Σώστε τα γόνατά σας

Οι θεραπευτικές ασκήσεις είναι τόσο αποτελεσματικές για τους μεσήλικες ασθενείς που έχουν υποστεί ρήξη μηνίσκου όσο η χειρουργική επέμβαση, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό BMJ. «Ο ρόλος των δύο μηνίσκων κάθε γόνατος είναι αφενός η ένωση των οστών της άρθρωσης, αλλά και η απορρόφηση των κραδασμών που αναπτύσσονται μεταξύ του μηριαίου και του κνημιαίου οστού, η παραγωγή αρθρικού υγρού και η ομοιόμορφη κατανομή του βάρους στο γόνατο. Η ρήξη μηνίσκου είναι μια πολύ συχνή κάκωση, η οποία είναι αποτέλεσμα εκφυλισμού ή τραυματισμού τόσο σε αθλητές όσο και στο γενικό πληθυσμό. Υπάρχουν πολλά είδη αναλόγως του σχήματος και της θέσης της ρήξης, αλλά πάντα τα συμπτώματα είναι ίδια: πόνος και δυσκαμψία της άρθρωσης. Δυστυχώς, η απώλεια του μηνίσκου, είτε αυτή είναι μερική είτε ολική, οδηγεί σταδιακά σε οστεοαρθρίτιδα», μας εξηγεί ο φυσιοθεραπευτής - χειροθεραπευτής κ. Γιώργος Κακαβάς του Fysiotek Sports and Spine Lab (www.fysiotek.gr) και συνεχίζει: «H έγκαιρη αντιμετώπιση της ρήξης διευκολύνει τη θεραπεία της, η οποία μπορεί να περιοριστεί στην εφαρμογή νάρθηκα και στη φυσιοθεραπεία. Σε περιπτώσεις αποτυχίας όμως της συντηρητικής θεραπείας, η χειρουργική επέμβαση είναι επιβεβλημένη».

Ερευνητές από τη Δανία και τη Νορβηγία θέλησαν να ερευνήσουν κατά πόσον η εποπτευόμενη άσκηση θα μπορούσε να θεωρηθεί ως θεραπευτική επιλογή για τους ασθενείς μέσης ηλικίας με αυτό το είδος της βλάβης στο γόνατο. Η έρευνα δείχνει ότι η αρθροσκοπική χειρουργική του γόνατος προσφέρει μικρό όφελος για τους περισσότερους ασθενείς.

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή για τη σύγκριση της θεραπευτικής άσκησης με την αρθροσκοπική χειρουργική σε μεσήλικες με εκφυλιστική ρήξη έσω μηνίσκου, η οποία διαπιστώθηκε με μαγνητική τομογραφία σε δύο νοσοκομεία της Νορβηγίας και σε δύο κλινικές φυσιοθεραπείας. Στη μελέτη συμμετείχαν 140 ενήλικες, με μέση ηλικία τα 49,5 έτη, οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Οι μισοί ακολούθησαν ένα εποπτευόμενο πρόγραμμα άσκησης για περισσότερες από 12 εβδομάδες (δύο έως τρεις συνεδρίες κάθε εβδομάδα) και οι άλλοι μισοί υποβλήθηκαν σε αρθροσκοπική χειρουργική. Το 36% των συμμετεχόντων στη μελέτη δεν είχε οριστική ακτινογραφική απόδειξη για ύπαρξη οστεοαρθρίτιδας στην έναρξη της μελέτης.

Όσοι υποβλήθηκαν σε επέμβαση έλαβαν εξιτήριο από το νοσοκομείο την ίδια ημέρα της επέμβασης αφού τους δόθηκαν γραπτές και προφορικές οδηγίες για απλές ασκήσεις στο σπίτι, που στόχευαν στην επανάκτηση τους εύρους της κίνησης του γονάτου και τη μείωση του πρηξίματος. Οι ασκήσεις εκτελούνταν δύο έως τέσσερις φορές την ημέρα.

Η μυϊκή δύναμη των μηριαίων μυών αξιολογήθηκε σε τρεις μήνες και η λειτουργία του γόνατος καταγράφηκε σε δύο χρόνια. Με το πέρας του τριμήνου διαπιστώθηκε σημαντική βελτίωση στη μυϊκή δύναμη στην ομάδα των ασθενών που ακολούθησαν τη θεραπευτική άσκηση.

Στις δύο ομάδες δεν παρατηρήθηκαν κλινικές διαφορές, όπως για παράδειγμα στην ένταση του πόνου, στη λειτουργικότητα (ακόμα και κατά τη διάρκεια των αθλητικών δραστηριοτήτων) και στην ποιότητα ζωής των ασθενών.

Στη διάρκεια της διετούς παρακολούθησης καμία ομάδα δεν εμφάνισε ανεπιθύμητες ενέργειες. Από το σύνολο των συμμετεχόντων στην ομάδα της θεραπευτικής άσκησης, το 19% των ασθενών υποβλήθηκε τελικά σε χειρουργική επέμβαση κατά τη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης, χωρίς πρόσθετα οφέλη.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα απέδειξαν ότι η εποπτευόμενη θεραπευτική άσκηση υπερτερεί της χειρουργικής επέμβασης για τη βελτίωση της μυϊκής δύναμης των μηρών, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Τα αποτελέσματα πρέπει να ενθαρρύνουν τους κλινικούς ιατρούς και μεσήλικες ασθενείς με εκφυλιστική ρήξη μηνίσκου και χωρίς ακτινολογικά στοιχεία οστεοαρθρίτιδας να εξετάσουν την εποπτευόμενη άσκηση ως θεραπευτική επιλογή.

«Η θεραπευτική αποκατάσταση στη ρήξη μηνίσκου εξαρτάται από το είδος της ιατρικής αντιμετώπισης αλλά και από την ηλικία και τη συνύπαρξη άλλων παθήσεων στο γόνατο. Υπάρχουν διάφορες φυσιοθεραπευτικές μέθοδοι για την επίτευξη του στόχου, που δεν είναι άλλος από τη μείωση του οιδήματος και του πόνου, την αύξηση της ελαστικότητας και την ενδυνάμωση συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων. Οι περισσότερες, δηλαδή, στοχεύουν στην αντιμετώπιση του συμπτώματος και όχι στη θεραπεία της ίδιας της πάθησης, κάτι που επιτυγχάνεται με τη μέθοδο Fysiotek. Η νέα αυτή φυσιοθεραπευτική μέθοδος αποτελεί ένα πρότυπο σύστημα αξιολόγησης και θεραπείας που συνδυάζει την τεχνολογία αιχμής με τη θεραπεία του αίτιου και όχι του συμπτώματος», επισημαίνει ο κ. Κακαβάς, ο μοναδικός Έλληνας φυσικοθεραπευτής που εμπιστεύεται η FIFA ανάμεσα σε 2.500 άτομα απ’ όλο το κόσμο για να μιλήσει στο Παγκόσμιο Συνέδριο Αθλιατρικής.

«Κάθε χρόνο στη δύση πραγματοποιούνται έως 100.000 μερικές μηνισκεκτομές, ενώ περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποβάλλονται σε αρθροσκόπηση γόνατος. Συνέπεια των επεμβατικών μεθόδων για την αντιμετώπιση της ρήξης μηνίσκου είναι η σημαντική οικονομική επιβάρυνση τόσο των ασθενών όσο και των ασφαλιστικών ταμείων, που ιδιαίτερα στην Ελλάδα της κρίσης είναι υπολογίσιμη. Απ’ ότι διαφαίνεται και από τη συγκεκριμένη μελέτη η αρθροσκοπική χειρουργική του γόνατος προσφέρει μικρό όφελος στους περισσότερους ασθενείς. Αντίθετα, η φυσιοθεραπευτική μέθοδος Fysiotek μπορεί να παρέχει στους ασθενείς με εκφυλιστική ρήξη μηνίσκου αποτελεσματική αντιμετώπιση της πάθησής τους και να τους χαρίσει την ποιότητα ζωής που επιθυμούν», καταλήγει ο κ. Κακαβάς.