Στα αγγλικά το μονοπάτι λέγεται trail και το τρέξιμο στο βουνό, trail running. Η διαφορά στους όρους μου έκανε πάντα εντύπωση. Το μονοπάτι αναφέρεται σε ένα φυσικό χαρακτηριστικό. Την στενότητα που υποχρεώνει να περπατά κανείς μόνος, σε σειρά. Το trail αντιθέτως που σημαίνει ίχνος, αναφέρεται στην λειτουργία μέσα από την οποία προέκυψε το μονοπάτι. Τα ίχνη που άφησαν μέσα στον χρόνο οι άνθρωποι και τα ζώα. Με αυτή την έννοια, trail running σημαίνει ότι ακολουθούμε τα ίχνη. Το τρέξιμο στο βουνό είναι ταυτόχρονα και μια εξερεύνηση. Δεν βρισκόμαστε απλώς στη φύση αλλά κάνουμε ταυτόχρονα ένα ταξίδι σε μια άλλη εποχή και σε έναν άλλο τρόπο ζωής.
Εντάξει είναι μια ιδιόμορφη εξερεύνηση- οι διαδρομές είναι σηματοδοτημένες, είμαστε διαρκώς υπό παρακολούθηση, λίγο πολύ ασφαλείς, σιγά την εξερεύνηση. Και όμως. Παίρνουμε πολύ περισσότερα από όσα και οι ίδιοι συνειδητοποιούμε. Μετά τον αγώνα του Ολύμπου, συνάντησα στο ξενοδοχείο έναν Ελληνοαμερικανό που είχε φύγει από το Λιτόχωρο πριν από 50 σχεδόν χρόνια. Μου εξιστορούσε πώς ανέβαιναν με μουλάρια στο Λαιμό «ένα μέρος στενό, με γκρεμούς δεξιά και αριστερά που αν έπεφτες χανόσουν» για να μαζέψουν τσάι. «Μόνο όταν δεν φύσαγε όμως γιατί αλλιώς ήταν επικίνδυνο» πρόσθεσε. Κι εγώ ένιωθα ότι μετείχα στην αφήγησή του, εξηγώντας πώς είχαμε περάσει από αυτό το μέρος την προηγούμενη μέρα.
Οι περισσότεροι αγώνες βουνού έχουν αυτό το στοιχείο. Στον Ταΰγετο για παράδειγμα, ακολουθούμε τα καλντερίμια που ενώνανε τα χωριά της περιοχής. Τα περισσότερα αφημένα στην τύχη τους ξαναζωντάνεψαν για τον αγώνα και για τους περιπατητές. Δύσκολο να ξεχωρίσεις το τρέξιμο από την εμπειρία του τόπου. Και βέβαια για την συντριπτική πλειονότητα από εμάς που ξεκινήσαμε στην άσφαλτο, κάνοντας τον γύρο του τετραγώνου ή της πλατείας, άντε αν είμαστε τυχεροί τον γύρο του πάρκου, η αλλαγή είναι τεράστια. Μας φέρνει κοντά με έναν άλλο κόσμο, που δεν έχει ξεκινήσει από το τρέξιμο αλλά από το βουνό.
Με τον Τζώρτζη Μηλιά είμαστε φίλοι από παλιά. Και οι δυο αγαπάμε τον αθλητισμό, πολύ πιο ενεργά αυτός, πρωταθλητής του σκι στη θάλασσα και στο χιόνι, δεινός ορειβάτης και οδηγός βουνού, ένας από τους λίγους με διεθνή πιστοποίηση στην Ελλάδα. Για πολλά χρόνια η μόνη κοινή μας δραστηριότητα ήταν το ψαροντούφεκο, αν θεωρείται ψαροντούφεκο η εντατική παρατήρηση ψαριών με μάσκα αναπνευστήρα και ένα ψαροντούφεκο στο χέρι.
Το τρέξιμο στο βουνό δεν το εκτιμούσε, το σνόμπαρε. Είναι ο πρώτος που μου είπε ότι το θεωρούσε πολύ «προστατευμένο». Ώσπου ένα πρωί, πριν από ενάμιση χρόνο μου ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να οργανώσει έναν αγώνα βουνού- το πρώτο «Off trail Parnassos»! Ξαφνιάστηκα, η εξήγηση που μου έδωσε ωστόσο ήταν πολύ απλή: «για να τρέχουν τόσοι πολλοί, κάτι καλό συμβαίνει». Η αλήθεια είναι ότι όλο και πιο πολύ ανακαλύπταμε ότι αποκτούσαμε σιγά σιγά κοινούς φίλους: ορειβάτες που άρχιζαν να τρέχουν στο βουνό ή πάλι δρομείς που ξεκινούσαν από το τρέξιμο και έμπαιναν με πολλούς άλλους τρόπους στο βουνό. Ένας από τους πρώτους, ο Στέλιος Σιβισίδης, με τον οποίο συναντιόμαστε τακτικά σε αγώνες, ήταν ουσιαστικά και συνδιοργανωτής.
Δύο φίλοι, χωρίς οργανωτική πείρα για το συγκεκριμένο άθλημα, χωρίς να έχουν άμεση σχέση με τον χώρο, αναλαμβάνουν να στήσουν έναν αγώνα από το μηδέν και το κάνουν με μεγάλη επιτυχία και με μεγάλη συμμετοχή. Ποια μεγαλύτερη απόδειξη ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φαινόμενο, μια τάση που παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις; Φυσικά με ενδιέφερε η εμπειρία τους, να μάθω τα στοιχεία που κάνουν έναν αγώνα επιτυχημένο. Ιδίως καθώς αντέστρεψαν την λογική του trail running.
Το πρώτο και πιο σημαντικό υπογραμμίζει ο Τζώρτζης, είναι η διαδρομή. Το ενδιαφέρον στην συγκεκριμένη περίπτωση ήταν ότι δεν έκανε έναν συνηθισμένο αγώνα πάνω σε γνωστά μονοπάτια αλλά επιχείρησε να συνδυάσει το τρέξιμο με την εμπειρία της ανακάλυψης νέων διαδρομών στο βουνό. Τον ονόμασε «Off Trail Παρνασσός» γιατί σε ένα μεγάλο του μέρος κινήθηκε έξω από μονοπάτια σε «διαδρομές» μέσα στο δάσος ουσιαστικά απάτητες και συχνά εξαιρετικά δύσβατες. Μερικές φορές απλώς κινείσαι πάνω σε μια κορυφογραμμή και η λογική, εξηγεί ο Τζώρτζης, είναι να απολαύσεις τη θέα. Μια κουβέντα είναι φυσικά αυτό, καθώς προσπαθείς να ελιχθείς ανάμεσα σε μεγάλους βράχους τρέχοντας πάνω σε μυτερές φυτευτές πέτρες. Συνειδητοποιείς ότι έχουν και τα μονοπάτια την χρησιμότητά τους. Άλλες φορές πάλι ακολουθείς μια νεροσυρμή με φονική κλίση, τρέχοντας πάνω σε ένα παχύρευστο στρώμα λάσπης. Μόλις ξεπεράσεις τον φόβο είναι σαν να βρίσκεσαι σε λούνα παρκ. Το «highlight» της διαδρομής είναι η διάσχιση της Mπαρουτοσπηλιάς, ένα μεγάλο σπήλαιο με την ιδιαιτερότητα ότι είναι διαμπερές. Αμέσως μετά κατεβαίνεις μια σάρα με ψιλό χαλίκι που αν δεν έχεις μεγάλη πείρα, καλή ώρα ο γράφων, κατεβαίνεις γλιστρώντας.
Όπως μου εξήγησε ο Τζώρτζης, στόχος του ήταν να δώσει την δυνατότητα στους δρομείς μέσα στις λίγες ώρες που διαρκεί ο αγώνας, να πάρουν μια όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτική εικόνα της περιοχής κάνοντας μια απόσταση που αν την περπατούσαν θα χρειάζονταν πολύ περισσότερο χρόνο. Ακούγεται εύκολο, στην πραγματικότητα ωστόσο αποτελεί την συμπύκνωση της γνώσης μιας περιοχής για πάνω από 20 χρόνια. Επιμέρους διαδρομές που είχε ανακαλύψει στα περπατήματά του, κατάφερε να τις συνδέσει χαράσσοντας την διαδρομή του αγώνα πηγαίνοντας κάθε σαββατοκύριακο για τον σκοπό αυτό επί μήνες. «Πολλές φορές χανόμουν κι έπεφτα σε αδιέξοδο λέει ή σε τόσο απόκρημνες πλαγιές που έπρεπε να βρω άλλο δρόμο».
Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας αγώνας τεχνικά δύσκολος που κινείται για πολύ μεγάλα διαστήματα σε απάτητες πλαγιές. Ένας αγώνας όπου οι δρομείς δεν ακολουθούν τα ίχνη αλλά στην πραγματικότητα τα δημιουργούν. Όπως γινόταν πάντα δηλαδή. Μόνο που σήμερα υπηρετούν πολύ διαφορετικές ανάγκες.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
13°
