κατανοήσουν ότι ο αλκοολισμός είναι ασθένεια. Νόμιζαν ότι απλώς κάνω τα δικά μου, για διασκέδαση, για να περνάω καλά και να μη με νοιάζει τίποτε! Και μιλάμε ακόμη και για την αδελφή μου ή τον σύντροφό μου!
(Γιώργος): Το έχουν πει οι ΑΑ πριν από περίπου 100 χρόνια: Ο αλκοολισμός είναι ασθένεια. Είναι σωματική ασθένεια, είναι διανοητική ασθένεια και συναισθηματική ασθένεια. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι χρειάζεται καλή ανάρρωση, γιατί ελλοχεύει πάντα η υποτροπή! Δεν είναι εύκολο να μείνει «καθαρός» από αλκοόλ, όταν το βρίσκεις ακόμη και στα περίπτερα! Η επιθυμία πάντα θα υπάρχει, ο αλκοολισμός είναι μία χρόνια ασθένεια, αλλά όσο αναρρώνεις απομακρύνεσαι από την επιθυμία.
Ελένη, είπες ότι ακόμη και οι πιο κοντινοί σου άνθρωποι δεν καταλάβαιναν ότι ο αλκοολισμός είναι ασθένεια και όχι διασκέδαση. Πως έλαβες, τότε, την απόφαση να έρθεις στους ΑΑ; Τι σε ώθησε;
Με απείλησαν ότι θα με κλείσουν σε ίδρυμα… Δηλαδή, δεν ήμουν πια σε θέση να διαχειρίζομαι τη ζωή μου. Είχα παραιτηθεί από τη δουλειά μου, έπινα από το πρωί μέχρι το βράδυ και, έτσι, οι γονείς μου με απείλησαν ότι θα με κλείσουν σε ίδρυμα. Έπρεπε να κάνω εγώ κάτι. Ήρθα εδώ, στους ΑΑ. Αυτό έκανα. Χρόνια γνώριζα ότι υπάρχουν οι ΑΑ. Απλώς δεν ήξερα τι ακριβώς κάνουν οι ΑΑ. Αλλά φοβήθηκα τόσο τον εγκλεισμό μου…
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
14°
