Ενδομητρική σπερματέγχυση ή κατευθείαν εξωσωματική γονιμοποίηση;

Κάθε ζευγάρι που επιλέγει να προχωρήσει σε μια θεραπεία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έρχεται αντιμέτωπο με το εξής δίλημμα: Αξίζει να δοκιμάσουμε πρώτα τη λύση της Ενδομητρικής Σπερματέγχυσης (IUI) ή να κάνουμε κατευθείαν Εξωσωματική (IVF);

Συνήθως ο ειδικός Ιατρός Αναπαραγωγής αναλαμβάνει να συμβουλέυσει και να καθοδηγήσει το ζευγάρι σχετικά με την καλύτερη δυνατή επιλογή για το πρόβλημα υπογονιμότητας που αντιμετωπίζουν και τις πιθανότητες να οδηγηθούν σε επιτυχημένη εγκυμοσύνη, ωστόσο, είναι χρήσιμο να γνωρίζουν και οι ίδιοι τις βασικές διαφορές ανάμεσα στις 2 θεραπείες.

Ο μαιευτήρας-γυναικολόγος Δρ. Βασίλης Αθανασίου, Επιστημονικός Υπεύθυνος του Κέντρου Εξωσωματικής Αθηνών (www.ivfathenscenter.gr) λύνει τις πιο συχνές απορίες που προκύπτουν όταν τίθεται θέμα επιλογής μεταξύ IUI & IVF.

Είναι η IUI μια περισσότερο «φυσική» προσέγγιση;

Συνήθως η Ενδομητρική Σπερματέγχυση προτιμάται ως μια πρώτη θεραπεία πριν τη λύση της Εξωσωματικής και θεωρείται λιγότερο επεμβατική διαδικασία σε σχέση με την IVF. Ουσιαστικά η Ενδομητρική Σπερματέγχυση είναι η μια ανώδυνη διαδικασία όπου το επεξεργασμένο και ενεργοποιημένο δείγμα σπέρματος του συζύγου ή σπέρματος δότη τοποθετείται με τη βοήθεια ενός εύκαμπτου καθετήρα στη μητρική κοιλότητα σε χρόνο που έχει προσδιοριστεί από την παρακολούθηση της ωοθυλακιορρηξίας. Η διαδικασία μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια του φυσικού κύκλου ή σε συνδυασμό με φαρμακευτική διέγερση ωοθηκών.

Η IUI ενδείκνυται όχι μόνο για ζευγάρια με προβλήματα υπογονιμότητας αλλά και για ζευγάρια που δυσκολεύονται να συλλάβουν για άλλους λόγους, όπως για παράδειγμα το πρόγραμμα της εργασίας τους που δεν συμπίπτει ή η απόσταση που μπορεί να τους χωρίζει τις πιο γόνιμες μέρες του μήνα. Το επεξεργασμένο δείγμα περιέχει σπέρμα σε αυξημένες ποσότητες και με αυξημένη κινητικότητα το οποίο μπορεί να βελτιώσει τις πιθανότητες σύλληψης. Ακόμη, το γεγονός ότι το δείγμα τοποθετείται κατευθείαν στη μήτρα σημαίνει ότι τα σπερματοζωάρια δεν χρειάζεται να διανύσουν μεγάλη απόσταση ώστε να φτάσουν το… στόχο τους!

Η Ενδομητρική Σπερματέγχυση έχει μικρότερο χρηματικό & συναισθηματικό κόστος;

Σε γενικές γραμμές η σπερματέγχυση θεωρείται μια πιο οικονομική θεραπεία γονιμότητας, ωστόσο, το κόστος μπορεί να αυξηθεί επικίνδυνα όσο αυξάνονται και οι προσπάθειες (μια 2η, 3η ή 4η προσπάθεια σπερματέγχυσης είναι συχνό φαινόμενο). Αντιθέτως το ευτυχές αποτέλεσμα μπορεί να επιτευχθεί με μία και μοναδική προσπάθεια IVF.

Επιπλέον, μια αρκετά κοινή πεποίθηση είναι ότι η IUI είναι λιγότερο χρονοβόρος διαδικασία σε σχέση με την IVF. Οι τελευταίες επιστημονικές και εργαστηριακές εξελίξεις στον τομέα της Εξωσωματικής, σε συνδυασμό με τα πλέον σύγχρονα πρωτόκολλα, εξασφαλίζουν τη λιγότερη δυνατή ενόχληση ή δυσκολία για το ζευγάρι και επιτρέπουν την επιστροφή της γυναίκας στις καθημερινές της συνήθειες σε ελάχιστο χρόνο (συνήθως την ίδια μέρα). Για παράδειγμα η διαδικασία της Εμβρυομεταφοράς ολοκληρώνεται μέσα σε λίγες ώρες, τον ίδιο δηλαδή χρόνο που απαιτεί και η Σπερματέγχυση, χωρίς να συνυπολογίσουμε και τις συχνές επισκέψεις για υπερηχογραφικό και ορμονικό έλεγχο που απαιτεί η τελευταία.

Το ψυχολογικό κόστος είναι αναμφισβήτητα ένας παράγοντας με μεγάλη βαρύτητα για τα περισσότερα ζευγάρια, καθώς κατά τη διάρκεια κάθε κύκλου βιώνουν αντιφατικά συναισθήματα χαράς, ελπίδας, απογοήτευσης και φόβου. Η σημασία της ψυχολογικής ευεξίας της γυναίκας που προσπαθεί να συλλάβει είναι εξίσου σημαντική με αυτή της σωματικής υγείας και σε αυτό μπορεί να συντελέσει η μείωση του χρόνου που θα διαρκέσει η κάθε θεραπεία υπογονιμότητας. Αυτό πλέον επιτυγχάνεται στις περισσότερες περιπτώσεις με εξατομικευμένα πρωτόκολλα μικρότερης διάρκειας, ωστόσο, ακόμα και στα ζευγάρια με μακρύτερη διάρκεια θεραπείας η ψυχολογική στήριξη και η συμβουλευτική από έναν ειδικό είναι πολύτιμη για να ξεπεραστούν τα ψυχολογικά εμπόδια.

Είναι τελικά προτιμότερο να προχωρήσουμε κατευθείαν σε Εξωσωματική;

Σε αρκετές περιπτώσεις η Σπερματέγχυση δεν είναι η καταλληλότερη θεραπεία για το ζευγάρι, αλλά είναι μια αρχική αντιμετώπιση σε ζευγάρια με ορμονικά προβλήματα ή ανεξήγητη υπογονιμότητα. Η Εξωσωματική, από την άλλη πλευρά, συνήθως συστήνεται απευθείας για ζευγάρια στα οποία ευθύνεται κυρίως ο ανδρικός παράγοντας ή η γυναίκα έχει απόφραξη σαλπίγγων ή/και επαναλαμβανόμενες αποβολές.

Ο παράγοντας - κλειδί σε οποιαδήποτε απόφαση είναι φυσικά η ηλικία της γυναίκας. Ο ειδικός Ιατρός Γονιμότητας, εξετάζοντας το ιατρικό ιστορικό, ενδέχεται να προτείνει κατευθείαν την λύση της εξωσωματικής σε γυναίκες 35-40 ετών με στόχο να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος με επαναλαμβανόμενες σπερματεγχύσεις που πιθανότατα να μην καταλήξουν σε εγκυμοσύνη. «Να υπενθυμίσουμε σε αυτό το σημείο» υπογραμμίζει ο Δρ. Αθανασίου «ότι το ποσοστό εμφύτευσης και κύησης μειώνεται όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας οπότε η αναβολή της Εξωσωματικής για μεγάλο διάστημα δεν είναι η ενδεδειγμένη προσέγγιση. Αυτό που προτείνεται είναι η ενδελεχής εξέταση του ορμονικού και ιατρικού προφίλ της γυναίκας και η επιλογή του καταλληλότερου πρωτοκόλλου το οποίο θα συναποφασίσει με τον ειδικό ιατρό αναπαραγωγής».

Υπάρχουν νεότερες εξελίξεις και δεδομένα στην IVF

Κάθε περιστατικό είναι μοναδικό και ξεχωριστό. Δυστυχώς όταν οι γονείς είναι φορείς κάποιου γενετικού νοσήματος, το οποίο σαφώς δεν πρέπει να μεταβιβαστεί στο έμβρυο ή έχουν επαναλαμβανόμενες αποβολές, υπάρχει η τεχνική της Προεμφυτευτικής Γενετικής Διάγνωσης (PGD) που μπορεί να προσφέρει λύσεις στα προβλήματα αυτά. Η τεχνική αυτή μπορεί να εφαρμοστεί μόνο κατά τη διάρκεια ενός Κύκλου Εξωσωματικής και αυξάνει τις πιθανότητες γονιμοποίησης και εμφύτευσης ανά εμβρυομεταφορά, καθώς μεταφέρονται στη μήτρα μόνο υγιή έμβρυα.

Η επιλογή της θεραπευτικής προσέγγισης (IUI ή IVF) εξαρτάται λοιπόν από διάφορους παράγοντες όμως αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι πως η υπογονιμότητα είναι μια πάθηση που ταλανίζει 1 στα 6 ζευγάρια παγκοσμίως και ανεξάρτητα από την ηλικία τους, τα οποία πρέπει να απευθυνθούν σε έναν ειδικό ιατρό γονιμότητας όσο το δυνατόν νωρίτερα, εάν δυσκολεύονται να συλλάβουν. Η έγκαιρη αντιμετώπιση και η σωστή καθοδήγηση θα τους φέρει πιο κοντά στην πραγματοποίηση του ονείρου τους, δηλαδή την απόκτηση του δικού τους παιδιού!