Η αξία του πρωινού και των συχνών γευμάτων στην υγεία της καρδιάς

Όσοι καταναλώνουν τακτικά πρωινό εμφανίζουν μικρότερη επίπτωση περιφερικής αγγειακής νόσου και αθηροσκλήρωσης, σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα μελέτης που πραγματοποιείται σε διάφορες περιοχές της Κορίνθου.  Επίσης, όσοι καταναλώνουν μικρά και συχνά γεύματα παρουσιάζουν μία σειρά από ευνοϊκούς καρδιαγγειακούς παράγοντες, όπως καλύτερη λειτουργικότητα της καρδιάς, μειωμένο ποσοστό αθηρωμάτωσης με παρουσία ελαχίστων αλλοιώσεων στις καρωτίδες αρτηρίες και σημαντική μείωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Παράλληλα, όσοι δήλωσαν ότι πίνουν τρία ή και περισσότερα φλιτζάνια καφέ την ημέρα εμφανίζουν μειωμένη έκταση της αθηρωμάτωσης στις καρωτίδες αρτηρίες!

Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας, αλλά και όλες  οι τελευταίες εξελίξεις στη διάγνωση, την πρόληψη και τη θεραπεία των καρδιαγγειακών παθήσεων θα βρεθούν στο επίκεντρο του 13ου Διεθνούς Συνεδρίου Καρδιαγγειακής Ιατρικής “Cardio Athena 2017”, που διοργανώνεται από την Α’ Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» και το Ομώνυμο Εργαστήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Αρρυθμιών και το Ίδρυμα Καρδιαγγειακής Έρευνας και Επιμόρφωσης «ΚΑΡΔΙΑ», στις 10-11 Μαρτίου 2017, στο ξενοδοχείο Royal Olympic Hotel, στην Αθήνα. Το συνέδριο τελεί υπό την Αιγίδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, ενώ ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος, σύμφωνα με τα κριτήρια της EACCME-UEMS, χορηγεί 12 Μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης στους ιατρούς που θα παρακολουθήσουν τις εργασίες του.

Κατά τη διάρκεια των διήμερων εργασιών, Έλληνες και ξένοι επιστήμονες, πρωτοπόροι όλοι στον τομέα τους, θα ανταλλάξουν απόψεις κατά τη διάρκεια διαλέξεων, στρογγυλών τραπεζιών και δορυφορικών συμποσίων. Στόχος του συνεδρίου είναι η πληροφόρηση σε επίπεδο τόσο καθημερινής κλινικής πράξης, όσο και προωθημένης έρευνας. Για το λόγο αυτό έχουν προσκληθεί να συμμετάσχουν από το εξωτερικό οι Antoniades Charalampos, Επίκουρος Καθηγητής Καρδιαγγειακής Ιατρικής, Cardiovascular Medicine Division, Radcliffe Department of Medicine, University of Oxford, U.K, Imazio Massimo, Καθηγητής Καρδιολογίας, Turin, ITALY και Stephane Carlier, Καθηγητής Καρδιολογίας, University of Mons, Charleroi, Belgium.

Η μελέτη

Από το πρόγραμμα του συνεδρίου ξεχωρίζει η παρουσίαση των προκαταρτικών αποτελεσμάτων της μελέτης «Κορινθία», που εκπονήθηκε από μεγάλη ομάδα καρδιολόγων και επιστημόνων άλλων ειδικοτήτων, με κύριο ερευνητή τον καθηγητή Δημήτρη Τούσουλη, Διευθυντή της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ και τη συμμετοχή των καρδιολόγων Ε. Οικονόμου, Γ. Λάζαρο, Ε. Χριστοφοράτου και Χ. Χασικίδη.

Η μελέτη «Κορινθία» αφορά στην αξιολόγηση περισσοτέρων από 1.700 εθελοντών από διάφορες περιοχές της Κορίνθου, με στόχο τον συσχετισμό περιβαλλοντικών παραγόντων και του τρόπου ζωής με την εμφάνιση χρόνιων παθήσεων, όπως τα καρδιαγγειακά (στεφανιαία νόσος, έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια), τα νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος (άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια) και διάφορες μορφές καρκίνου. Η περιοχή της Κορίνθου επιλέχθηκε διότι συνδυάζει ορεινές, ημι-ορεινές και παραθαλάσσιες περιοχές με διαφορετική έκθεση σε μία σειρά από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν από τους ερευνητές σε εξετάσεις αίματος για καθορισμό βιοχημικών δεικτών και δεικτών που συνδέονται με την αθηροσκλήρωση και την εξέλιξη των καρδιαγγειακών νόσων, σε κλινική εξέταση, σε ηλεκτροκαρδιογράφημα, έλεγχο καρωτίδων, υπερηχοκαρδιογραφικό έλεγχο και μετρήσεις σχετιζόμενες με την αθηροσκλήρωση. Επίσης, αξιολογήθηκαν μία σειρά από δημογραφικά χαρακτηριστικά και χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τις συνήθειες ζωής.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή Δημήτρη Τούσουλη, που είναι και πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου “Cardio Athena 2017”, «η σημαντική αυτή προσπάθεια της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής, πέραν της σημαντικής κοινωνικής προσφοράς της, έχει αποδώσει και σημαντικά επιστημονικά ευρήματα. Μεταξύ άλλων, η μελέτη αναδεικνύει τον σημαντικό ρόλο της διατροφής και την αξία του πρωινού γεύματος, αφού διαπιστώσαμε πως όσοι καταναλώνουν τακτικά πρωινό εμφανίζουν μικρότερη επίπτωση περιφερικής αγγειακής νόσου και αθηροσκλήρωσης. Επίσης, οι συμμετέχοντες που καταναλώνουν μικρά και συχνά γεύματα παρουσιάζουν μία σειρά από ευνοϊκούς καρδιαγγειακούς παράγοντες, όπως καλύτερη λειτουργικότητα της καρδιάς, μειωμένο ποσοστό αθηρωμάτωσης με παρουσία ελαχίστων αλλοιώσεων στις καρωτίδες αρτηρίες και σημαντική μείωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Επιπλέον, αναδεικνύεται η αξία διατροφικών συστατικών, όπως οι στερόλες, καθώς φάνηκε από τα ευρήματά μας ότι οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν στερόλες είχαν ευρήματα σχετικά πρώιμης αθηροσκλήρωσης σε σχέση με τους λοιπούς συμμετέχοντες. Σε σχέση, επίσης, με τη διατροφή σημαντικά είναι και τα ευρήματα σχετικά με την κατανάλωση καφέ, ένα από τα πλέον καταναλισκόμενα ροφήματα, παγκοσμίως. Παρατηρήσαμε ότι όσοι ανέφεραν κατανάλωση τριών και πλέον φλιτζανιών καφέ, ημερησίως, εμφάνιζαν μειωμένη έκταση της αθηρωμάτωσης στις καρωτίδες αρτηρίες».

Άλλοι παράγοντες και το ηλεκτρονικό τσιγάρο  

Η μελέτη «Κορινθία» αναδεικνύει, επίσης, την επιρροή των κοινωνικοοικονομικών παραγόντων (όπως το εισόδημα, η οικογενειακή κατάσταση και το επίπεδο εκπαίδευσης) στην καρδιαγγειακή υγεία, ενώ σημαντικός είναι και ο ρόλος της Ψυχικής Υγείας, καθώς οι ηλικιωμένοι ασθενείς με συμπτωματολογία κατάθλιψης εμφανίζουν αυξημένο επιπολασμό καρδιαγγειακών νόσων. Τέλος, επιβεβαιώνεται η θετική επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στην καρδιαγγειακή υγεία. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι ηλικιωμένοι ασθενείς με αυξημένη σωματική δραστηριότητα στην καθημερινότητά τους παρουσιάζουν μειωμένο επιπολασμό κολπικής μαρμαρυγής, μια συχνής αρρυθμίας σε ηλικιωμένα άτομα με δυνητικά σοβαρές επιπλοκές και συνέπειες για τη συνολική υγεία των πασχόντων.

Το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων αναμένεται να προσελκύσει και ο σχολιασμός των αποτελεσμάτων των μεγάλων τυχαιοποιημένων μελετών για τους αναστολείς PCSK9, μιας επαναστατικής κατηγορίας φαρμάκων για τη δυσλιπιδαιμία. Όπως εξηγεί ο Αναπληρωτής Καθηγητής, Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινικής του ΕΚΠΑ, Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, «η PCSK9 είναι μία πρωτεΐνη που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των λιποπρωτεϊνών αφού έχει την ικανότητα να δεσμεύει και να επιταχύνει το μεταβολισμό των LDL υποδοχέων, με αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων της LDL χοληστερόλης. Η χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων που δεσμεύουν την PCSK9 σε ασθενείς υπό αγωγή με στατίνες (με ή χωρίς ezetimibe) έχει ως αποτέλεσμα την επιπρόσθετη μείωση της LDL χοληστερόλης κατά 50-60% και την επίτευξη των στόχων της υπολιπιδαιμικής αγωγής στη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών υψηλού κινδύνου. Πρόσφατα δημοσιεύθηκε η μελέτη GLAGOV, όπου 968 ασθενείς με στεφανιαία νόσο υπό αγωγή με στατίνη και με μέση τιμή LDL χοληστερόλης 92 mg/dl, τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν το μονοκλωνικό αντίσωμα evolocumab ή εικονικό φάρμακο. Μετά από 78 εβδομάδες, η μέση LDL χοληστερόλη στους ασθενείς που έλαβαν evolocumab ήταν 37 mg/dl (ελάττωση κατά 60%). Υποστροφή της αθηρωματικής πλάκας σε ενδοστεφανιαίο υπερηχογράφημα διαπιστώθηκε στο 64% των ασθενών που έλαβαν evolocumab και στους μισούς περίπου από τους ασθενείς που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Στο προσεχές συνέδριο του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας, θα παρουσιαστεί και η μελέτη FOURIER η οποία θα απαντήσει αν η evolocumab μειώνει με ασφάλεια τα καρδιαγγειακά συμβάματα. Πάντως, οι ενδείξεις είναι άκρως ενθαρρυντικές».

Σε ειδική συνεδρία θα αναλυθεί και η επίπτωση που έχει στην καρδιαγγειακή υγεία η χρήση των ηλεκτρονικών τσιγάρων, μέσω «επιστημονικής αντιπαράθεσης» των υπέρ και των κατά. Πρόσφατη έρευνα της Α' Καρδιολογικής Κλινικής και του Ομώνυμου Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών, τεκμηριώνει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι μεν λιγότερο επιβλαβές από το συμβατικό, αλλά εξίσου επιζήμιο για την καρδιά.

Η θεματολογία συμπληρώνεται από συνεδρίες και ομιλίες, μεταξύ άλλων, για:

- τη διαδερμική εμφύτευση της αορτικής βαλβίδας, που έχει πλέον καθιερωθεί ως εναλλακτική της χειρουργικής αντιμετώπισης σε ασθενείς με υψηλό χειρουργικό κίνδυνο, λόγω συνυπαρχουσών παθήσεων, και εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας,

- την αγγειοπλαστική των στεφανιαίων στη νόσο του στελέχους (του κύριου αγγείου της καρδιάς), που φαίνεται να κερδίζει συνεχώς έδαφος ως εναλλακτική της χειρουργικής αντιμετώπισης,

- τις νέες συσκευές υπερήχων που με τη βοήθεια ειδικών λογισμικών μπορούν να απεικονίσουν τρισδιάστατα την καρδιά σε πραγματικό χρόνο, αλλά και να τυπώσουν τρισδιάστατες δομές της καρδιάς, να υπολογίσουν με αξιοπιστία τον όγκο της αριστεράς κοιλίας και τη μάζα αυτής καθώς και το κλάσμα εξώθησης της,

- τους βηματοδότες ελάχιστου μεγέθους που μπορούν να εμφυτευτούν απευθείας στην καρδιά χωρίς τη μεσολάβηση βηματοδοτικών ηλεκτροδίων και τα υποδόρια τοποθετούμενα απινιδωτικά συστήματα.

Η τελετή έναρξης του συνεδρίου “Cardio Athena 2017”θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή, 10 Μαρτίου 2017, ώρα 20:30, στην αίθουσα «Ολυμπία» του ξενοδοχείου Royal Olympic Hotel. Την εναρκτήρια ομιλία θα εκφωνήσει ο Γεώργιος Π. Χρούσος, Καθηγητής Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα «Γενετική και Επιγενετική στην Εξέλιξη και Ανάπτυξη του Ανθρώπου». Στη συνέχεια, ο πρόεδρος του συνεδρίου Δημήτρης Τούσουλης θα κάνει ανασκόπηση του επιστημονικού και κλινικού έργου και θα ακολουθήσει απονομή βραβείων σε φοιτητές, ερευνητές και νοσηλευτές που διακρίθηκαν για τα επιτεύγματά τους. Ιδιαίτερη στιγμή της βραδιάς αποτελεί η απονομή του «Βραβείου Εξαίρετης Κοινωνικής Δράσης» στον Ομότιμο Καθηγητή Καρδιολογίας Δημήτριο Θ. Κρεμαστινό και του «Βραβείου Διακεκριμένου Ευρωπαίου Καρδιολόγου-Ερευνητή» στον Καθηγητή Καρδιολογίας Massimo Imazio. Την εκδήλωση θα συνοδεύσει μελωδικά η ιστορική Χορωδία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.