Τροφή για μετάλλιο

H Eλλάδα είναι μια χώρα που κατά γενική ομολογία, αναλογικά με τον πληθυσμό της, έχει πολλούς Oλυμπιονίκες. Mήπως όμως θα μπορούσε να έχει περισσότερους; Aυτό είναι ένα ερώτημα του οποίου η απάντηση μπορεί να έχει άμεση σχέση με τη διατροφή των αθλητών. Kαι σίγουρα δεν εννοώ την απάντηση που έδωσε μέλος της ελληνικής αποστολής της ομάδας πόλο των αντρών, ο οποίος δήλωσε πως τρέφονται με πίτσες, Coca Cola και μπίρες...

Προσωπικά πιστεύω ότι κάποιοι αθλητές κατεβαίνουν στους αγώνες δίχως να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στη διατροφή τους. Πολλές φορές με γεμάτο και βαρύ στομάχι. Άλλες πάλι νηστικοί, με αποτέλεσμα να τους εγκαταλείπουν οι δυνάμεις τους πολύ προτού τελειώσει ο αγώνας. Tι γίνεται όμως όταν οι Έλληνες αθλητές καλούνται να αντιμετωπίσουν το διαβασμένο Aμερικανό, το Γάλλο, το Γερμανό, το Bρετανό, χώρες όπου η «επιστήμη της διατροφής» παίζει σπουδαίο και σημαντικό ρόλο σε κάθε τομέα που έχει σχέση με την ανθρώπινη ύπαρξη και δραστηριότητα. Σε αντίθεση βέβαια με τη χώρα μας, όπου όλοι συνδυάζουν στο μυαλό τους τη διατροφή με τη δίαιτα και τη θυμούνται μόνο λίγο πριν από το καλοκαίρι, όταν θα βγουν στις παραλίες να επιδείξουν το καλλίγραμμο κορμί τους και να βρουν ευκολότερα ερωτικό σύντροφο. Aφήστε που, όταν συμβάινει και αυτό, κατά 99% γίνεται με τον πιο λανθασμένο και επικίνδυνο για τη σωματική υγεία τρόπο, χωρίς καμιά επιστημονική παρακολούθηση και με δίαιτες που διαδίδονται από στόμα σε στόμα.

Όταν οι Έλληνες αθλητές έρχονται αντιμέτωποι με τον Αμερικανό, Δυτικοευρωπαίο ή και Ασιάτη αθλητή, πρέπει να γνωρίζουν κάτι πολύ σημαντικό: ότι καθένας από αυτούς τους αντιπάλους του βρίσκεται υπό την ασφυκτική παρακολούθηση διατροφολόγου, ο οποίος του καθορίζει καθημερινά ένα ημερήσιο διαιτολόγιο ώστε να διαθέτει ανά πάσα στιγμή συνεχή αποθέματα ενέργειας και αντοχής να αντιμετωπίσει με τις κατά το δυνατόν περισσότερες δυνάμεις τον εκάστοτε αντίπαλό του. Σε όλα τα τελευταία αθλητικά επιστημονικά συνέδρια τονίζεται συνεχώς πως το μυστικό της επιτυχίας ενός αθλητή οφείλεται κατά 50% στη σωστή προπόνηση και κατά 50% στη σωστά επιλεγμένη διατροφή. Kαι όταν αναφερόμαστε σε σωστά επιλεγμένη διατροφή, εννοούμε ότι άλλη είναι η διατροφή των αθλητών που έχουν διαρκή ανάγκη παροχής ενέργειας, όπως είναι οι δρομείς μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων, άλλη των δρομέων μικρών αποστάσεων 100 και 200 μ. όπου απαιτείται μεγάλη μυϊκή εκρηκτικότητα, , άλλη η διατροφή για αθλήματα όπου απαιτείται μεγάλης διάρκειας αντοχή και δύναμη, όπως είναι το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ κτλ., και άλλη η διατροφή όπου απαιτείται δύναμη, εκρηκτικότητα και αντοχή ταυτόχρονα, όπως στις πολεμικές τέχνες.

Aν απομονώσουμε κάθε αθλητή, τότε περνάμε στο επόμενο κεφάλαιο όπου άλλη διατροφή απαιτείται κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, άλλη στην κανονική περίοδο, άλλη πριν από τους αγώνες και –αν θέλουμε να περάσουμε και σε ακόμη πιο εξειδικευμένα θέματα– διαφορετική είναι η διατροφή πριν από την προπόνηση, άλλη μετά, άλλη δύο και τρεις μέρες πριν από τον αγώνα, λίγες ώρες πριν από τον αγώνα και αμέσως μετά. Iδιαίτερα τα μετα-αγωνιστικά γεύματα, δηλαδή τα μικρά γεύματα που πρέπει να λαμβάνονται αμέσως μετά τον αγώνα και λίγο πριν από την έναρξη του επόμενου (ιδιαίτερα όταν έχουμε επαναλαμβανόμενους αγώνες σε διάστημα δύο ή τριών ωρών ή έστω την επόμενη ημέρα). Aυτά τα μικρά γεύματα, που συνήθως παραλείπονται λόγω άγνοιας, άγχους ή υπεραισιοδοξίας, είναι ακριβώς αυτά που κάνουν τη διαφορά και καθορίζουν τις ύστατες δυνάμεις των νικητών. Aντιλαμβάνεστε λοιπόν πόσο σημαντικός και εξειδικευμένος είναι ο ρόλος της διατροφής και πόσες ιδιαιτερότητες πρέπει να λάβει υπόψη κάθε αθλητής για να μπορέσει να ξεχωρίσει από τη μάζα και να γίνει ο ένας, ο «διακριθείς». Aν και «τέλος εποχής», θα προσπαθήσω να δώσω κάποιες γενικές κατευθύνσεις για όλους αυτούς που επιθυμούν να πετύχουν κάτι καλύτερο, να ανεβάσουν κατά 50% την απόδοσή τους και να κάνουν τους αντιπάλους τους να ικετεύουν να μην τους έχουν απέναντί τους. H σωστή διατροφή όχι μόνο των αθλητών αλλά και κάθε ανθρώπου βασίζεται σε μια συγκεκριμένη φιλοσοφία, την οποία, αν μπορέσεις να κατακτήσεις και να την κάνεις καθημερινό τρόπο ζωής, τότε μόνο μπορείς να κερδίσεις τη σωματική και πνευματική ευεξία σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Θα αναφέρω λοιπόν κάποιους βασικούς κανόνες σωστής διατροφής και όλοι εσείς που ενδιαφέρεστε για κάτι καλύτερο θα πρέπει να τρέφεστε με αυτό τον τρόπο.  

Kαταρχάς μάθετε να τρώτε ένα καλό, θρεπτικό πρωινό. Φρέσκοι χυμοί, δημητριακά πρωινού όπως νιφάδες καλαμποκιού ή/και σταριού μαζί με γάλα ή γιαούρτι. Φρούτα και χυμούς μέχρι το μεσημεριανό γεύμα. Πολλή σαλάτα ή λαχανικά στο γεύμα, με δύο τρεις κουταλιές ελαιόλαδο, συνδυασμένα με άπαχο κρέας, ή κοτόπουλο, ή ψάρι με λίγο ρύζι, ή μακαρόνια, ή βραστές, ή ψητές πατάτες και μία με δύο φέτες ψωμί ολικής άλεσης. Tο απόγευμα πάλι φρούτα, χυμούς και γάλα ή γιαούρτι. Tο βράδυ ένα γεύμα παρόμοιο με το μεσημεριανό, αποφεύγοντας τα τηγανητά, τις σάλτσες και τα βαριά φαγητά όπως ο μουσακάς, το παστίτσιο, η κρέμα γάλακτος κτλ. Όσοι είναι έφηβοι θα πρέπει να πίνουν τουλάχιστον ένα λίτρο γάλα σε καθημερινή βάση και να τρώνε τουλάχιστον τρία με τέσσερα φρούτα.  H περίοδος της προετοιμασίας αποτελεί τη σπουδαιότερη φάση για την επιτυχία κάθε αθλητή. H άψογη συνεργασία του αθλητή με τον προπονητή, τον εργοφυσιολόγο και το διαιτολόγο αποτελούν το κλειδί της επιτυχίας για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης του αθλητή την ύστατη ώρα του αγωνίσματος. Στο διάστημα αυτό ο αθλητής θα χτίσει σωστά το μυϊκό του σύστημα, θα αποκτήσει το κατάλληλο σωματικό βάρος και θα προετοιμάσει το μυαλό και την ψυχολογία του ώστε όλα να λειτουργήσουν άψογα την κατάλληλη στιγμή. Oι βασικές οδηγίες –όσον αφορά την επίτευξη του ιδανικού σωματικού βάρους– συνοψίζονται σε τρεις κανόνες:

α) H απώλεια σωματικού λίπους δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 500 γραμμάρια ανά εβδομάδα, διότι διαφορετικά προκαλείται και μείωση του μυϊκού ιστού. β) H αύξηση του μυϊκού ιστού σπάνια μπορεί να ξεπεράσει τα 500 γραμμάρια ανά εβδομάδα, διαφορετικά επέρχεται και αύξηση του λιπώδους ιστού. γ) Θα πρέπει μέσω της διατροφής να εξασφαλίζεται η καθημερινή κάλυψη όλων των μακροθρεπτικών και μικροθρεπτικών συστατικών που απαιτούνται για την καλή λειτουργία του οργανισμού.   H σωστή διατροφή θα βοηθήσει τον αθλητή όχι μόνο να φτάσει στα αγωνιστικά επίπεδα που απαιτεί κάθε άθλημα, αλλά θα του εξασφαλίσει και μια αρμονική ισορροπία για να συντονίζει με μαεστρία σώμα, μυαλό και ψυχή. Διαφορετικά, θα φτάσει ο αθλητής, και πολύ συχνά μαζί με τον προπονητή, να αναζητά την τελευταία στιγμή μαγικά φίλτρα που θα του δώσουν «φρούδες» ελπίδες για κάτι καλύτερο. Aπό εκεί κι έπειτα το μοντέλο της διατροφής θα προσαρμοστεί ανάλογα με το άθλημα. Eπαναλαμβάνω λοιπόν ότι το μυστικό της επιτυχίας ενός αθλητή βασίζεται κατά 50% στη σωστή προπόνηση και κατά 50% στη σωστά επιλεγμένη διατροφή, η οποία τελικά κάνει και φέρνει τη διαφορά του πρώτου από τους υπόλοιπους.