Τα κύπελλα

Προσπαθούσα να ανοίξω χώρο σ’ ένα πατάρι του σπιτιού για να μεταφέρω εκεί κάποια πράγματα που ήθελα να κρατήσω για λόγους αναμνηστικούς - κάτι κουτιά με χειρόγραφα εικοσαετίας και βάλε, από ένα μισογραμμένο βιβλίο που ελπίζω πως κάποτε θα καταφέρω να τελειώσω. Κατέβαζα τα πράγματα από τα ψηλότερα ράφια και τα ακουμπούσα προσωρινά στο πάτωμα μέχρι να αποφασίσω τους χωρικούς συσχετισμούς και τη νέα τους θέση. Και ο Οδυσσέας, περνώντας από δίπλα, χάζευε αυτή την ετερόκλητη συνύπαρξη, ανοίγοντας λίγο το ένα και λίγο το άλλο κουτί.

«Αυτά, μαμά, τι είναι;», με ρώτησε, βλέποντας ανάμεσα στα ατάκτως εριμμένα τρία γυαλιστερά κύπελλα, στημένα στις μαρμάρινες βάσεις τους. «Δικά μου, παλιά», απάντησα, συνεχίζοντας ακάθεκτη τη δουλειά μου. «Και γιατί τα βάζεις εδώ και δεν τα έχεις στο σπίτι να τα θαυμάζουμε;», με ρώτησε κάπως απορημένος. «Γιατί η δουλειά τους τελείωσε», απάντησα απλά. Δεν επείσθη και επανήλθε. «Και από ποιους αγώνες είναι, μαμά, θυμάσαι;». «Από τον Ημιμαραθώνιο της Ολυμπίας, από τα 10 χιλιόμετρα της Ρόδου κι απ’τον Ημιμαραθώνιο της Πάτρας», απάντησα. «Παλιά, πριν γεννηθείς». «Και γιατί δεν θέλεις να τα βλέπεις;», επέμεινε ο πείσμων δεκάχρονος. «Επειδή δεν έχει πια σημασία, αγόρι μου. Ό,τι μου έδωσαν, το θυμάμαι».

Είναι δύσκολο να πείσω γι’αυτό ένα δεκάχρονο αγόρι –και, πιθανότατα, και πολλούς μεγαλύτερους. Μα δεν χρειάζεται κιόλας. Αρκεί που είμαι ξεκάθαρη για το πώς δουλεύει μέσα μου η δρομική μνήμη. Και δουλεύει με μεγέθη εκτός αριθμών.

Αν γυρίσω πίσω στις δρομικές αναμνήσεις μιας εικοσαετίας, θυμάμαι περισσότερο στιγμές, πολύ λιγότερο αριθμούς. Θυμάμαι τις αισθήσεις των ημερών. Πώς ήμουν εγώ τότε, με τι καταπιανόμουν, τι συνέβαινε στη ζωή μου. Θυμάμαι τις έγνοιες και τις χαρές μου κατά προσέγγιση, τους ανθρώπους που στοιχειοθετούσαν τον στενό μου κύκλο. Κι απ΄τους αγώνες, ανακαλώ στοιχεία ας πούμε περιφερειακά ως προς το γεγονός: τον τρόπο που έπεφτε το φως εκείνο το πρωινό, την αίσθηση της ζέστης στο δέρμα, το απαλό ρίγος στην αφετηρία, τους φίλους συναθλητές, την κούραση στα τελευταία μέτρα πριν τον τερματισμό. Το ίδιο συμβαίνει με τα κύπελλα και τα μετάλλια, στις λίγες νίκες που κέρδισα στα χρόνια που έτρεχα με πιο αγωνιστική διάθεση από ότι τώρα. Φέρνουν στο νου σκηνές ζωής κι όχι απόλυτα νούμερα στο χρονόμετρο.

Στην αγωνιστική διάσταση του τρεξίματος, το κύπελλο αντικατοπτρίζει τη νίκη. Είναι το αδιαφιλονίκητο σύμβολό της. Αυτό που αντιπροσωπεύει την προσπάθεια, αυτό που αξίζει κάθε υπέρβαση. Η κατάκτησή του είναι ένα σημαντικό τέλος, που μπορεί ή μπορεί να μην ακολουθηθεί από μια νέα αρχή. Σε μια άλλη αξιολόγηση, τη δική μου, αυτή που αντιλαμβάνεται το τρέξιμο ως τρόπο ζωής συνεχή, η αξία του κάπως υποβαθμίζεται. Εντάσσεται σε μια θεώρηση που βλέπει την άσκηση σαν διαρκές μέτρο της ζωής. Ειδωμένο υπό αυτό το πρίσμα, το κύπελλο δεν αντικατοπτρίζει παρά μία στιγμή. Μια όμορφη, θετική στιγμή όπου η προσπάθεια συναντήθηκε με το καλό αποτέλεσμα. Η αποτύπωσή της είναι σημαντική, αλλά όχι καθοριστική.

Μερικά χρόνια πριν, σε εποχές εντονότερης αγωνιστικής διάθεσης, ίσως θα άφηνα τα κύπελλά μου σε μέρος ορατό, για όσο διάστημα η θέασή τους θα «μιλούσε» εντός μου. Για όσο λειτουργούσε προτρεπτικά και εμπνευστικά. Τώρα που η δρομική μου ζωή είναι μια πλούσια και πολύχρονη διαδρομή με πολλές εναλλαγές και ποικίλες εξάρσεις, όχι πάντα μετρημένες με το αποτέλεσμα, δεν υπάρχει κανένα μοναδικό στοιχείο της που να έχει πιο σημαντικό βάρος. Είναι όλα κομμάτια μιας ιστορίας. Τα φυλάω, όπως κάθε ορατό τεκμήριο της ζωής μου που δεν θέλω να αποχωριστώ, μα δεν έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από άλλα. Το άθροισμά τους εξιστορεί μέρος μόνον της δρομικής διαδρομής μου. Το σύνολο αποτιμάται αλλιώς: με στιγμές σε αφετηρίες και τερματισμούς, με προσπάθειες που μπορώ ακόμα να ανακαλέσω στη μνήμη, με φίλους που κάποτε μοιραστήκαμε χιλιόμετρα, με λιακάδες, με ανηφόρες. Με μέτρα πληρέστερα. Όπως τα στέφανα του γάμου στον τοίχο του σπιτιού δεν λένε την ιστορία μια σχέσης ή τα κορνιζωμένα πτυχία δεν αποτυπώνουν την επιστημονική διαδρομή, έτσι και τα κύπελλα δίνουν εικόνα μερική. Η μαγική τους υπόσταση διαλύεται λίγο μετά την κατάκτησή τους, όταν ανοίγουν το δρόμο στο καινούργιο, στο επόμενο. Έτσι, τα τοποθετώ με σεβασμό εκεί που τους πρέπει και φεύγω μπροστά. Από στάση ζωής προτιμώ να συνεχίζω την προσπάθεια, να ακολουθώ τη διαδρομή, να γίνομαι αυτό που σήμερα μπορώ, αντί να μένω στην αποτύπωση εκείνου που ήμουν κάποτε, έστω σε μια καλή στιγμή. Στρέφομαι στο τώρα και στο μετά, αντί να μένω στο ήδη κατακτημένο πριν. Και η σύγκριση γίνεται με τη δυνατότητα της επόμενης μέρας, όχι με το προηγούμενο εγώ μου.