Κωνσταντίνε Λαζαράκη, υπάρχουν μεγάλα ελληνικά κρασιά;

Το «Master of Wine» (MW) θεωρείται ο κορυφαίος τίτλος στον χώρο του κρασιού. Υπάρχουν μόνο 300 άνθρωποι στον κόσμο που τον κατέχουν και μπορούμε να υπερηφανευτούμε ότι ένας από αυτούς είναι Έλληνας. Ο Κωνσταντίνος Λαζαράκης. Του απονεμήθηκε το 2002 σε ηλικία 32 ετών. Έχει βραβευθεί επτά φορές από παγκόσμιους οινικούς φορείς, όπως η Champagne Bollinger και η AXA. Το βιβλίο του «The Wines of Greece» (εκδ.Mitchell Beazley) θεωρείται σημαντικό και είναι ο καλύτερος πρεσβευτής για τα κρασιά της χώρας μας. Επίσης εκπροσωπεί τη σχολή Wine & Spirit Education Trust, το μεγαλύτερο παγκόσμιο εκπαιδευτικό όμιλο γύρω από το κρασί.

Πώς μπήκατε στο χώρο του κρασιού;

Το κρασί το αγάπησα σε ηλικία 22-23 ετών. Εκείνη την εποχή ήμουν φοιτητής στο Πολυτεχνείο και πολύ γρήγορα κατάλαβα ότι θα είχε πολύ εργοτάξιο η ζωή μου αν συνέχιζα την καριέρα μου σαν μηχανολόγος μηχανικός. Είχα δει κάποιες εκπομπές στην τηλεόραση και δημοσιεύματα σε περιοδικά, γοητεύτηκα και αποφάσισα να το κυνηγήσω σε επαγγελματικό επίπεδο. Το να ασχολείσαι με πράγματα που έχουν να κάνουν με την καλοπέραση, με τις αισθήσεις, με ένα προϊόν που είναι και εκλεπτυσμένο και καθημερινό, έδειχνε σαγηνευτικό.

Είστε ο μοναδικός Έλληνας Master of Wine, ένας τίτλος που θεωρείται ο πιο δύσκολος για να κατακτήσει κανείς. Πρέπει να έχεις κάποιο ειδικό ταλέντο για να γίνεις MW;

Είναι ένας τίτλος με τον οποίο δεν μαθαίνεις να κάνεις μια συγκεκριμένη δουλειά, εξετάζεσαι για τη γενική γνώση που έχεις γύρω από το κρασί σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου και σε όλα τα πεδία με τα οποία έχει να κάνει ο οινικός κόσμος. Κάτι τελείως διαφορετικό από την εξειδίκευση που κάνει ένας οινολόγος, για παράδειγμα στα κρασιά της Σαντορίνης, όπου μπορεί να πάρει και διδακτορικό. Το ταλέντο πάλι είναι μια μεγάλη κουβέντα. Αν ο άνθρωπος δεν ξέρει να δουλεύει είναι δύσκολο να κατακτήσει κάτι που θέλει πολύ διάβασμα και προσπάθεια. Η πρώτη μου αγάπη ήταν η μουσική (σ.σ. έχει σπουδάσει Τζαζ στην Αιολική Σχολή Πειραιά) και τα πρώτα μου χρήματα τα έβγαλα με μαθήματα κιθάρας. Εκεί διαπίστωσα πόσο εύκολο είναι πιστέψεις ότι φθάνει το ταλέντο και να σταματήσεις να προσπαθείς.

Η σχολή Wine & Spirit Education Trust (WSET), που εκπροσωπείτε για την Ελλάδα και την Κύπρο, αφορά μόνο επαγγελματίες ή μπορεί να την παρακολουθήσει και κάποιος που απλώς αγαπάει το κρασί;

Έχουμε τέσσερα επίπεδα σπουδών. Ξεκινώντας από τελείως βασικές γνώσεις φτάνεις στο επίπεδο που πρέπει να έχεις για να αρχίσεις να σπουδάζεις για Master of Wine. Πολλοί έρχονται στη σχολή μας ως φίλοι του κρασιού και τελικά είναι αυτοί που πέφτουν με τα μούτρα!

Ο χώρος του κρασιού σήμερα στην Ελλάδα;

Υπάρχει λίγο το «ό,τι δηλώσεις είσαι», μια υπεροψία, ότι εμείς είμαστε και κανένας άλλος. Πάντως, παρά την κρίση, τα πράγματα στο χώρο βελτιώνονται. Η κρίση μάλλον «ωφέλησε» το κρασί, κι αν δεν υπήρχε αυτό που λέμε «ανθρωπιστική κρίση» θα έλεγα «μακάρι να κρατήσει πολλά χρόνια»! Τα ελληνικά κρασιά σε επίπεδο δυνατοτήτων δεν έχουν κανένα πρόβλημα να σταθούν στο εξωτερικό. Στο μάρκετινγκ βέβαια έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μας μέχρι να μπορούμε να κοιτάμε στα μάτια τους καλύτερους των άλλων χωρών. Επίσης υστερούμε σε κάποια πράγματα, όπως η σταθερότητα και η πιστοποίηση της ποιότητας ή ο έλεγχος του προϊόντος. Βλέπουμε κάποιον παραγωγό τη μια χρονιά να είναι καταπληκτικός και την άλλη να μη βγάζει το ίδιο προϊόν, είτε γιατί προσπάθησε να κάνει την παραγωγή του τετραπλάσια είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο .

Το ελληνικό κρασί έχει καλή σχέση ποιότητας-τιμής;

Τα κρασιά μέχρι 20 ευρώ έχουν εξαιρετική σχέση ποιότητας-τιμής, μην πω πως ίσως είναι και τραγικά φθηνά. Μπορώ να σας μιλήσω για πολλές Νεμέες και Νάουσες στα 15 ευρώ που μπορεί να δυσκολεύονται να πουλήσουν, αλλά αν έγραφαν στην ετικέτα τους made in Italy θα μπορούσαν κάλλιστα να ξεπουλήσουν και στη διπλάσια τιμή. Όμως, αν ανέβουμε στα 30, 40, 50 ευρώ, εκεί νομίζω, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, τα περισσότερα από αυτά σε παγκόσμιο επίπεδο θα προκαλούσαν μάλλον μειδίαμα και όχι την προσοχή της αγοράς.

Υπάρχουν μεγάλα ελληνικά κρασιά;

Ναι, νομίζω ότι υπάρχουν. Ήδη βλέπουμε καταπληκτικές Σαντορίνες, καταπληκτικές Νεμέες, Νάουσες. Για μένα η υπόθεση κρασί είναι πάνω απ’ όλα τα άτομα. Στην χώρα μας υπάρχουν 50 οινοποιοί και δεν κάνουν όλοι καλά κρασιά. Από την άλλη κάποιοι το προσπαθούν. Βλέπεις τον άλλο που πηγαίνει σε μια περιοχή όπου κανείς δεν έχει ασχοληθεί πριν με το κρασί και κάνει κρασάρες.

Από κάποιο επίπεδο τιμής και πάνω υπάρχει στ’ αλήθεια διαφορά;

Το κρασί δεν είναι ένα προϊόν το οποίο σχετίζεται απόλυτα η τιμή του με το κόστος παραγωγής. Το πιο ακριβό κρασί του κόσμου να πάρουμε, αναφέρομαι σε κρασιά που κάνουν πολλές χιλιάδες ευρώ, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, το κόστος του δεν ξεπερνά τα 10 ή 20 ευρώ η φιάλη. Άρα, ουσιαστικά, από μια τιμή και πάνω το κρασί κοστολογείται όπως τα προϊόντα πολυτελείας. Ακόμα και αν κάποιος μου αποδείξει ότι ένα μπουκάλι έχει κόστος 200 ευρώ, αν η αγορά δεν εξαντλεί την παραγωγή, δεν του την έχει «στημένη» πότε θα βγει τη νέα χρονιά, δεν μου λέει τίποτα. Η αγορά έχει γοητευτεί από το 1855 με τα τοπ château στην περιοχή του Μπορντό. Έτσι υπάρχουν αυτή τη στιγμή 100 château όπου μπορούν να ξεπουλάνε σταθερά τα κρασιά τους σε τιμές όπου αρχίζουν από τα 50-60 ευρώ και καταλήγουν στις 4.000 ή 5.000 ευρώ η φιάλη.

Γενικά, πάντως, όσο ανεβαίνουμε στις τιμές,τόσο περιμένουμε να παίρνουμε και λιγότερη ποιότητα ανά ευρώ παραπάνω που καταβάλλουμε. Δηλ. το να δώσουμε 100 αντί 95 ίσως κάνει μηδενική διαφορά. Αλλά στα 15 αντί για τα 10 ευρώ μπορεί να είναι σημαντική. Είναι λίγο ισοπεδωτικό να λέμε ότι η τιμή συνεπάγεται και καλύτερη ποιότητα, η αλήθεια νομίζω πως είναι κάπου στη μέση. Μπορώ να πω πάντως ότι όποτε σε παρέα έχω βγάλει ένα μπουκάλι κρασί πολύ καλό, της τάξεως των 100-200-300 ευρώ, χωρίς να πω τίποτα, είναι πραγματικά συγκλονιστικό το πώς γοητεύει τους πάντες. Θα ζητήσουν αν υπάρχει και δεύτερο μπουκάλι. Πολλές φορές όταν δοκιμάζω κρασιά υψηλού επιπέδου, από αυτά τα οποία βγαίνουν σε δημοπρασίες, είναι πραγματικά κάτι φοβερό. Και τότε σκέφτομαι ότι αν είχα ένα μαγικό ραβδάκι και έκανα ένα κρασί των 6 ευρώ να είχε την ποιότητα αυτού που δοκιμάζω τώρα, δεν θα υπήρχε άνθρωπος στον κόσμο να πίνει άλλο ποτό εκτός από κρασί!

Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για το ελληνικό κρασί;

Η εσωστρέφεια κι η αίσθηση ότι έχουμε επιτύχει όσο θα θέλαμε, ενώ κάτι τέτοιο σε καμία των περιπτώσεων δεν ισχύει. Αυτό θα είναι το στοίχημα της επόμενης γενιάς, δεδομένου ότι το κρασί χρειάζεται χρόνο για να γίνει. Και όταν λέμε χρόνο, όπως οι τραπεζίτες μιλάνε για quarters και εννοούν τρίμηνα, αντίστοιχα τα quarters του κρασιού είναι ο αιώνας. Για να κάνουμε πραγματικά μεγάλα κρασιά πρέπει να σιγουρέψουμε ότι το ελληνικό κρασί έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί διά μέσου των γενεών. Υπάρχουν ήδη άνθρωποι που έχουν βάλει την επόμενη γενιά στο παιχνίδι, η οποία μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις βάζει τα γυαλιά στην προηγούμενη. Για να ακολουθήσει όμως το παιδί σου το επάγγελμά σου πρέπει να του εμφυσήσεις ότι αυτό που κάνεις είναι κάτι πάρα πολύ ωραίο, ότι αξίζει να ασχολείσαι με τη γη, να είσαι αγρότης. Γιατί αυτό είναι ένας οινοπαραγωγός που αξίζει να είναι οινοπαραγωγός, αγρότης. Και ότι αυτό είναι ωραίο και εντυπωσιακό, όχι απλώς αποδεκτό, αλλά ζηλευτό.

Ποια είναι για σας η μαγεία του κρασιού;

Για μένα είναι το εφήμερο, ότι προσπαθείς να πιάσεις τη στιγμή και να της δώσεις διάρκεια. Κάθε φιάλη κρασί, αν είμαστε σε θέση να το εκτιμήσουμε, είναι κάτι απίστευτα φευγαλέο, ένα μυστήριο. Δεν ξέρω αν είναι επειδή μιλάει το Πολυτεχνείο, αλλά θυμάμαι το πείραμα με τη γάτα του Σρέντινγκερ. Ένα νοητικό πείραμα για μια γάτα σε ένα κουτί με μια τρυπούλα. Ώσπου να κοιτάξουμε από την τρυπούλα η γάτα μπορεί να είναι ταυτόχρονα ζωντανή και νεκρή, σε μια κβαντική κατάσταση. Με το που κοιτάξουμε, η διαδικασία αυτή κάνει τη γάτα να υλοποιηθεί σε ζωντανή μορφή ή όχι. Πολλές φορές σκέφτομαι το ίδιο και για το κρασί. Έχουμε μια φιάλη και δεν ξέρουμε αν είναι στο καλύτερό της σημείο, ή αν είναι μια ελαττωματική φιάλη, αν είναι συγκλονιστικό ή υπερτιμημένο. Τραβάμε το φελλό και είτε βλέπουμε το κρασί χάλια, οπότε η γάτα ψόφησε, είτε σε μια υπέροχη κατάσταση. Έχουμε μια δυο ώρες για να χαρούμε αυτή την υπέροχη κατάσταση και μετά αυτό χάνεται. 

---

Info: Wine & Spirits Professional Centre, Λ. Αμφιθέας 70, Π. Φάληρο, 210 9855176, www.wspc.gr