Πως τα χάνουμε;

Tου ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΖΟΥΜΠΑΝΕΑ, διατροφολόγου,

Διαιτολόγου-συγγραφέα, μέλους της  επιστημονικής ομάδας ΔIATPOΦH (diatrofi@internet.gr)

Tελευταίες έρευνες έχουν δείξει ότι το ποσοστό των παχύσαρκων ατόμων στην Eλλάδα διαμορφώνεται ως εξής: Παχύσαρκος είναι 1 στους 5 άντρες, 1 στις 4 γυναίκες και 1 στα 4 παιδιά. Παρ’ όλα αυτά είναι τραγικό να βλέπει κανείς ανθρώπους διάφορων ηλικιών να υποβάλουν τον εαυτό τους σε απίστευτες ταλαιπωρίες και δοκιμασίες  καθώς ακολουθούν διάφορα διατροφικά σχήματα αμφιβόλου επιστημονικής τεκμηρίωσης και προέλευσης που αποκαλούνται κατ’ ευφημισμόν «δίαιτες».

Tα τελευταία χρόνια μάλιστα θα έλεγε κανείς ότι παρουσιάζεται το φαινόμενο όσο πιο εξωπραγματική και εξτρεμιστική ακούγεται μια προτεινόμενη δίαιτα τόσο πιο φερέγγυα και ελκυστική να φαντάζει στα μάτια κάποιων ατόμων. Έτσι σήμερα κάνουν θραύση διάφορα διατροφικά σχήματα όπως η δίαιτα της λαχανόσουπας, του αστροναύτη, των θερμίδων, του Άτκινς, η δίαιτα με βάση την ομάδα αίματος ή αυτή με βάση τον αποκλεισμό τροφών που προκαλούν δυσανεξία. Άλλα διατροφικά σχήματα περιλαμβάνουν τη χρησιμοποίηση υποκατάστατων γευμάτων ή κάποιων «μαγικών» σκευασμάτων που υπόσχονται θαύματα σε χρόνο-ρεκόρ. 

Στο πλαίσιο αυτό έχει αναπτυχθεί ένα τεράστιο κύκλωμα εμπορίας προϊόντων, στα οποία αποδίδονται μαγικές ιδιότητες με βάση τα συστατικά τους. Tα προϊόντα αυτά έχουν πάρει έγκριση από τον EOΦ σαν τρόφιμα, όπως ακριβώς παίρνουν τα μπισκότα, τα τσιπς, τα αναψυκτικά κτλ., αλλά πωλούνται στους καταναλωτές σαν φάρμακα αδυνατίσματος. Tο καταναλωτικό κοινό γενικά, και ειδικότερα τα άτομα που ενδιαφέρονται να χάσουν κάποια κιλά ή να ακολουθήσουν κάποιο πρόγραμμα διατροφής θα πρέπει να γνωρίζουν τα παρακάτω:

1. Θα πρέπει να απευθύνονται σε ειδικό με αναγνωρισμένο κρατικό πτυχίο ο οποίος μπορεί να ασκεί το επάγγελμα του διαιτολόγου τηρώντας τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας. 
2. Tο πρόγραμμα διατροφής που θα κληθούν να ακολουθήσουν θα πρέπει να έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για το άτομό τους και τις ειδικές ανάγκες του οργανισμού τους. Ένα πρόγραμμα διατροφής για μια γυναίκα στην κλιμακτήριο με προβλήματα οστεοπόρωσης δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε μια κοπέλα στην εφηβεία, που βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης και σε αναπαραγωγική ηλικία. 
3. Σε καμιά περίπτωση ένα πρόγραμμα διατροφής δεν πρέπει να οδηγεί σε εβδομαδιαία απώλεια βάρους μεγαλύτερη του ενός κιλού κατά μέσο όρο. Tο σώμα μας αποτελείται από πολλά υλικά (νερό, λίπος, μυϊκή μάζα, κόκαλα) και ένα εξαιρετικά αυστηρό πρόγραμμα διατροφής, που δεν καλύπτει τις απαραίτητες ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά, προκαλεί απώλεια μυϊκού ιστού και υγρών. 
4. Kανένα πρόγραμμα διατροφής από μόνο του δεν προκαλεί μείωση του λιπώδους ιστού. Aπαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του στόχου, πέρα από τις διατροφικές αλλαγές που πρέπει να υπάρξουν, είναι και η αύξηση της καθημερινής φυσικής δραστηριότητας, είτε μέσα από αθλητισμό-άσκηση είτε από μεταβολή των καθημερινών δραστηριοτήτων μας (περπάτημα αντί για αυτοκίνητο, σκάλες αντί για ασανσέρ). 
5. Δεν αρκεί απλώς να εφαρμόσουμε τους παραπάνω κανόνες για δύο, τρεις ή και περισσότερους μήνες ώστε να πετύχουμε μόνο το αδυνάτισμα που θέλουμε. Αν επιδιώκουμε να παραμείνουμε στο βάρος στο οποίο φτάσαμε, θα πρέπει αυτές τις συνήθειες να τις διατηρήσουμε εφ’ όρου ζωής. 
6. Δεν υπάρχει υγιεινή διατροφή, μόνο επαρκής διατροφή, δηλαδή συγκεκριμένη καθημερινή διατροφική συμπεριφορά ώστε να καλύπτονται οι ελάχιστες απαιτήσεις του οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά.

Mερικά από τα συχνότερα προβλήματα που παρατηρούνται από μη ισορροπημένες δίαιτες είναι: 
Κακοδιαθεσία, κατάθλιψη l Άγχος l Πονοκέφαλοι l Ξηροδερμία, τριχόπτωση l Ορμονικά προβλήματα, διαταραχή θυρεοειδούς αδένα l Διακοπή για πολλούς μήνες της περιόδου, ιδιαίτερα σε νεαρές κοπέλες l Πρόωρη εμμηνόπαυση l Στειρότητα l Έντονες ζαλάδες και γενική αδιαθεσία l Μειωμένη αντοχή στο κρύο l Υπογλυκαιμία l Αναιμία l Πεπτικές διαταραχές l Εύθραυστα οστά l Ανεξέλεγκτη διάθεση για φαγητό με το τέλος της δίαιτας l Βουλιμία l Διατάραξη του νευρικού συστήματος με συνέπεια έντονα και πολλά νεύρα ή ακόμη και αϋπνία l Αδυναμία συγκέντρωσης, χαμηλή πνευματική επίδοση l Αυξομειώσεις βάρους, παχυσαρκία l Χαμηλή αυτοπεποίθηση l Αρνητική εικόνα σώματος l Ταχύτατη επαναφορά στο αρχικό βάρος l Περισσότερα κιλά από αυτά που είχαμε προτού αρχίσουμε τη δίαιτα.