Νέα επαναστατική θεραπεία στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια

Κάθε χρόνο υπολογίζεται ότι περίπου 33.000 άνθρωποι στην Ελλάδα παθαίνουν εγκεφαλικό επεισόδιο, που αποτελεί την πρώτη αιτία μόνιμης αναπηρίας όπως και την τρίτη αιτία θανάτου. Ένα σοβαρό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο σημαίνει για πολλούς ασθενείς πως θα έχουν προβλήματα στην κίνηση, στην ομιλία και άλλους σημαντικούς περιορισμούς που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής τους. Μία νέα επαναστατική θεραπεία που ονομάζεται θρομβεκτομή προλαμβάνει την αναπηρία αλλάζοντας τη ζωή εκατομμυρίων ασθενών ανά τον κόσμο με εγκεφαλικό επεισόδιο.

Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ονομάζεται η νέκρωση μίας περιοχής του εγκεφάλου λόγω διακοπής της τροφοδοσίας της με αίμα. Η νέκρωση οφείλεται σε απόφραξη μίας αρτηρίαςτου εγκεφάλου μέσω θρόμβου (πήγμα αίματος). Αναλόγως με το ποια αρτηρία του εγκεφάλου αποφράσσεται  επηρεάζονταιδιαφορετικές λειτουργίες του σώματος και του νου, αυτές που ελέγχονται από το αντίστοιχο τμήμα του εγκεφάλου που δεν αιματώνεται πια. Για παράδειγμα, αν νεκρωθεί η περιοχή που ελέγχει την κινητικότητα του αριστερού ποδιού, τότε δεν θα μπορεί ο εγκέφαλος να δώσει εντολή για να κινηθεί το αριστερό πόδι. Ενώ η μέχρι πρότινος θεραπεία αποτελούσε μόνο τη χορήγηση θρομβολυτικού φαρμάκου, νέες μελέτες έδειξαν πως ο συνδυασμός θρομβολυτικών φαρμάκων και μηχανικής διάνοιξης του αποφραγμένου αγγείου έχει σαφώς καλύτερα αποτελέσματα.

Η επεμβατική θεραπεία μέσω θρομβεκτομής αποτελεί μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις στην ιατρική τα τελευταία έτη. Κλινικές μελέτες έδειξαν εντυπωσιακά αποτελέσματα, ασθενείς που διαφορετικά θα είχαν καταλήξει σε αναπηρική καρέκλα, με τη θρομβεκτομή μπορούν να φύγουν περπατώντας από το νοσοκομείο εντός 48 ωρών. Η θρομβεκτομή άλλαξε τα δεδομένα στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, μπορεί να σώσει ζωές και να μειώσει τις πιθανότητες σοβαρής αναπηρίας μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Προϋπόθεση είναι η διενέργεια της θρομβεκτομήςεντός λίγων ωρών μετά την έναρξη των συμπτωμάτων του εγκεφαλικού επεισοδίου.  

Η θρομβεκτομή διενεργείται για την απομάκρυνση τουθρόμβου αίματος που έχει αποφράξει ένα αγγείο στον εγκέφαλο, ο οποίος δεν έχει διαλυθεί, παρά το γεγονός ότι ο ασθενής έχει λάβει θρομβολυτικά φάρμακα. Ο γιατρός, που συνήθως είναι ακτινολόγος, τοποθετεί ένα λεπτό καθετήρα στην αρτηρία του ασθενούς, συνήθως μέσα από τη βουβωνική χώρα, και στη συνέχεια τον προωθεί μέχρι τα αγγεία του εγκεφάλου, όπου βρίσκεται ο θρόμβος. Στη συνέχεια είτε με την τοποθέτηση ενός μεταλλικού πλέγματος -stent- είτε μέσω αναρρόφησης ο θρόμβος απομακρύνεται μηχανικά από το αγγείο.  Αυτό αποκαθιστά τη φυσιολογική ροή του αίματος στον εγκέφαλο και μειώνει σημαντικά τη βλάβη στον ιστό του εγκεφάλου, που σε διαφορετική περίπτωση θα προκαλούσε μακροχρόνιες, συχνά σοβαρές, βλάβες στις σωματικές και ψυχικές λειτουργίες του ασθενούς. Καθώς ο εγκέφαλος είναι πολύ ευαίσθητος στην έλλειψη αιμάτωσης, η επέμβαση πρέπει να πραγματοποιηθεί όσο το δυνατό νωρίτερα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων και συνήθως εντός των πρώτων έξι ωρών από την εμφάνιση του εγκεφαλικού επεισοδίου.

Η θρομβεκτομή διενεργείται σε εξειδικευμένες μονάδες που παρέχουν τη δυνατότητα επείγουσας διάγνωσης και αντιμετώπισης των εγκεφαλικών επεισοδίων και οι οποίες είναι στελεχωμένες με εξειδικευμένο ιατρικό, νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό. Τα κέντρα αυτά παρέχουν την επί 24ώρου βάσης δυνατότητα διενέργειας θρομβεκτομής. Η θεραπεία ασθενών με οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο σε οργανωμένη μονάδα αντιμετώπισης τους σχετίζεται με μικρότερη πιθανότητα για μόνιμη αναπηρία και ανάγκη νοσηλείας σε ίδρυμα. 

* O Παναγιώτης Παπαναγιώτου είναι διευθυντής του τμήματος Διαγνωστικής και Επεμβατικής Νευροακτινολογίαςτων νοσοκομείων της Βρέμης, όπου βρίσκεται μια από τις μεγαλύτερες μονάδες εγκεφαλικών της Ευρώπης.

Στο τμήμα του, διενεργήθηκαν τα τελευταία έτη περισσότερες από 2.500 ενδοαγγειακές θεραπείες παθήσεων των εγκεφαλικών αγγείων, όπως εμβολισμοί ανευρυσμάτων εγκεφάλου και αγγειακών δυσπλασιών.

Στον επιστημονικό τομέα ανήκει στους πρωτοπόρους στην επεμβατική θεραπεία ενδοαγγειακών παθήσεων και ιδιαίτερα των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων (ΑΕΕ). Tα τελευταία έτη έχει συνδράμει καθοριστικά στην εισαγωγή νέων τεχνικών θρομβεκτομής που οδήγησαν στην καθιέρωση της επεμβατικής θεραπείας των ΑΑΕ.

Όραμά του αποτελεί η δημιουργία ενός πρότυπου κέντρου αντιμετώπισης ΑΕΕ στην Ελλάδα.

e-mail επικοινωνίας: papanagiotou@me.com