Διαχείριση πολλαπλής σκλήρυνσης στην εγκυμοσύνη

*Γράφει η Δήμητρα Παπαδημητρίου

Εξατομικευμένη, παρά απαγορευτική, όπως ήταν μέχρι και πριν λίγα χρόνια, είναι η απόφαση για απόκτηση παιδιών σε γυναίκες που πάσχουν από Σκλήρυνση κατά Πλάκας, καθώς η βαθύτερη γνώση της νόσου, αλλά και η ύπαρξη τουλάχιστον ενός φαρμάκου που δεν έχει αντένδειξη καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης επιτρέπει σε γιατρούς και ασθενείς να λειτουργούν με μεγαλύτερη ευελιξία σε ό,τι αφορά την πορεία μίας προγραμματισμένης - η μη- εγκυμοσύνης. 

Η αλλαγή “πλεύσης” στη συμβουλευτική των θεραπόντων ιατρών δεν πραγματοποιήθηκε εν μία νυκτί. Αντίθετα συνδέεται με δύο διαφορετικά επιστημονικά ορόσημα, το πρώτο εκ των οποίων σχετίζεται με την δημοσιοποίηση της μελέτης PRIMS που έδειξε ότι η νόσος δεν συνδέεται με ανεπιθύμητες ενέργειες στην εγκυμοσύνη, και το δεύτερο με την άρση αντένδειξης στη χορήγηση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της Οξικής Γλατιραμέρης (20&40mg).

Η γνώση γύρω από την ασθένεια

Aπόσειρά μελετών, σήμερα γνωρίζουμε ότι ούτε η νόσοςεπηρεάζει αρνητικά την εγκυμοσύνηούτεη εγκυμοσύνη επηρεάζει συνολικά τη νόσο, ενώ δεν έχουν καταγραφεί ανεπιθύμητα συμβάντα τόσο για τις ασθενείς όσο και για τα έμβρυα και τα βρέφη. Όπως άλλωστε αναφέρουν οι καθηγητές AmatoκαιPortaccio: “Τα διαθέσιμα στοιχεία δεν καταδεικνύουν κάποια σημαντική βλαπτική επίδραση της εγκυμοσύνης στην πορεία της νόσου και, συνολικά, οι επιπτώσεις της κύησης στην εξέλιξη της Πολλαπλής Σκλήρυνσης δεν προκαλούν συνήθως ανησυχία όταν εφαρμόζεταιοικογενειακός προγραμματισμός”.

Αυτό σημαίνει ότι η εγκυμοσύνη δεν επηρεάζει καθόλου την πορεία της ΣκΠ;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι πως η κύηση λειτουργεί ως «τροποποιητής» της δραστηριότητας της νόσου (modifier), χωρίς όμως, συνολικά, να επιδρά αρνητικά στην εξέλιξή της. Η εγκυμοσύνη επιφέρει μείωση της δραστηριότητας της νόσου έως και κατά 70% ειδικά κατά το 3ο τρίμηνο, ενώ υπάρχει μια παροδική αύξηση μετά τον τοκετό. Η συχνότητα των υποτροπών επανέρχεται σε προ εγκυμοσύνης επίπεδα σε περίπου έναν χρόνο.

Σημαντικό είναι επίσης να αναφερθεί πως έως τώρα δεν έχουν καταγραφεί επιπλοκές για μητέρα και παιδί τόσο κατά την διάρκεια του τοκετού (φυσιολογικός, με επισκληρίδιο ή με καισαρική τομή) όσο και της γαλουχίας, ενώ καμία διαφορά συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό δεν υπάρχει και στο ApgarScore σε ό,τι αφορά το βάρος γέννησης στην περιγεννητική ηλικία.

Θεραπεία κατά τη διάρκεια της κύησης.

Παράλληλα όμως με την βαθύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς της ασθένειας, τις θεραπευτικές επιλογές γιατρών και ασθενών ήρθε να διευρύνει και η Οξική Γλατιραμέρη, η οποία αποτελεί την μόνη ανοσοτροποποιητική θεραπεία πρώτης γραμμής που δεν έχειπλέον αντένδειξη χρήσης κατά τη διάρκεια της κύησης, εφόσον φυσικά δεν κρίνει αντίθετα ο γιατρός μετά από εκτίμηση του κόστους/ οφέλους από τη συνέχιση της θεραπείας.

Η ουσία, που είναι διαθέσιμη και στην Ελλάδα, διαφέρει ως προς τις υπόλοιπες αντίστοιχες θεραπείες, καθώς για πρώτη φορά δίνει ουσιαστικά τη δυνατότητα στους θεράποντες ιατρούς- κρίνοντας βέβαια πάντα κατά περίπτωση- να μην διακόψουν την φαρμακευτική αγωγή στις ασθενείς που επιθυμούν να συλλάβουν ή βρίσκονται ήδη σε περίοδο κύησης.

Λόγω του ότι περίπου το 50% των κυήσεων πιθανά να είναι αυθόρμητες, αυτό το δεδομένο έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία καθώς προσφέρει τη δυνατότητα συνέχισης της κύησης χωρίς φόβο για πιθανές επιδράσεις στο έμβρυο.

Η ασφάλεια της Οξικής Γλατιραμέρης (20 & 40mg) στην κύηση έχει επιβεβαιωθεί μέσα από μία σειρά κλινικών δεδομένων, τα οποία συγκεντρώθηκαν από την παρακολούθηση της έκβασης περισσότερων από 5.000 κυήσεων σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Βάσει ερευνών που διήρκησαν μάλιστα πάνω από 20 χρόνια, η ουσία φάνηκε ότι δεν συνδέεται με χαμηλή μέση τιμή βάρους γέννησης ή αυτόματες αποβολές, αλλά ούτε και με κίνδυνο εμφάνισης δυσμορφιών. Δεν σχετίστηκε επίσης ούτε με πρόωρο τοκετό, τοξικότητα προς το έμβρυο ή αύξηση των ποσοστών γέννησης παιδιών με συγγενείς ανωμαλίες.

*Διευθύντρια Νευρολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν