Είναι όπως νομίζεις

Όπως κάθε Σάββατο, περίμενα στο Ωδείο τον Οδυσσέα να τελειώσει το μάθημα της κιθάρας. Καθισμένη στο μικρό τραπεζάκι του κυλικείου με αχνιστό καφέ και απλωμένα τα χαρτιά μου, αξιοποιούσα αυτήν την ώρα κάνοντας τα δικά μου: διάβασμα, σχέδια στο λευκό μου τετράδιο και διορθώσεις σε κάποια κείμενα που έπρεπε να παραδώσω. Ήσυχη, σκεφτόμουν τη συνέχεια της μέρας και τον περίμενα να φανεί στον μακρύ διάδρομο χαρούμενος, όπως πάντα, με την αυτοπεποίθηση που γεννούν τα καλά μαθήματα που σε προχωρούν ένα βήμα παρακάτω. Αντί γι΄αυτό, περπάτησε ήσυχα ως εμένα και όταν με είδε ξέσπασε σε κλάματα.

Τα’χασα. Άρχισα να ρωτώ τι συνέβη κι εκείνος ανάμεσα στα αναφυλλητά έλεγε απλώς «μαμά, δεν μπορώ». Του σκούπισα τα δάκρυα, του έδωσα λίγο νερό και πήραμε τον δρόμο της επιστροφής. Λίγο ο αέρας, λίγο το περπάτημα, κάπως ησύχασε. «Τι έγινε, λοιπόν;», ξαναρώτησα, ελπίζοντας σε μια λέξη ξεκάθαρη. «Η δασκάλα μου μού ζήτησε να μελετήσω όλο αυτό το πανδύσκολο κομμάτι για την Δευτέρα κι εγώ δεν μπορώ να τα καταφέρω. Και δεν καταλαβαίνει πως δεν μπορώ». Ιδανική συνθήκη για συζήτηση, είπα μέσα μου και αποφάσισα να επιμείνω. Δεν είχαν περάσει παρά λίγες μέρες που είχα κάνει μια ανάλογη κουβέντα με μια φίλη που ήταν έτοιμη να κάνει πίσω την τελευταία στιγμή, αποφασίζοντας αυθαίρετα και κόντρα στην προετοιμασία της πως δεν θα τερμάτιζε τον πρώτο της αγώνα. Και σαν να είχα φρέσκο το θέμα στον νου.

Αρχίζοντας από το γεγονός, φτάσαμε στο γιατί της δικής του αντίδρασης. Όχι, δεν της είχε θυμώσει, αλλά απορούσε πώς εκείνη δεν καταλάβαινε πως αυτό που του ζητούσε «ήταν αδύνατον». Χωρίς να έχει δοκιμάσει. Του είπα απλά πως ο ίδιος θα έκρινε την κατάσταση, μα πως κατά τη γνώμη μου είχε τρεις επιλογές: να προσπαθήσει και να τα καταφέρει, να προσπαθήσει και να δώσει τον καλύτερο εαυτό του –όσο μπορεί -, ή να μην προσπαθήσει καν, επειδή δεν μπορεί. «Εσύ τι θα έκανες, μαμά;», με ρώτησε. «Εγώ θα προσπαθούσα να κάνω το καλύτερο δυνατόν», απάντησα. «Ίσως να τα κατάφερνα και ίσως όχι, αλλά αν ήταν κάτι που με ενδιάφερε και το ήθελα πολύ, θα το προσπαθούσα», απάντησα.

Το ίδιο απόγευμα, κάπως ησυχασμένος, έβγαλε την κιθάρα από τη θήκη της και έστησε την παρτιτούρα στο αναλόγιο. Έπαιζε και σταματούσε, έπαιζε και σταματούσε. Δεν πέρασε ούτε ένα πεντάλεπτο και φώναξε θυμωμένα «ε, δεν μπορώ», τινάζοντας στον αέρα τα χαρτιά του. «Άφησέ το», απάντησα, κάπως προβοκατόρικα. «Αφού λες πως δεν μπορείς, μάλλον δεν μπορείς». Με κοίταξε εκνευρισμένος. «Γιατί το λες αυτό;», ρώτησε. «Επειδή το λες πρώτος εσύ», απάντησα. «Δεν έχει σημασία τι θα πω εγώ. Αν έχεις αποφασίσει πως δεν μπορείς, δεν μπορείς».

Θύμωσε και προβληματίστηκε μαζί. «Και πώς να το κάνω, δηλαδή», με ρώτησε. «Μέτρο-μέτρο», απάντησα και θυμήθηκα το βήμα-βήμα που έμαθα στο τρέξιμο και, από τους δρόμους το μετέφερα πολλές φορές, σαν μέθοδο και εμπεδωμένη προσωπική θεώρηση, σε άλλα της ζωής. «Λίγο σήμερα, λίγο περισσότερο αύριο, και τη Δευτέρα σίγουρα θα έχεις προχωρήσει» είπα, και τον άφησα.

Το άλλο πρωί ήταν πάλι εκεί, μαθαίνοντας το κομμάτι του μέτρο-μέτρο. Προσπαθώντας. Κι ως το μεσημέρι, το «δεν μπορώ» της περασμένης μέρας είχε γίνει «ωραία, θα κάνω όσο μπορώ». Και μέτρο-μέτρο πάλι, το απόγευμα της Δευτέρας, στο μάθημα, ήταν «τα κατάφερα τελικά» και ένα μεγάλο μπράβο από τη δασκάλα.

Βηματίζοντας προς το σπίτι εκείνο το βράδυ, μετά το μάθημα, με ρώτησε πώς ήμουν σίγουρη πως μπορούσε. Χωρίς να χάσω ευκαιρία να του πω ξανά πόσο πιστεύω σε εκείνον, του θύμισα το παράδειγμα των δρόμων. Ξεκινώντας έναν μαραθώνιο, αν στην αφετηρία σκεφτείς τον τερματισμό θα τα χάσεις. Αν τελειώνοντας το πρώτο χιλιόμετρο σκεφτείς πως πρέπει να τρέξεις άλλα 41, θα αποθαρρυνθείς και θα το χάσεις. Αντίθετα, αν πείσεις τον εαυτό σου πως έχεις να καλύψεις τα πρώτα πέντε χιλιόμετρα, κι έπειτα, κατακτώντας πια το πεντάρι, σκεφτείς τα επόμενα πέντε, θα έχεις μάθει να χαρτογραφείς το άγνωστο, να το τιθασεύεις. Έτσι, στη μέση της διαδρομής θα μπορείς βάσιμα να σκεφτείς τον τερματισμό και στο 30 να τον περιμένεις. Ναι, γίνεται, αν το σπάσεις σε κομμάτια και τελειώνεις το ένα πριν αρχίσεις το άλλο. Αν δεν φτάνεις κατευθείαν στο τέρμα αλλά χαίρεσαι να κατακτάς τους ενδιάμεσους σταθμούς. Και, κυρίως, αν πιστεύεις πως μπορείς. Γιατί είτε πιστεύεις ότι μπορείς είτε ότι δεν μπορείς, είναι όπως νομίζεις.