Όσα είδαμε και ήπιαμε στο Οινόραμα

Στην αρχαία Ελλάδα ο οίνος, άκρατος ή κεκραμένος (χωρίς ή με πρόσμιξη νερού), θεωρείτο το αγαπημένο ποτό των θεών με τον Διόνυσο να λατρεύεται ως ο θεός και προστάτης αυτού. Οι αρχαίοι συνήθιζαν να ανακατεύουν τον οίνο μέσα σε σκεύη, τους «κρατήρες», λέξη που προέρχεται από το ρήμα «κεράννυμι» που σημαίνει «αναμιγνύω», με τη λέξη «κράσι» να είναι το παράγωγο ουσιαστικό. Με το πέρασμα των χρόνων η «κράσις» έγινε συνώνυμο του «οίνος» και κατά τους βυζαντινούς χρόνους την αντικατέστησε και επικράτησε ως «κρασί».

H φύση υπήρξε γενναιόδωρη με την Ελλάδα με το κλίμα και την υψηλή βιοποικιλότητα να ευνοούν τις αμπελοκαλλιέργειες και την παραγωγή κρασιών εξαιρετικής ποιότητας, με αποτέλεσμα το κρασί να θεωρείται, εκ αρχαιοτάτων χρόνων, αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού, της κουλτούρας, της οικονομίας και της καθημερινότητάς μας.

Η Ελλάδα, ως χώρα με μεγάλη αμπελουργική παράδοση, συμμετέχει σε εκθέσεις που διοργανώνονται εντός και εκτός συνόρων, με πρωταγωνιστή «το νέκταρ των θεών». Το «Οινόραμα», η μεγαλύτερη έκθεση ελληνικών κρασιών στον κόσμο, είναι μία εξ αυτών και φέτος γιορτάζει τα 25 της χρόνια.

Για ακόμη μία χρονιά, για τρεις μέρες, το Ζάππειο Μέγαρο μετατράπηκε σε έναν τεράστιο αμπελώνα με πάνω από 250 οινοποιεία και περισσότερα από 2.000 κρασιά και αποστάγματα να υποδέχονται τους χιλιάδες επισκέπτες –επαγγελματίες και καταναλωτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό– σε μία γιορτή γευσιγνωσίας αλλά και ουσιαστικής γνωριμίας με την «τέχνη» και τα προϊόντα του πιο πετυχημένου κλάδου της αγροτικής μας οικονομίας.

Όπως λένε οι ειδικοί, αλλά όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό και από τους μη ειδικούς, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία πρωτοφανής «αναγέννηση» στον χώρο του κρασιού, με τον αριθμό των οινοποιείων να αυξάνεται σημαντικά και την ποιότητα του παραγόμενου κρασιού να βελτιώνεται σταθερά και να αναβαθμίζεται συνεχώς. Και η καλύτερη απόδειξη γι' αυτό είναι ότι φέτος στην έκθεση παρουσιάστηκαν 425 νέες κυκλοφορίες, δηλαδή κρασιά που βγήκαν στην αγορά από το περσινό «Οινόραμα», μέχρι σήμερα! Ιδιαίτερα αυξημένη είναι η παρουσία των ερυθρωπών (ροζέ) οίνων, ενδεικτική της ανερχόμενης τάσης αυτών των κρασιών.

Περπατώντας μέσα στους διαμορφωμένους για την έκθεση χώρους του Ζαππείου, με συγκεντρωμένα όλα τα γνωστά οινοποιεία της χώρας, αλλά μπαίνοντας και στην «Πλατεία Γευσιγνωσίας» (αίθουσα με 250 κρασιά, επιλεγμένα από τους οινοπαραγωγούς ως τα πιο αντιπροσωπευτικά της περιοχής τους, τα οποία δοκιμάζονταν χωρίς την παρουσία των παραγωγών τους) καθώς και στην αίθουσα με τις «Οινικές Αποκαλύψεις» (36 μικρά, λιγότερα γνωστά, ή πρωτοεμφανιζόμενα οινοποιεία), ο επισκέπτης μπορεί εύκολα να διαπιστώσει τη δυναμική αλλά και τις προοπτικές που παρουσιάζει ο συγκεκριμένος κλάδος, με πολλά προϊόντα του να έχουν αποκτήσει διεθνείς διακρίσεις μέσα σ' έναν χώρο εξαιρετικά ανταγωνιστικό.

Φεύγοντας από την έκθεση, με μια ευχάριστη διάθεση συνοδευόμενη από μία γλυκιά ζάλη, κρατώντας το αναμνηστικό ποτήρι γευσιγνωσίας, με το λογότυπο τυπωμένο με φύλλο χρυσού 18 καρατίων, το οποίο γέμισε και άδειασε πολλές φορές, σκέφτεσαι ότι η ανοδική, πετυχημένη πορεία του συγκεκριμένου κλάδου θα μπορεί να αποτελέσει λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση και για πολλά άλλα είδη καλλιέργειας στον ελλαδικό χώρο, αρκεί να γίνονται οι σωστές επενδύσεις, να δίδονται και να αξιοποιούνται σωστά οι χορηγίες και να υπάρχει το μεράκι, η τόλμη, η κατάρτιση, η συνέπεια και η υπομονή.

Το Ζάππειο Μέγαρο

Το Ζάππειο Μέγαρο, ένα από τα ωραιότερα δείγματα του όψιμου αθηναϊκού κλασικισμού, με πρόπυλο κορινθιακού ρυθμού και εκπληκτικό κυκλικό αίθριο, χτίστηκε μεταξύ 1874 και 1888 με αρχικά σχέδια του Φρ. Μπουλανζέ, τα οποία στην πορεία τροποποιήθηκαν από τον Θ. Χάνσεν.

Η ιστορία της ανέγερσης του Ζαππείου αρχίζει κατά τη δεκαετία του 1850 όταν ο εγκατεστημένος στη Ρουμανία πλούσιος ομογενής Ευάγγελος Ζάππας (1800-1865), με επιστολή του στον Όθωνα, προσφέρθηκε να χρηματοδοτήσει τη διοργάνωση αθλητικών αγώνων, τις «Ζάππειες Ολυμπιάδες», στο πρότυπο των Ολυμπιακών Αγώνων. Η κυβέρνηση δέχθηκε την προσφορά, πρότεινε όμως στον Ζάππα να συνδυαστούν οι αγώνες αυτοί με γεωργικές, βιομηχανικές και καλλιτεχνικές εκθέσεις.

Οι Ζάππειες Ολυμπιάδες θεσμοθετήθηκαν το 1858 και ο Ε. Ζάππας ανέλαβε να καλύψει και τη δαπάνη οικοδόμησης του κτιρίου που θα στέγαζε τις εκθέσεις και ως αρχική θέση, σύμφωνα και με την επιθυμία του Ζάππα ο οποίος ήθελε το κτίριο να βρίσκεται πολύ κοντά στο Στάδιο, αποφασίστηκε η σφενδόνη του Σταδίου, η οποία και θα το συγκρατούσε. Η αδυναμία όμως αναμαρμάρωσης του Σταδίου έφερε αλλαγή στα σχέδια και έτσι επιλέχθηκε η τοποθεσία της σημερινής του θέσης, στη μέση ενός δημόσιου κήπου, ανάμεσα τον Εθνικό Κήπο, τη λεωφόρο Αμαλίας, την οδό Βασιλίσσης Όλγας και τη λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου. Μέρος της περιοχής αυτής ήταν γνωστή και ως «Παριλίσια», λόγω του Ιλισού ποταμού, ο οποίος κυλούσε εκεί που είναι σήμερα η λεωφόρος Βασιλέως Κωνσταντίνου.

Η πολιτική και οικονομική αστάθεια της εποχής αλλά και ο θάνατος του Ε. Ζάππα το 1865 προκάλεσαν μια αδράνεια του εγχειρήματος, το οποίο όμως ανακινήθηκε το 1869 από τον ξάδελφο του εκλιπόντος, Κωνσταντίνο Ζάππα. Τότε παραχωρήθηκαν στη συσταθείσα «Επιτροπήν Ολυμπίων» τα δημόσια αλλά και απαλλοτριωμένα οικόπεδα της περιοχής μεταξύ του Βασιλικού Κήπου και του ναού του Ολυμπίου Διός και το 1874 αποφασίστηκε η οικοδόμηση του Μεγάρου.

Κατά τη θεμελίωση βρέθηκαν ερείπια ρωμαϊκού βαλανείου και έτσι η θέση οικοδόμησης μετατοπίστηκε λίγο, στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Το κτίριο, επιφάνειας 4.000 τμ., εγκαινιάστηκε το 1888 από τον ξάδελφο και εκτελεστή της διαθήκης του Ε. Ζάππα, Κωνσταντίνο Ζάππα, ο οποίος το δώρισε στον ελληνικό λαό επ'΄ευκαιρία της 4ης Ζάππειας Ολυμπιάδας. Το Μέγαρο στην αρχή ονομαζότανε «Ολύμπια» και πήρε το όνομα «Ζάππειο» μετά τον θάνατο των δωρητών και τη διαχείρισή του ανέλαβε η Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων.

Σύμφωνα με τη διαθήκη του Ε. Ζάππα, «το λείψανο της κεφαλής του εθνικού ευεργέτη, "εγκλεισμένον εντός αργυράς θήκης εν σχήματι ναΐσκου", εντοιχίστηκε στον αριστερό τοίχο του κυκλικού σχήματος Περιστυλίου του Μεγάρου την ημέρα των εγκαινίων του (1888)».

Οι ανδριάντες των δύο ευεργετών, Ευάγγελου και Κωνσταντίνου Ζάππα, έργα των Ιωάννη Κόσσου και Γεωργίου Βρούτου αντίστοιχα, βρίσκονται εκατέρωθεν της κεντρικής εισόδου του Μεγάρου.

Το Ζάππειο Μέγαρο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πορεία της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας. Στα 130 περίπου χρόνια της ζωής του έχει φιλοξενήσει αγώνες (αγώνες ξιφασκίας στους Ολυμπιακούς του 1896), αθλητές (Ολυμπιακό Χωριό στους Β' Διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1906), τον πρώτο κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό της χώρας «Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών» ο οποίος από το 1945 μετονομάστηκε σε «Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας» (1936 - 1974), την Εθνική Πινακοθήκη (1952-1959). Έχει δε μετατραπεί αναλόγως ώστε να καλύψει ανάγκες ορφανοτροφείου αρρένων (μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή), νοσοκομείου (1940), στρατιωτικού νοσοκομείου (1941, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής), αποθήκης και στρατώνα (1944).

Κατά τη διάρκεια των ετών στους χώρους του Μεγάρου έχουν διεξαχθεί σημαντικά πολιτιστικά και πολιτικά γεγονότα με κορυφαίο την τελετή ένταξης της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, στις 28 Μαΐου 1979.

Ο κήπος που περιβάλλει το Ζάππειο Μέγαρο, έκτασης 130 στρεμμάτων, διαμορφώθηκε το 1886 και κοσμείται από υπέροχα αγάλματα, έργα γνωστών ελλήνων γλυπτών. Ήταν και εξακολουθεί να είναι αγαπημένος χώρος περιπάτου και τόπος αναψυχής μικρών και μεγάλων. Το καφέ - εστιατόριο «Αίγλη» έχει φανατικούς θαμώνες, ειδικά τις ηλιόλουστες μέρες του χειμώνα ή τις ζεστές καλοκαιρινές νύχτες, ενώ ο ομώνυμος θερινός, διατηρητέος κινηματογράφος με τη νεοκλασικής αισθητικής οθόνη προσφέρει μοναδικές βραδιές απόλαυσης μέσα στ' αγιόκλημα και γιασεμιά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ & ΠΗΓΕΣ

1. Γιοχάλας Θανάσης – Καφετζάκη Τόνια, ΑΘΗΝΑ, Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία, Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 2012
2. Μπίρης Κώστας, ΑΙ ΑΘΗΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥ 19ου ΕΙΣ ΤΟΝ 20ΟΝ ΑΙΩΝΑ, Εκδοτικός Οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα, 1966.
3. Σκουμπουρδή Άρτεμις, ΑΘΗΝΑ ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΜΑΓΙΚΗ, Εκδόσεις ΣΙΔΕΡΗΣ, Αθήνα, 2004.
4. Διαδρομή στην Ιστορία της Αθήνας, Δήμος Αθηναίων, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Αθήνα, 2004.
5. www.oenorama.com/el/
6. www.zappeion.gr/el/