Γιάννης Κόντος: Από τη Φαλούτζα στον Μαραθώνιο

Με ρεκόρ 3:08:49 στην κλασική διαδρομή του Μαραθωνίου, έχοντας στο ενεργητικό του το Virgin Forest Ultra Trail των 128 χιλιομέτρων στο Παρανέστι και δεκάδες άλλους αγώνες σε αποστάσεις που πολλοί από εμάς τρομάζουμε μόνο που τις ακούμε, ο Γιάννης Κόντος σίγουρα δεν είναι ένας συνηθισμένος δρομέας. Ο ίδιος αρνείται ότι κάνει πρωταθλητισμό και αυτοσυστήνεται ως σοβαρός ερασιτέχνης. Κι ίσως αυτό να είναι το χαρακτηριστικό του. Ό,τι κάνει το κάνει με σοβαρότητα και πάθος, το φτάνει μέχρι τα άκρα. Κι όταν αισθανθεί ότι έχει κάνει τον κύκλο του το παρατά.

Σαν η ζωή μας να αποτελείται από κάποια κεφάλαια που τα ανοίγουμε και τα κλείνουμε, του λέω. «Ακριβώς έτσι» μου απαντά.

Αυτό έγινε με τον πρωταθλητισμό. Όχι στο τρέξιμο, αλλά στην κωπηλασία με την οποία ασχολήθηκε από 13 ετών κατακτώντας χάλκινο μετάλλιο στο παγκόσμιο πρωτάθλημα το 1989, 20 χρυσά στην Ελλάδα και αναρίθμητες άλλες διακρίσεις. Όταν έπαψε να έχει κίνητρο, το 1991, πριν καλά καλά κλείσει τα 20, την εγκατέλειψε και ασχολήθηκε με την άλλη του αγάπη, του την είχε εμφυσήσει ο πατέρας του, τη φωτογραφία. Στην αρχή ερασιτεχνικά και στη συνέχεια επαγγελματικά στο φωτογραφικό ρεπορτάζ.

«Με ενδιέφεραν όλα, το ελεύθερο, το αθλητικό, το πολιτικό. Το κυνήγι της είδησης είχε την αδρεναλίνη και την ενέργεια που επιζητούσα αλλά και τη δημιουργικότητα».

Δούλεψε επαγγελματικά στο φωτορεπορτάζ για 16 ολόκληρα χρόνια με το ίδιο πάθος και με τις ίδιες επιτυχίες, όπως όταν έκανε πρωταθλητισμό. Στην  αρχή στην Ελλάδα, στη συνέχεια σε όλο τον κόσμο συνεργαζόμενος με μερικά από τα μεγαλύτερα φωτογραφικά πρακτορεία και τις μεγαλύτερες εφημερίδες. New York Times, Newsweek, Time, Figaro, L’Express, όλα έχουν φιλοξενήσει τη δουλειά του. Γύρισε όλο τον κόσμο εργαζόμενος σε εξαντλητικούς ρυθμούς, ταξίδευε για 6 με 9 μήνες το χρόνο και μια χρονιά, το 2005, πήγε σε αποστολές σε 19 διαφορετικές χώρες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Κάλυψε πολέμους, στο Κόσοβο, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ. Πολύμηνες, επικίνδυνες και ψυχοφθόρες αποστολές. Στη Φαλούτζα σε κάθε έξοδο από το στρατόπεδο είχαν διορία 7 λεπτών για κάθε αποστολή. Μετά κινδύνευαν να τους απαγάγουν. Όπως και με τον πρωταθλητισμό έτσι και στη φωτογραφία θέλησε ό,τι κάνει να το κάνει όσο καλύτερα μπορούσε.

Κάποια στιγμή κατάλαβε ότι μόνο εμπειρικά η δουλειά του θα έφτανε σε ένα όριο. Τελείωσε ΤΕΙ φωτογραφίας, συνέχισε με μεταπτυχιακά στην Αγγλία και τελικά, το 2011, έκανε διδακτορικό στη φωτοδημοσιογραφία. Ήδη όμως ένιωθε ότι είχε κάνει τον κύκλο του στο κυνήγι του ρεπορτάζ. Μετά από τόσα χρόνια μέσα στον κίνδυνο και τον ανθρώπινο πόνο νιώθεις μια ματαιότητα, χάνεις το κίνητρό σου. Κι είχε κουραστεί με τους εξοντωτικούς ρυθμούς. Άρχισε να ασχολείται με τη φωτοδημοσιογραφία, να κάνει θέματα δηλαδή σε μεγαλύτερο βάθος και με μεγαλύτερη άνεση χρόνου που προϋπέθεταν έρευνα και συνοδεύονταν και από γράψιμο. Εκεί παραδόξως ξανασυναντήθηκε με τον αθλητισμό. 

«Με τον προηγούμενο εαυτό μου ούτε μπορούσα να διανοηθώ τον αθλητισμό» λέει. Επέλεξε το «πιο απλό», το τρέξιμο, και άρχισε δειλάδειλά τις προπονήσεις. Το μυαλό διατηρούσε μνήμες από τον πρωταθλητισμό αλλά το σώμα τα είχε ξεχάσει. Έτσι αποφάσισε μαζί με ένα φίλο, χωρίς να το πολυσκεφτούν, να τρέξουν Μαραθώνιο. Η απόλυτη καταστροφή. 

«Κάναμε 5-6 μόνο προπονήσεις, των 10-15 χιλιομέτρων. Στα 32 χιλιόμετρα, στην Αγία Παρασκευή, το έκοψα για το σπίτι και για μια εβδομάδα δεν μπορούσα να περπατήσω. Ανέβαινα με ασανσέρ. Είχα κοκκαλώσει. Εκεί κατάλαβα ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, απαιτούσαν τη δέουσα σοβαρότητα».

Ανέλαβε προπονητής του εαυτού του καθώς ανάμεσα στα άλλα έχει τελειώσει σαν αθλητής και τη Γυμναστική Ακαδημία.

«Έβγαλα ένα πρόγραμμα προπόνησης, άρχισα να προπονούμαι πιο συστηματικά, να μπαίνω λίγο στο χώρο, ο ένας Μαραθώνιος έφερνε τον άλλο, κάθε φορά κατέβαινα 20 λεπτά και το 2014 έκανα το ρεκόρ μου 3 ώρες και 6 λεπτά  στον Μαραθώνιο της Νέας Υόρκης».

Στο μεταξύ ανακάλυψε και το βουνό.

Όλα ξεκίνησαν από μια φωτογραφία από τον Μαραθώνιο του Ολύμπου στο «Runner». Τρέχουν εκεί, είπα μέσα μου. Πρέπει να πάω.

Σου αρέσει να βάζεις συνεχώς προκλήσεις;

Ναι, και όπως είμαι άνθρωπος των άκρων κι ό,τι κάνω θέλω να το κάνω καλά και να το πάω ως το τέλος, σύντομα άρχισα να τρέχω μεγαλύτερες αποστάσεις, 130 και 160 χιλιόμετρα.

Δεν είναι υπερβολή αυτό;

Είναι, αλλά με εξιτάρει η εσωτερική αναζήτηση και η μοναχικότητα των μεγάλων αποστάσεων. Ο Μαραθώνιος είναι αγώνας της μιας ανάσας. Συγκεντρώνεσαι, το μυαλό και η σκέψη δεν μπορεί να παρεκκλίνουν. Αντίθετα, στις υπεραποστάσεις τρέχεις με λιγότερο άγχος. Όταν ξεπερνάς τις 10-12 ώρες, όταν τρέχεις τη νύχτα, όταν είσαι πραγματικά μόνος, όταν ο προηγούμενος και ο επόμενος είναι μια ώρα μακριά, όταν τρέχεις με το φακό και ακούς τους ήχους της φύσης σε μέρη καταπληκτικά και όχι στη μονοτονία της ασφάλτου, ανακαλύπτεις έναν καινούργιο κόσμο.

Όλα αυτά βέβαια μετά από την ανάλογη προπόνηση.

Μιλάμε για 6-7 προπονήσεις την εβδομάδα, συνολικά 12 με 16 ώρες, ξύπνημα κάθε πρωί στις 5.30, λόγω δουλειάς, και στις 6.30 στα Ανάβρυτα. Και Σαββατοκύριακο λονγκ ραν, σκαλάκια… ¹

Τα γνωστά, στην υπερβολή...

Τα γνωστά και μαζί αγώνες όλη τη χρονιά, κάποιοι αγώνες στόχοι και άλλοι αγώνες προπόνησης.

Δεν αισθανόσουνα ότι φθείρεις το σώμα σου;

Όχι, δεν ένιωσα ποτέ έτσι. Στην αρχή είχα κάποιους τραυματισμούς, λαγοκνημιαία ταινία, προσαγωγούς, τα συνηθισμένα στους δρομείς. Μετά κατάλαβα ότι πρέπει να σέβεσαι την αρχή της προοδευτικότητας στις προπονήσεις. Άλλωστε οι τραυματισμοί προκαλούνται από την ταχύτητα. Στο βουνό τραυματίζεσαι λιγότερο. Έχεις βέβαια άλλους κινδύνους, να πέσεις και να χτυπήσεις άσχημα, οπότε θέλεις εξοικείωση. Όσο περισσότερο προπονείσαι, πάντως, τόσο πιο ανώδυνα βγαίνουν οι αγώνες. Έκανα το λάθος και πήρα μέρος σε μερικούς αγώνες χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία και υπέφερα πολύ. Αποφάσισα λοιπόν να μην το ξανακάνω κι έπεσα με τα μούτρα στην προπόνηση».

Όμως 130 χιλιόμετρα είναι φθορά έτσι κι αλλιώς.

Είναι φθορά αλλά είναι και υπέρβαση κι αυτό που εισπράττεις μετά είναι επί πέντε ο Μαραθώνιος. Είναι και προσωπικό στοίχημα, δεν υπάρχει ανταγωνισμός, είναι πρόκληση, το κίνητρο είναι να το ευχαριστηθείς, να είναι μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων σου, δεν εστιάζεις στη φθορά. Από την άλλη, λόγω της υποδομής που είχα από την κωπηλασία έβλεπα ότι το σώμα μου είναι αρκετά σκληραγωγημένο, άντεχα.

Καταλαβαίνω ότι θεωρείς τους αγώνες στο βουνό πιο ολοκληρωμένους.

Ναι, στο βουνό υπάρχουν αγώνες δρομικοί, μπορείς να πας γρήγορα παρά τις υψομετρικές, μπαίνει όμως και ο παράγων απόλαυση, η επαφή με τη φύση, οι σκέψεις που κάνεις, το ταξίδι. Στον Μαραθώνιο είναι κουκιά μετρημένα, η πρόκληση είναι να ακολουθήσεις το ρυθμό.

Πριν ασχοληθείς με το τρέξιμο, σαν πολεμικός ανταποκριτής, ζούσες μέσα στον κίνδυνο, όπως λες σε πολύ στρεσογόνες καταστάσεις. Και μου κάνει εντύπωση η αντίθεση ανάμεσα σ’ αυτό και μετά στο να τρέχεις ώρες, μόνος, μέσα στο βουνό. Έχει σχέση το ένα με το άλλο;

Εχει. Χρειαζόμουν χρόνο για μένα και οι αγώνες μεγάλης διάρκειας μου τον έδιναν, σαν να διαβάζεις ένα βιβλίο...

Σαν να κάνεις ψυχολογική αποκατάσταση.

Ακριβώς. Μπορείς να αφεθείς χωρίς να στρεσάρεσαι κι αυτό λειτουργεί σαν φάρμακο, σε ανακουφίζει. 

Πώς θα περιέγραφες την κοινότητα των δρομέων. Έχεις σχέσεις μαζί τους; Είναι εξαιρετικά ετερόκλητη, άνθρωποι από τελείως διαφορετικά background, με τους οποίους σε δένει όμως κάτι το πολύ σημαντικό, η αγάπη για το τρέξιμο. Με κάποιους ταιριάζεις, έρχονται κοντά σου ή πηγαίνεις εσύ κοντά τους. Κάποιους ανθρώπους για τους οποίους το τρέξιμο δεν είναι απλώς τρόπος ζωής αλλά υγιεινός τρόπος ζωής, μια φιλοσοφία. Έχω πάρει πράγματα που δεν μπορούσα να φανταστώ πριν, έχουμε κάνει παρέα, έχουμε μοιραστεί φοβερές προπονήσεις, αγώνες, έχουμε περάσει πάρα πολύ όμορφα. Βέβαια η γκάμα είναι τεράστια. Γενικά πάντως στο βουνό έχω συναντήσει πιο φιλοσοφημένους, πιο ψαγμένους.

Έχεις συναντήσει και ανθρώπους με τους οποίους δεν θα ήθελες να έχεις σχέση;

Έχω γνωρίσει, ναι. Ανθρώπους που το κάνουν σαν καταναγκασμό, που είναι κολλημένοι σ’ αυτό. Ο καθένας το κάνει βέβαια για τους δικούς του λόγους, το σέβομαι, αλλά θα επιλέξω να κάνω παρέα με αυτούς που έχουμε την ίδια φιλοσοφία. 

Είσαι ανταγωνιστικός στο τρέξιμο;

Ναι, όταν τρέχω τα δίνω όλα, φτάνω στα άκρα, θέλω να βγω με το φορείο.

Υπάρχει όμως και μια αρρωστημένη εκδοχή του ανταγωνισμού…

Ναι, το έχω συναντήσει κι αυτό, δεν έχει νόημα όμως, είμαστε ερασιτέχνες και κάνουμε το κέφι μας.

Στο σημείο αυτό τη συνέντευξη τη διακόπτει μια ειδοποίηση στο κινητό. Είναι υπενθύμιση για να πάρει την μπάρα των δημητριακών, καθώς σε λίγες ώρες έχει διαλειμματική προπόνηση. Συνεχίζουμε...

Θα μπορούσες να φανταστείς το εαυτό σου χωρίς τρέξιμο;

Όχι, με τίποτα. Ήδη αυτό τον καιρό, που έχω αυξημένες επαγγελματικές υποχρεώσεις, μου λείπει η καθημερινή προπόνηση.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια έκρηξη στο τρέξιμο στην Ελλάδα. Πώς το εξηγείς;

Έχει σχέση με την κρίση, λειτουργεί αγχολυτικά, ακολουθούμε όμως με καθυστέρηση και μια παγκόσμια τάση.

Πιστεύεις ότι αυτή η μαζικότητα ευτελίζει το άθλημα;

Καθόλου, νομίζω ότι έτσι ανεβαίνει η ποιότητα των αγώνων και το επίπεδο των αθλητών. Είναι καλό.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου αγώνες;

Στο βουνό ο Μαραθώνιος του Ολύμπου, το Ζαγόρι, ιδίως τα 80 χιλιόμετρα, και ο Ταΰγετος  Challenge, και μετά τα μεγάλα, το Παρανέστι.

Και για αρχάριους;

Το mountain cup στην Αττική, τρεις αγώνες 10-15 χιλιομέτρων είναι η πιο κατάλληλη εισαγωγή στο ορεινό τρέξιμο.

Και ο Μαραθώνιος της Αθήνας;

Η κλασική είναι μια μεγάλη πρόκληση, ένας ιδιαίτερος αγώνας, ο πιο δύσκολος από όσους έχω τρέξει. Θέλει στρατηγική. Τον έχω τρέξει έξι φορές, κάθε φορά εφαρμόζω διαφορετική στρατηγική και δεν έχω καταλήξει ποια είναι η σωστή. Την τελευταία φορά, πέρσι, έφαγα τα μούτρα μου ενώ θεωρούσα ότι τον ξέρω τον αγώνα κι είχα προπονηθεί.

Τι νομίζεις ότι πρέπει να προσέξει ένας που θα τρέξει πρώτη φορά μεθαύριο;

Ε, νομίζω ότι πρέπει να πάει το πρώτο μισό πιο αργά και να κρατήσει δυνάμεις μέχρι το 30.

Σαν οργάνωση πώς σου φαίνεται;

Γίνεται όλο και καλύτερος, αν και δεν έχει τη συμμετοχή που έχουν άλλοι μαραθώνιοι, στη Νέα Υόρκη βγαίνουν δύο εκατομμύρια άνθρωποι.

Έχει σούπερ τερματισμό όμως;

Σούπερ, πράγματι, αλλά νομίζω ότι ο κόσμος πρέπει να το δει περισσότερο σαν γιορτή και όχι ότι πάει απλώς να δει ένα δικό του άνθρωπο. Και χρειάζεται περισσότερο εξωστρέφεια, να έρθει κόσμος απ’ έξω.

ΓΑΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ

Εκτός από τις άλλες ιδιότητές του, ο Γιάννης Κόντος κατέχει και ένα ξεχωριστό ρεκόρ: είναι ένας από τους ελάχιστους, ίσως ο μοναδικός, που έχει παντρευτεί στην κορυφή του Ολύμπου!

Από ό,τι ξέρω και η γυναίκα σου, η Όλγα, είναι δρομέας. Τη γνώρισες μέσα από το τρέξιμο; Όχι, καμία σχέση. Είναι γιατρός, δεν έτρεχε ποτέ και έγινε δρομέας εξαιτίας μου. Είμαστε μαζί 24 χρόνια και παντρευτήκαμε στα 20 στην κορυφή του Ολύμπου. Ήταν δική της ιδέα. Θα έτρεχα στον Μαραθώνιο του Ολύμπου και μου είπε, μήπως θέλεις επετειακά, να παντρευτούμε, έχει ένα εκκλησάκι στην κορυφή, τον Προφήτη Ηλία, παντρευόμαστε και μετά συνεχίζεις τον αγώνα.

Τι, παντρευτήκατε μέσα στον αγώνα; Ακριβώς. Εγώ με τον κουμπάρο ξεκινήσαμε το πρωί τον αγώνα και η νύφη με την κουμπάρα και όλους τους καλεσμένους, 75 άτομα, ξεκίνησαν την προηγούμενη σε τρία γκρουπ, αργό, γρήγορο, μεσαίο. Ανεβήκαν περπατώντας στην κορυφή και έμειναν στο καταφύγιο. Εμείς ξεκινήσαμε στις 6 το πρωί, φτάσαμε στην κορυφή στις οχτώμισι, εννιά, έγινε ο γάμος και κατεβήκαμε κάτω, τερματίσαμε όλοι μαζί, εγώ, η νύφη, ο κουμπάρος. Είχε μάθει όλο το βουνό ότι γίνεται γάμος, μας πετούσαν ρύζι οι Σαμαρείτες, χειροκροτούσαν οι αθλητές, ήταν κάτι απίστευτο.

(1) «Λονγκ ραν» στη γλώσσα των δρομέων είναι μια προπόνηση, κυρίως στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τον Μαραθώνιο,  στην οποία τρέχουν μεγαλύτερη απόσταση από τις υπόλοιπες προπονήσεις της εβδομάδας. Τα «σκαλάκια» είναι μια διαδρομή στην Πάρνηθα, ακολουθεί την πορεία του τελεφερίκ, με αρκετά απότομο ανέβασμα, κατάλληλη για προπονήσεις βουνού.