Δένουμε τα κορδόνια μας, φοράμε καπέλο και γυαλιά και βγαίνουμε στο δρόμο. Κοιταζόμαστε σχεδόν συνωμοτικά, δίνουμε ένα βιαστικό φιλί και αρχίζουμε να κατηφορίζουμε με γρήγορο περπάτημα προθέρμανσης ως τον Κήπο. Διασχίζουμε την είσοδο, λύνουμε τα χέρια και ξεκινάμε. Ένας άλλος, δικός μας κόσμος απλώνεται μπροστά μας, μας περιμένει. Ο Οδυσσέας κι εγώ, η μαμά του. Μαζί, για τρέξιμο.
Όταν έγινα μητέρα, σε μέρες που η ενασχόλησή μου με το τρέξιμο ήταν απολύτως καθοριστική, τόσο στο αποτύπωμά του στο είναι μου όσο και στην καθημερινότητά μου, αρκετοί με ρωτούσαν, κάποτε με μια δόση χαιρεκακίας: «Και τι θα κάνεις τώρα; Θα συνεχίσεις;». Κάποιοι έδιναν από μόνη τους την απάντηση: «Ε τώρα που έγινες μητέρα θα σταματήσεις σίγουρα», σαν η δική μου ενασχόληση να ήταν βάρος για τη δική τους ζωή, σαν να έτρωγε χρόνο από τον χρόνο τους.
Διάλεξα, βέβαια, να συνεχίσω. Στα σαράντα μου είχα μια ζωή αποκρυσταλλωμένη, ξέροντας τι αγαπώ και τι όχι, τι είναι σημαντικό για μένα και τι είναι ευκαιρία να πετάξω. Το τρέξιμο ήταν σημαντικό. Δεν ήταν μόνον κάτι που χρειαζόμουν η ίδια για να είμαι καλά, ήταν και κάτι που ήθελα να δώσω στο παιδί μου, ως εν δυνάμει μοιρασμένη χαρά.
Στους δύο μήνες, τρέξαμε μαζί στον πρώτο μας αγώνα. Εκείνος στο καρότσι κι εγώ τρέχοντας και σπρώχνοντας. Έκτοτε δεν σταμάτησα. Δεν ήταν πάντοτε εύκολο, ιδίως όσο ο Οδυσσέας μεγάλωνε και ένιωθε την έλλειψη. Τις θυμάμαι ακόμα τις μικρές του γκρίνιες, τις φορές που δυσανασχετούσε: «Πάλι θα βγεις να τρέξεις; Μα γιατί;». Ή, άλλοτε, τις προστακτικές του, εκείνα τα «όχι, δεν θα πας», που δεν σήκωναν καμία αντίρρηση.
Η διαπραγματευτική γραμμή μου ήταν σταθερή και ειλικρινής: «Θα έρθει μια μέρα που θα χαίρεσαι που η μαμά σου τρέχει. Που θα τρέχουμε μαζί και θα καμαρώνεις γι’ αυτό». Δεν μπορούσε να το καταλάβει τότε. Μα ο χρόνος κύλησε και ήρθαν οι φορές που βγήκαμε στο δρόμο μαζί, σε κοινές αφετηρίες και κοινές διαδρομές. Ήρθαν οι φορές που τερματίσαμε μαζί, κι εκείνες που ο ένας έδωσε δύναμη στον άλλο. Ήρθαν κι οι μέρες που ονειρευτήκαμε κοινές διαδρομές που θα κάνουμε –αν το φέρει η ζωή- όταν μεγαλώσει, αλλά και οι μέρες που καμαρώνει που οι γονείς των φίλων του ρωτούν αν μπορώ να τους πάρω κι εκείνους μαζί μας για τρέξιμο.
Δεν ήταν εύκολο να φτάσουμε εδώ, όπως δεν είναι τίποτα εύκολο όταν μεγαλώνεις παιδιά και είσαι ανοιχτός να αναρωτιέσαι, να αναζητάς το σωστό, να ακούς τι θέλει να σου πει το παιδί σου. Η διαδρομή είχε αρκετές ενοχές από εκείνες που βασανίζουν τους γονείς. Μα συνεχίζεται και, όπως οι δρόμοι μεγάλων αποστάσεων που αγαπώ, κρίνεται σε βάθος χρόνου. Στο σημείο που είμαστε σήμερα, στου δρόμου τα μισά, έμαθα τρία πράγματα ως μαμά στο δρόμο. Πρώτα πως δεν χρειάζεται να απαρνηθείς αυτό που είσαι για να είσαι καλός γονιός. Δεν χρειάζεσαι να στερηθείς όσα αγαπάς, να εκχωρήσεις τα πάντα στο παιδί σου. Ο στερημένος γονιός δεν είναι ευτυχής, ούτε έχει να δώσει, μη έχοντας υγιές πλεόνασμα. Έπειτα πως η σχέση με το παιδί χτίζεται στο «μαζί» - σε κοινές ώρες και κοινές δράσεις που φεύγουν από τα υποχρεωτικά και τα δέοντα και αγκαλιάζουν τις ώρες της σχόλης. Πολλά χωρούν εκεί, μα ο ανοιχτός δρόμος που διανύεις από κοινού με τα παιδιά σου είναι σπάνια χαρά και μοναδική παιδαγωγική ευκαιρία. Τέλος, πως, καθώς όλοι μαθαίνουμε περισσότερο με το παράδειγμα και λιγότερο με τα λόγια, είναι σημαντικό να καταλάβει το παιδί σου πως κι εσύ προσπαθείς, πως δυσκολεύεσαι, πως κάποτε αποτυγχάνεις μα ξανασηκώνεσαι, πως η δουλειά που κάνεις κάθε μέρα έχει αποτέλεσμα και επίπτωση στην επόμενη. Συχνά ζητάμε από τα παιδιά μας με διδακτισμό να κάνουν πράγματα που «απαιτούνται» σαν να είμαστε εμείς σε όλα τέλειοι, σαν να μην χάσαμε ή να μην αποτύχαμε ποτέ. Το τρέξιμο, φωτογραφία της ζωής στα πάνω και στα κάτω της, δείχνει στα παιδιά μας αυτό που θυμίζει σε εμάς, τους ενήλικους δρομείς. Πως η προσπάθεια έχει αποτέλεσμα, όπως και η έλλειψή της. Πως στην προσπάθεια οι νόμοι είναι κοινοί για την ανθρώπινη φύση. Και πως κι εμείς, οι γονείς, που συνήθως δίνουμε με βεβαιότητα συμβουλές και μοιάζουμε νικητές, επίσης πάσχουμε.
Στα χρόνια που τρέχω από τότε που έγινα μητέρα, δεν εγκατέλειψα ούτε στιγμή. Τα χιλιόμετρά μου μειώθηκαν, οι χρόνοι έμειναν στάσιμοι. Οι ενοχές στο τρέξιμο της Κυριακής αυξήθηκαν, η εφευρετικότητα για το πώς εξασφαλίζεις μια προπόνηση άντλησε από ξεχασμένα διαθέσιμα. Αρνητικό, εκ πρώτης, το ισοζύγιο, αν το μετρήσεις με αριθμούς και χρόνους. Μα όταν είμαστε στην αφετηρία, κοιταζόμαστε και λέω «Φύγαμε Οδυσσέα;», ακούγοντας το δικό του «Φύγαμε, μαμά», τον αγαπώ αυτόν τον κόσμο που φτιάξαμε μαζί, βήμα-βήμα.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
12°
