Κλειδί η έγκαιρη διάγνωση για τον καρκίνο του παγκρέατος

Η έγκαιρη διάγνωση είναι καταλυτική για την πιο θετική έκβαση του καρκίνου του παγκρέατος. Οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται σε πρώιμο στάδιο και μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική αφαίρεση έχουν πολύ υψηλότερες πιθανότητες να επιβιώσουν πολύ περισσότερο.

Στην Ευρώπη, ο παγκρεατικός καρκίνος είναι ο έβδομος πιο συχνός καρκίνος και το 4ο αίτιο θανάτου από καρκίνο. Ετησίως, περίπου 12 άνδρες και 8 γυναίκες στους 100.000 διαγιγνώσκονται με παγκρεατικό καρκίνο στην ΕΕ. Το 2016, διαγνώσθηκαν 62.101 νέες περιπτώσεις στην Ευρώπη, ενώ ο εκτιμώμενος αριθμός των ασθενών που έχασαν ή θα χάσουν τη μάχη με τη νόσο φέτος ανέρχεται σε 87.400.

Ο παγκρεατικός καρκίνος έχει το χαμηλότερο ποσοστό επιβίωσης από όλους τους καρκίνους, με μόλις το 2-10% όσων διαγιγνώσκονται να επιβιώνουν 5 χρόνια μετά τη διάγνωση. Σε μεγάλο ποσοστό αυτό οφείλεται γιατί διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο, όταν ήδη έχει κάνει μεταστάσεις, καθώς η νόσος μπορεί να περάσει απαρατήρητη για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ δεν υπάρχει μέθοδος έγκαιρης ανίχνευσης σε πρώιμο στάδιο. Επίσης, παρά την αύξηση εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος, οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τα συμπτώματα και τους παράγοντες κινδύνου.

Σε μια συντονισμένη προσπάθεια να ανατραπούν αυτά τα αρνητικά ποσοστά μέσα από την καλύτερη ενημέρωση και την έγκαιρη διάγνωση, η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), η Εταιρεία Μελέτης Καρκίνου του Πεπτικού Συστήματος (ΕΜ-ΚΑΠΕΣ), η Ελληνική Εταιρεία Ήπατος-Παγκρέατος-Χοληφόρων (ΕΕΗΠΧ), ο Σύλλογος Καρκινοπαθών - Εθελοντών - Φίλων - Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών και η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου-ΕΛΛ.Ο.Κ. συνεχίζουν να ενώνουν τις δυνάμεις τους, στο πλαίσιο μιας κοινής πρωτοβουλίας ευαισθητοποίησης για τη νόσο στη χώρα μας. Πρόκειται για μια ελληνική σύμπραξη φορέων που ξεκίνησε το 2014, με αφορμή τη σύσταση και κινητοποίηση της Ευρωπαϊκής Πολυσυμμετοχικής Πλατφόρμας για τον Καρκίνο του Παγκρέατος (European Multi-Stakeholder Platform on Pancreatic Cancer) που αποτελείται από ειδικούς, ακαδημαϊκούς, ασθενείς, κλινικούς γιατρούς και φορείς χάραξης πολιτικής, οι οποίοι δεσμεύθηκαν στην ευαισθητοποίηση για τον παγκρεατικό καρκίνο, με σκοπό τη βελτίωση της περίθαλψης, της διάγνωσης και της συλλογής δεδομένων για ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο σε όλη την Ευρώπη.

Ο Δρ. Χρήστος Δερβένης, Χειρουργός MD, FRCS, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ήπατος-Παγκρέατος-Χοληφόρων και του European-African HPB Association, μέλος του ΕΜ-ΚΑΠΕΣ, Διευθυντής Κλινικής Χειρουργικής Ογκολογίας-Χειρουργικής Ήπατος, Παγκρέατος, Χοληφόρων του Θεραπευτηρίου Metropolitan, ανέφερε σχετικά: «Η θεραπευτική αντιμετώπιση του παγκρεατικού καρκίνου δεν είναι καθόλου εύκολη, κυρίως εξαιτίας της φυσιολογίας του παγκρέατος, όμως έχει σημειωθεί πρόοδος. Έχουμε καταφέρει να πραγματοποιούμε ένα ομολογουμένως δύσκολο χειρουργείο με μεγάλη ασφάλεια και καλύτερη μετεγχειρητική εξέλιξη για τους ασθενείς. Η πρώιμη διάγνωση αποτελεί τον πιο κρίσιμο παράγοντα για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος και την καλύτερη έκβασή του. Πολύ σημαντικό είναι, επίσης, ο ασθενής να υποστηρίζεται από έμπειρη διεπιστημονική ομάδα, που περιλαμβάνει πολλές ειδικότητες πέραν του χειρουργού και του ογκολόγου. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχει ανάγκη για δημιουργία Κέντρων Αριστείας για τον παγκρεατικό καρκίνο στην Ελλάδα στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Όταν ξεκινήσαμε αυτή τη σύμπραξη για να θέσουμε στο επίκεντρο τον καρκίνο του παγκρέατος και στη χώρα μας, βάλαμε στόχο τη δημιουργία Μητρώου Ασθενών. Το Μητρώο έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και είναι κρίσιμης σημασίας για την επιστημονική κοινότητα, καθώς θα μας βοηθήσει να συλλέξουμε αξιόπιστα δεδομένα για τη νόσο και την εφαρμογή των διάφορων θεραπευτικών μεθόδων».

Ο Δρ. Ιωάννης Μπουκοβίνας, MD, PhD, PharmaD, Παθολόγος-Ογκολόγος, Πρόεδρος της ΕΟΠΕ και μέλος του ΕΜ-ΚΑΠΕΣ, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ογκολογικής Μονάδας, «Βιοκλινική» Θεσσαλονίκης, ανέφερε: «Τα έντονα συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου παρουσιάζονται συνήθως αργά, με αποτέλεσμα περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς να διαγιγνώσκονται αφού έχουν κάνει μετάσταση και αυτό δυσχεραίνει πολύ την αντιμετώπισή του. Από τη δεκαετία του ’90 και μετά έχουν γίνει πολλές μελέτες για θεραπείες στον προχωρημένο καρκίνο του παγκρέατος, όμως το ποσοστό επιτυχίας δεν είναι μεγάλο. Ωστόσο, την τελευταία τετραετία υπάρχουν αισιόδοξες εξελίξεις, που προέρχονται από ένα νεότερο χημειοθεραπευτικό παράγοντα ο οποίος έχει στοχευμένη δράση στα κύτταρα του στρώματος του παγκρέατος με τη βοήθεια της νανοτεχνολογίας και έχει ένα αποδεκτό προφίλ ασφάλειας, αλλά και από μια νέα θεραπεία δεύτερης γραμμής που εγκρίθηκε πρόσφατα στην Αμερική και την Ευρώπη με ικανοποιητικά αποτελέσματα σε αρκετά προθεραπευμένους ασθενείς. Επομένως, σήμερα, οι θεραπευτικές μας επιλογές σε σχέση με το παρελθόν είναι σαφώς περισσότερες και καλύτερες, ενώ σημειώνεται και ερευνητική πρόοδος. Όσο αυξάνεται η ενημέρωση γύρω από τον παγκρεατικό καρκίνο, ελπίζουμε πως θα φέρουμε αποτελέσματα και στην πιο έγκαιρη ανίχνευσή του».

Εκ μέρους της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου-ΕΛΛ.Ο.Κ., η κυρία Καίτη Αποστολίδου, Πρόεδρος Δ.Σ., δήλωσε: «Η ΕΛΛ.Ο.Κ., ήδη από το 2013, συμμετείχε στις ευρωπαϊκές δράσεις για τον καρκίνο του παγκρέατος που έκανε η Ευρωπαϊκή Συμμαχία Ασθενών Με Καρκίνο (ECPC-European Cancer Coalition) και οδήγησαν στην πρόσκληση σε δράση του Ευρωκοινοβουλίου, τον Ιούνιο του 2014, και στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Πολυσυμμετοχικής Πλατφόρμας για τον Καρκίνο του Παγκρέατος. Σήμερα είμαι στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσω ότι η Πλατφόρμα είναι πλέον μια ευρωπαϊκή οργάνωση “ομπρέλα”, η Pancreatic Cancer Europe, στην οποία συμμετέχει η ΕΛΛ.Ο.Κ και το Κ.Ε.Φ.Ι., αλλά και οι Έλληνες ιατροί όπως ο κ. Χρήστος Δερβένης και ο κ. Ιωάννης Μπουκοβίνας. H νέα Ευρωπαϊκή Οργάνωση Pancreatic Cancer Europe στοχεύει στη συνεργασία εμπειρογνωμόνων από όλη την Ευρώπη, ακαδημαϊκών, ιατρών, πολιτικών, οργανώσεων ασθενών, μέσων μαζικής ενημέρωσης και βιομηχανίας, με κοινό ενδιαφέρον και προθυμία να βελτιώσουν τη φροντίδα των ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος. Η ΕΛΛ.Ο.Κ., εκτός από τη συνεργασία με το σύλλογο Κ.Ε.Φ.Ι., πέρυσι διοργάνωσε, σε συνεργασία με τέσσερα μέλη της, επιστημονικές εκδηλώσεις ενημέρωσης σε Αθήνα, Λάρισα, Πάτρα και Αλεξανδρούπολη και έχει μια διαρκή συνεργασία με τις επιστημονικές ιατρικές εταιρείες για την υποβολή προτάσεων σχετικά με την φροντίδα των ασθενών με καρκίνο στο Υπουργείο Υγείας».

Εκ μέρους του Συλλόγου «Κ.Ε.Φ.Ι.», η κυρία Ελισσάβετ Ψιλοπούλου, Μέλος ΔΣ, δήλωσε: «Ο Σύλλογος μας εντάχθηκε από την πρώτη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Πολυσυμμετοχική Πλατφόρμα για τον Καρκίνο του Παγκρέατος με στόχο, καταρχάς, να αποτελέσει ένα πυρήνα ουσιαστικής στήριξης των ασθενών, αλλά και να μεταφέρει την ευρωπαϊκή τεχνογνωσία στην Ελλάδα. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, με την αμέριστη στήριξη της επιστημονικής κοινότητας, έχουμε πραγματοποιήσει πολλές δράσεις ενημέρωσης, όπως ημερίδες και έντυπο υλικό, ενώ πραγματοποιούμε ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης ειδικά για ασθενείς με παγκρεατικό καρκίνο. Όμως, η προσπάθειά μας δεν σταματά. Πολύ πρόσφατα ο Σύλλογός μας έλαβε μια σημαντική διεθνή επιβράβευση. Συμμετείχαμε στο διαγωνισμό ‘ImpactPANC Awards 2017’ της διεθνούς φαρμακευτικής εταιρείας Celgene, με αντικείμενο την ανάδειξη φορέων που υποστηρίζουν ασθενείς και το οικείο περιβάλλον τους και τη χρηματοδότησή τους για την υλοποίηση καινοτόμων δράσεων ευαισθητοποίησης για τον παγκρεατικό καρκίνο. Το Κ.Ε.Φ.Ι. αναδείχθηκε μεταξύ των 5 νικητών από όλο τον κόσμο, καταθέτοντας πρόταση για τη δημιουργία μιας εύχρηστης διαδικτυακής εφαρμογής. Στα άμεσα σχέδιά μας, λοιπόν, είναι η δημιουργία της εφαρμογής ‘PANcare’ με πληροφορίες για τη νόσο, διαδραστικές υπηρεσίες ώστε οι ασθενείς και οι οικογένειές τους να μπορούν να απευθύνουν ερωτήματα και να λαμβάνουν υποστήριξη και διαρκή ενημέρωση για όλες τις δράσεις μας που αφορούν τη νόσο, με την υποστήριξη της Celgene». 

Αξίζει να σημειωθεί πως, με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο του Παγκρέατος, το Κ.Ε.Φ.Ι. συνέχισε την ενημερωτική του δράση, πραγματοποιώντας δύο - ανοιχτές για το κοινό - Ημερίδες στα Γιάννενα και την Αθήνα με τη συμμετοχή εκπροσώπων της επιστημονικής κοινότητας και ασθενών.