Φτάσαμε στην Ίστρια ταξιδεύοντας στους «δρόμους της Malvasia»

Αν δεν έχεις σκεφτεί να πας στην Ίστρια της Κροατίας για οινοτουρισμό και γαστρονομία μάθε πως χάνεις μια «μικρή Τοσκάνη». Είχα τη χαρά να ενταχθώ ως οινολόγος και μαζί ως αρθρογράφος της Αthens Voice στο team του προγράμματος «Malvasia Myth», στο ταξίδι της ελληνικής αποστολής στο Poreč, την πόλη της Κροατίας που βρίσκεται στη δυτική ακτή της χερσονήσου Ίστρια. Και… πέρασα ένα υπέροχο τριήμερο στις ομορφιές του τόπου, μαζί με τους συνεργάτες του προγράμματος.

Το ταξίδι έγινε στο πλαίσιο του διακρατικού σχεδίου «Malvasia Myth» στο οποίο μετέχουν Ομάδες Τοπικής Δράσης LEADER από την Ελλάδα, την Ιταλία και την Κροατία, με στόχο την ανάδειξη της ιστορίας, του πολιτισμού και των δρόμων κρασιού του μαλβαζία οίνου.

Από την Ελλάδα συμμετείχε μια αντιπροσωπευτική ομάδα επαγγελματιών της εστίασης, της φιλοξενίας, της αμπελουργίας και οινοποιίας, των πολιτιστικών και περιβαλλοντικών φορέων της περιοχής του Πάρνωνα και της Μονεμβασιάς, ενώ συμμετείχαν και στελέχη της ΟΤΔ Πάρνωνα καθώς και οι Πρόεδροι των Επιμελητηρίων Λακωνίας και Αρκαδίας, κ. Παναρίτης και κ.Τρουπής.

Σημασία σε όλα τα ταξίδια, πόσο μάλλον σ’ αυτά που πρωταγωνιστής είναι το κρασί, έχει η εμπειρία. Γιατί τι σου μένει συνήθως από τα ταξίδια; Ένα συναίσθημα και μια ιστορία! Να μυρίσεις, να γευτείς, να αφουγκραστείς την κουλτούρα, να γνωρίσεις το άγνωστο, να συμμετέχεις σε στιγμές που δύσκολα θα μπορέσεις να ζήσεις ξανά. Έτσι λοιπόν και εγώ προσπάθησα να βρω τη μαγεία του Κροάτικου κρασιού, των ανθρώπων του και να ανακαλύψω το άγνωστο για μένα terroir του. Για όσα έμαθα, έκανα, δοκίμασα και γεύτηκα θα προσπαθήσω εδώ να σας δώσω μια μικρή γεύση...

Ημέρα 1η - Οι εμπειρίες της Vinistra

Μ΄ ένα φοβερό μουσικό σύνολο 5 ανδρών ξεκίνησε η ημέρα στην 28η έκθεση οίνου «Vinistra» της Κροατίας  που διεξήχθη φέτος στο Poreč, στις 6-8 Μαΐου. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες εκθέσεις οίνου της χώρας, με κρασιά κατά κύριο λόγο εγχώριων παραγωγών αλλά και ελάχιστες συμμετοχές από το εξωτερικό. Μέσα σε αυτές εντάχθηκε και ο πάγκος του «Malvasia Myth» o οποίος περιελάμβανε την ελληνική συμμετοχή με τη γλυκιά Malvasia της Μονεμβάσιας αλλά και κρασιά Ιταλικής και Κροάτικης προέλευσης επίσης από Μalvasia. Το διακρατικό πρόγραμμα «Malvasia Myth» ξεκίνησε από την Ελλάδα, και συγκεκριμένα από την Aναπτυξιακή Πάρνωνα, λόγω της ενδιαφέρουσας ιστορίας του Malvasia. Έλληνες, Κροάτες και Ιταλοί παραγωγοί, βρήκαν ως κοινό τους παρονομαστή την ανάδειξη της παλιάς μυθικής ιστορίας του Malvasia μέσα από τη συμμετοχή τους στο «Malvasia Myth». Σκοπός του προγράμματος είναι να ωθήσει τις τοπικές κοινότητες στη δημιουργία ενός δικτύου περιοχών της «Malvasia» και στην ανάπτυξη μιας πολιτιστικής διαδρομής κρασιού με βάση την κοινή ιστορία γύρω από την ποικιλία.

Η ιστορία του Malvasia

Στο Masterclass που διοργανώθηκε από το «Μalvasia Myth» στα πλαίσια της έκθεσης, είχα την τιμή να παρουσιάσω τη μονεμβασιώτικη Malvasia! Όλα άρχισαν πριν από 25 χρόνια, όταν ο Γιώργος Τσιμπίδης ξεκίνησε να ονειρεύεται την αναγέννηση του Malvasia στον γενέθλιο τόπο και των δυο, τη Μονεμβασιά.

Για την ιστορία των πραγμάτων, ο λατινογενής όρος Malvasia ήταν τοπωνύμιο και όχι ποικιλία. Έτσι ονόμαζαν οι Φράγκοι το γλυκό περίφημο οίνο που εμπορεύονταν από το λιμάνι της Μονεμβασιάς προς τη Μεσόγειο οι ντόπιοι έμποροι. Άλλωστε στα Φράγκικα Μalvasia σημαίνει Μονεμβασιά: «Πολύτιμον ούσαν  ου  μόνον  δια  την  οχυράν αυτής θέσιν, αλλά και  δια  τον  περί  αυτήν παραγόμενον  κάλλιστον οίνον τον γνωστόν καθ’όλην την Ευρώπην υπό το όνομα του οίνου της Μαλβαζίας….» (Κ. Παπαρρηγόπουλος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους). Ο οίνος Malvasia πρωταγωνιστούσε και έρεε τότε στα καλύτερα σαλόνια της εποχής. Λέγεται ότι προερχόταν από λευκή ποικιλία και αφορούσε πάντα γλυκό οίνο. Μπορεί επί Τουρκοκρατίας να υπήρξε έλλειψη του βυζαντινού περιζήτητου οίνου, αλλά πολλοί ευρωπαϊκοί λαοί έδωσαν το όνομα «Malvasia» σε τοπικές ποικιλίες, πάνω ίσως στην προσπάθειά  τους να φτιάξουν κάτι που να μοιάζει στο περίφημο αυτό κρασί. Πλέον ο όρος «Μalvasia» αμπελουργικά αφορά μια ομάδα ποικιλιών που παράγουν ξηρά και γλυκά κρασιά, και οφείλουν το όνομα τους στο παλιό μυθικό οίνο.

Κάπως έτσι εμπνεύστηκε και ο Γιώργος Τσιμπίδης την αναβίωση αυτού του ιστορικού οίνου και μέσα από περιγραφές συμποσίων της τότε εποχής προσπάθησε να αναγεννήσει στον τόπο του (και στον τόπο της) τη Μalvasia από τις στάχτες της. Όλα αυτά με την πολύτιμη βοήθεια της συζύγου του Έλλης αλλά και της μεγάλης κυρίας του ελληνικού κρασιού Σταυρούλας Κουράκου. Στο σημερινό blend ΠΟΠ της γλυκιάς Malvasia από λιαστά σταφύλια, χρησιμοποιήθηκε η ντόπια ποικιλία της περιοχής, η Μονεμβασιά (60%), και άλλες τρεις ποικιλίες –η Κυδωνίτσα, το Ασπρούδι και το Ασύρτικο-, συνθέτοντας ένα κρασί βραβευμένο με 76 μετάλλια μέσα από τα αρώματα αποξηραμένων φρούτων, καραμέλας, και ξηρών καρπών που εξωτερικεύει. Η λευκή γηγενής ποικιλία που φέρει το όνομα «Μονεμβασιά», δίνει επίσης ένα ξηρό λευκό κρασί με στοιχεία εσπεριδοειδών, πυρηνόκαρπων και αγρολούλουδων. Τι τιμή να διηγείσαι την ιστορία ενός ανθρώπου που αφιερώθηκε στον τόπο του και κατάφερε να πραγματοποιήσει το όνειρο του μεταλαμπαδεύοντάς το σιγά σιγά και στην επόμενη γενιά!

H εμπειρία του Οινοποιείου Matosevic

Ο Ivica Matosevic είναι από τους πρώτους που αγάπησαν την ιστορία της Malvasia και συμμετείχαν στην ανάδειξή της στη Μεσόγειο μαζί με τον Γιώργο Τσιμπίδη. Ο έλληνας οινοποιός μόλις αντίκρισε τον Κροάτη συνάδελφο του αναφώνησε όλο χαρά, «είναι ο φίλος μου» και τα μάτια μίλησαν. Οι δύο παλιοί φίλοι και συνοδοιπόροι αγκαλιάστηκαν!

Δοκιμάσαμε τα κρασιά του οινοποιείου, σερβιρισμένα από τον δημιουργό τους. Πρώτα γευτήκαμε 2 λευκά ονειρεμένα (το ένα του 2021 και ένα Riserva του 2019) από την τοπική ποικιλία «Malvasia Istriana», με ντελικάτο χαρακτήρα εσπεριδοειδών και βοτάνων. Ακολούθησε μια ερυθρή ετικέτα από τη γηγενή ποικιλία «Teran», κάτι ανάμεσα στα δικά μας  Λημνιό και Ξινόμαυρο. Ο Γιώργος Τσιμπίδης αποκρίθηκε χαμογελαστά προς τον φίλο του: «Μου αρέσουν πολύ τα κρασιά σου. Είναι φίνα και “συναισθηματικά”. Τελικά φτιάχνουμε κρασιά με βάση την προσωπικότητά μας». Εκείνος συγκινημένος και χαμογελαστός απάντησε «Στην αρχή βέβαια μπορεί να μην γνωρίζεις ποιος ακριβώς είσαι. Προσπαθείς να μιμηθείς αυτό που σου αρέσει. Με τα χρόνια αφήνεις τα κρασιά σου να σου μοιάσουν». Τι καλύτερη συμβουλή για μια νέα οινολόγο, όπως εγώ. Ίσως αυτό που τελικά νιώθεις σαν «εμπειρία» σ’ ένα ταξίδι, είναι να ακούς την ίδια την «εμπειρία» να μιλάει!

Ημέρα 2η – Η απίστευτη γαστρονομική εμπειρία

Μοtovun - Το βασίλειο της Τρούφας

Μια αρχαία πόλη- παρατηρητήριο της εποχής της, με θαμμένους θησαυρούς που κάποτε ανακάλυψαν οι κυνηγοί τρούφας και τη μετέτρεψαν σε κορυφαίο προορισμό για κάθε «τρουφολάτρη». Είναι ο τόπος που μπορείς να δοκιμάσεις από ορεκτικό μέχρι γλυκό, όλα με τη γεύση του πεντανόστιμου σπάνιου μανιταριού. Αυτά στο υπέροχο εστιατόριο του «Οινοποιείου Fakin», με θέα στα καταπράσινα δάση με τις οξιές και τις φτελιές αλλά και στον ποταμό Mirna. Στην αρχή απολαύσαμε ως απεριτίφ ένα ροζέ κρασί από Teran, με δροσιστικές νότες πυρηνόκαρπων. Πρώτο πιάτο, τα παραδοσιακά τοπικά ζυμαρικά με σάλτσα τρούφας που ταίριαξαν θαυμάσια με μια Μalvasia Istriana. Ακολούθησαν μπουκιές χοιρινού με λευκή τρούφα, αυτά παρέα με ένα «νόστιμο» ερυθρό Teran. Το επιδόρπιο, άλλο να το λέω και άλλο να το γεύεσαι. Ραβιόλια σιροπιαστά με γέμιση λευκής σοκολάτας, γαρνιτούρα σύκου και τριμμένου πικραμύγδαλου, μαζί με ένα ελαφρύ ημίξηρο Μοσχάτο. Μεγαλείο!

Επίσκεψη στο «Kozlovic Winery» - Μια «μικρή Τοσκάνη» στα πόδια μας

Ξέρετε εμείς οι οινολόγοι και οι οινόφιλοι όταν βλέπουμε αμπέλι νιώθουμε σαν στο σπίτι μας, σε όποια μεριά της γης και αν βρισκόμαστε. Γι’ αυτό η πιο ξεχωριστή στιγμή της ημέρας ήταν αυτό το δειλινό στο υπέροχο «Oινοποιείο Kozlovic». Η ξενάγηση έγινε από την ίδια την οινοποιό. Μιλάμε για έναν χώρο -ύμνο της τέχνης από την αρχιτεκτονική του έως και τα έργα σύγχρονης τέχνης που κοσμούν τους τοίχους του. Στην είσοδο, ένα μικρό ξύλινο αμφιθέατρο και ένα υπαίθριο μπαλκόνι στο χείλος των αμπελώνων που βλέπει στο «Momjan Castle» στο βάθος. Εσύ, το κρασί σου, ο αμπελώνας και το ηλιοβασίλεμα. Αξία ανεκτίμητη. Μάλλον είχαμε επισκεφθεί μια «μικρή Τοσκάνη», και δεν το είχαμε καταλάβει!

Γεμίσαμε αναμνήσεις, γνωριμίες, τοπικές γεύσεις και ιστορίες που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ. Γιατί αυτό θα πει Οινοτουρισμός! Να αντιληφθείς συνολικά την κουλτούρα του τόπου που επισκέπτεσαι και να την κουβαλάς μαζί σου για πάντα ως γλυκιά ανάμνηση.

Ευχαριστούμε θερμά την Αναπτυξιακή Πάρνωνα -ιδιαίτερα τον αεικίνητο Διευθυντή της Μαρίνη Μπερέτσο, Συντονιστή και ιδρυτικό μέλος του «Malvasia Myth», τον εμπνευστή του Malvasia Myth Σωτήρη Μπόλη και την ελληνική ομάδα για αυτή την εμπειρία. Εις το επανιδείν!