10 (κι άλλα τόσα) λουλούδια που μπορείς να φας

Με μια εντυπωσιακή παλέτα χρωμάτων, ιδιαίτερες γεύσεις και ξεχωριστές, ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες, τα λουλούδια, δεν είναι ένα τωρινό τρεντ του fine dining αλλά ήταν από πάντα κυρίαρχο συστατικό της γαστρονομικής κουλτούρας πολλών λαών του κόσμου. Από την αρχαία Ρώμη, την Κίνα, τη Μέση Ανατολή και την Ινδία, διανύουν ένα γευστικό ταξίδι αιώνων για να ενσωματωθούν σήμερα στη δημιουργική φαρέτρα καταξιωμένων σεφ και φιλόδοξων μαγείρων.

Αρωματικά βούτυρα εκλεκτής κουζίνας, μαρμελάδες και λικέρ, «εικαστικές» πινελιές σε γλυκά και αλμυρά πιάτα ή στο ποτήρι ως εύγεστα αφεψήματα ή «κατεψυγμένα» γλυπτά εγκλωβισμένα στον πάγο, τα βρώσιμα λουλούδια όχι μόνο προσθέτουν αισθητική, αλλά παρέχουν και ωφέλιμα για τον οργανισμό στοιχεία με τις διάφορες έρευνες να διευρύνονται συνεχώς ως προς τις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους. Από τα βουνά, τις πεδιάδες, τα χωράφια, τις άκρες των δρόμων, τις γλάστρες και τους αστικούς κήπους, η φράση «η φύση σού παρέχει τα πάντα» γίνεται πιο κυριολεκτική από ποτέ.  

10 λουλούδια που μπορείς να βάλεις στο πιάτο σου

Ιβίσκος

Από τα εκατοντάδες είδη ιβίσκου, η δημοφιλέστερη ποικιλία είναι γνωστή ως roselle ή Hibiscus sabdariffa. Τα εντυπωσιακά άνθη του ιβίσκου μπορούν να φτάσουν σε διάμετρο έως και τα 15 εκατοστά και σου χαρίζουν μια μεγάλη ποικιλία χρωμάτων, κόκκινο, λευκό, κίτρινο, ροζ… γίνονται μαρμελάδες και τσάτνεϊ, χρησιμοποιούνται σε γλυκές συνταγές, πίνονται ως ένα εξαιρετικά ωφέλιμο τσάι. Μάλιστα οι θεραπευτικές του ιδιότητες κάνουν το τσάι ιβίσκου αγαπημένη συνήθεια πολλών λαών. Μελέτες υποστηρίζουν ότι μειώνει την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερόλης, αν και χρειάζονται περισσότερες ακόμη έρευνες για να επιβεβαιώσουν τη δράση τους ενάντια σε καρδιακά προβλήματα. Το τσάι έχει έντονο κόκκινο χρώμα και ιδιαίτερη, γλυκόξινη γεύση. Σερβίρεται ζεστό, αλλά είναι και άκρως δροσιστικό αν προσθέσεις παγάκια μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα.

Λεβάντα

Η λεβάντα είναι πιο γνωστή για το χαρακτηριστικό της άρωμα, το οποίο φημίζεται για την ηρεμιστική του δράση. Ο συνδυασμός αυτού του αρώματος με το υπέροχο βιολετί χρώμα των μικρών λουλουδιών της, προσδίδει εκλεπτυσμένη κομψότητα σε μια μεγάλη ποικιλία γλυκών αλλά και αλμυρών συνταγών. Όταν μάλιστα μπερδεύεται με εσπεριδοειδή, μούρα, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, θυμάρι ή σοκολάτα, δημιουργεί γεύσεις πρωτόγνωρες και αξεπέραστες. Χρησιμοποιείται ακόμη σε αρτοσκευάσματα, λικέρ και αφεψήματα.  Όταν μαγειρεύεις με λεβάντα, να θυμάσαι πως πρέπει να ξεκινάς πάντα με μικρή ποσότητα την οποία αυξάνεις σιγά-σιγά μέχρι να επιτύχεις την επιθυμητή γεύση, καθώς το «έντονο» ταμπεραμέντο της μπορεί εύκολα να γίνει υπερβολικό για τον ουρανίσκο.

Δανδελίων

Θα το έχεις ακούσει ως ταραξάκο ή πικραλίδα. Τα πανέμορφα ανθάκια με τα χρυσοκίτρινα πέταλα που δεν ξεπερνούν σε διάμετρο τα 2-4 εκατοστά, δίνουν ξεχωριστές γεύσεις στις σαλάτες σου, τηγανίζονται, μπαίνουν σε μαρμελάδες, γίνονται ακόμα και «κρασί». Και δεν είναι μόνο τα πέταλα που μπορούν να καταναλωθούν, αλλά και άλλα μέρη του φυτού, όπως οι ρίζες και τα φύλλα του, ενώ διαθέτει σημαντικές αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Οι ρίζες του κάνουν ιδιαίτερο τσάι, ενώ τα πράσινα μέρη του θα εμπλουτίσουν τις σαλάτες ή θα αντικαταστήσουν το πράσινο στοιχείο σε ένα σάντουιτς.

Αγιόκλημα

Υπάρχουν περισσότερα από 150 είδη, αλλά το πιο φημισμένο είναι το ιαπωνικό αγιόκλημα. Τα αρωματικά άνθη του, συνήθως λευκά ή σε απαλούς κίτρινους τόνους, κρύβουν μέσα τους γλυκό νέκταρ που μπορείς να ρουφήξεις κατευθείαν από το λουλούδι. Στο απέραντο σύμπαν των γεύσεων, το αγιόκλημα χρησιμοποιείται για την παρασκευή τσαγιού και αρωματικών αφεψημάτων, ενώ τα λουλούδια του χρησιμοποιούνται στη ζαχαροπλαστική, γίνονται αρωματικό σιρόπι που θα προσθέσεις σε ένα παγωμένο τσάι, στη λεμονάδα σου, το γιαούρτι ή το σορμπέ σου. Θα χρησιμοποιήσεις επίσης το αγιόκλημα ως υποκατάστατο ζάχαρης σε συνταγές για ψωμί και αρτοσκευάσματα. Όσο για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, χρησιμοποιείται στην κινεζική παραδοσιακή ιατρική εδώ και αιώνες για την αντιφλεγμονώδη δράση του, αν και αυτή από ερευνητικής άποψης παραμένει «ασαφής».

Νεροκάρδαμο

Οι έντονες πορτοκαλί, κόκκινες και κίτρινες αποχρώσεις των λουλουδιών του και η ξεχωριστή γεύση του, έχουν δώσει στο νεροκάρδαμο θέση εξέχουσα στις «καλές» κουζίνες του κόσμου. Τόσο τα τρυφερά φυλλαράκια όσο και τα άνθη του μπορούν να καταναλωθούν μαγειρεμένα ή ωμά, χαρίζοντας σε γλυκές και αλμυρές παρασκευές ένα πιπεράτο, ελαφρώς πικάντικο προφίλ. Το νεροκάρδαμο δεν είναι μόνο όμορφο και ευπαρουσίαστο, αλλά και θρεπτικό, προσφέροντας μια ποικιλία μετάλλων και ενώσεων που προάγουν την υγεία με την αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση τους. 

Μποράντζα

…ή μπουράντζα ή ποράντζα ή μποράγο ή «ευφροσύνη» για τους αρχαίους, όπως και να το πεις, δεν υπάρχει ντόπια ή ξένη συνταγή που να μην επιδέχεται μια ιδέα από αυτό το αγριόχορτο της άνοιξης με τα πανέμορφα, ντελικάτα, μπλε - ενίοτε και λευκά - ανθάκια σε σχήμα αστεριού, καθώς τόσο αυτά όσο και τα φύλλα του είναι βρώσιμα. Τα άνθη της μποράντζας μπορούν να καταναλωθούν φρέσκα σε σαλάτες ή κοκτέιλ ή ως ένα ξεχωριστό τόπινγκ σε ευφάνταστα γλυκά, μπορούν να προστεθούν σε σούπες, σάλτσες ή ως γέμιση σε ζυμαρικά. Η γεύση τους περιγράφεται ως ελαφρώς γλυκιά και δροσερή. Όσο για τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού, λέγεται πως ανακουφίζει από τον πονόλαιμο και τον βήχα, ωστόσο οι έρευνες για την αποτελεσματικότητά του είναι ελάχιστες.

Τριαντάφυλλο

Οι αρχόντισσες των κήπων τριανταφυλλιές, διατηρούν τα σκήπτρα τους και στη γαστρονομία αφού τα πέταλα των πανέμορφων λουλουδιών τους δίνουν μια μεγάλη και έντονη γευστικά γκάμα που ποικίλει από το γλυκό στο πιο πικάντικο, αλλά και έναν ρομαντικό χαρακτήρα σε γλυκές και αλμυρές συνταγές. Όσο πιο σκούρο το χρώμα τόσο πιο έντονη η γεύση και όσο πιο έντονο και γλυκό το άρωμα τόσο πιο συναρπαστική. Υπάρχουν πάνω από 150 είδη τριαντάφυλλων, σε ότι μέγεθος ή χρώμα μπορεί να βάλει ο νους. Από το φυτό όμως καταναλώνεις μόνο τα πέταλα, καθώς τα φύλλα και οι βλαστοί είναι μάλλον αδιάφορα γευστικά. Τα ροδοπέταλα καταναλώνονται ωμά, μέσα σε φρουτοσαλάτες ή πράσινες σαλάτες, αποξηραμένα που θα προσθέσεις σε γρανίτες ή μείγματα βοτάνων, πολτοποιημένα σε ροφήματα, μαρμελάδες και ζελέδες, ψιλοκομμένα στη ζάχαρη ή το βούτυρο, δίνοντας μοναδική γεύση σε αυτά τα, κατά τα άλλα, συνηθισμένα συστατικά. Όσο για τα οφέλη στην υγεία, τα τριαντάφυλλα χρησιμοποιούνται δεκαετίες επί δεκαετιών στην κοσμετολογία, ενώ κάποιες έρευνες δείχνουν ότι ορισμένες ενώσεις του τριαντάφυλλου βοηθούν στη μείωση του άγχους και προωθούν τη χαλάρωση.

Πανσέδες

Όσο όμορφοι είναι στη γλάστρα, άλλο τόσο όμορφοι και ευχάριστοι είναι οι πανσέδες στο πιάτο και τον ουρανίσκο. Τα μικρά τους άνθη, με πέταλα σε σχήμα καρδιάς και εντυπωσιακές αποχρώσεις του μοβ, του μπλε, του βαθυκόκκινου και του κίτρινου, γίνονται καλλιτεχνικές προσθήκες σε γλυκά και επιδόρπια, ενώ δίνουν επιπλέον φινέτσα και έξτρα γεύση αν τα «στολίσεις» καραμελωμένα. Θα τα χρησιμοποιήσεις επίσης στα καλοκαιρινά κοκτέιλ, ενώ ψιλοκομμένα, εκτός από χρώμα και «βελούδινη» υφή, θα δώσουν φρέσκια και ελαφρώς λουλουδάτη γεύση στις μονότονες πράσινες σαλάτες σου. Εκτός από τον γευστικό τους χαρακτήρας, οι πανσέδες είναι πλούσια πηγή ισχυρών φυτικών ενώσεων με αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

Χαμομήλι

Το ταπεινό χαμομήλι με τα λευκά ανθάκια που μοιάζουν με «μικρογραφίες» μαργαρίτας, χρησιμοποιείται στην κουζίνα αλλά και την παραδοσιακή ιατρική εδώ και αιώνες. Φρέσκα, «κοπανισμένα», ψιλοκομμένα, αποξηραμένα, βρασμένα, τα φύλλα και τα άνθη του χαμομηλιού μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αρκετές γλυκές και αλμυρές συνταγές και να ταιριάξουν τη γήινη γεύση τους με αυτή της ζάχαρης, του μελιού, του λεμονιού, του τζίντζερ, της βανίλιας, ενώ δίνουν ένα ενδιαφέρον τουίστ στις πράσινες σαλάτες, τα σμούθις και τα κοκτέιλ. Οι χαλαρωτικές και αντισηπτικές ιδιότητες του χαμομηλιού είναι γνωστές και επιβεβαιωμένες. Ως βραδινό αφέψημα, προάγει τον καλό, ποιοτικό ύπνο, αφού μειώνει το άγχος και χαλαρώνει, ενώ μπορεί να ανακουφίσει από φουσκώματα και δύσκολη πέψη.     

Άνθη κολοκύθας

Σε ορισμένες κουζίνες, όπως στην ιταλική, τα άνθη κολοκύθας είναι περιζήτητες λιχουδιές, ενώ στην ελληνική κουζίνα, οι κολοκυθοανθοί συνδέονται με τη γαστρονομική παράδοση του τόπου. Γεμιστοί στο φούρνο, στην κατσαρόλα ή στο τηγάνι, σε σούπες ή και συνταγές ζυμαρικών, τα άνθη της κολοκύθας δημιουργούν πιάτα αλησμόνητα που μυρίζουν εξοχή. 

Άλλα βρώσιμα λουλούδια είναι: το γαρίφαλο, η καλέντουλα, το γεράνι, η γλαδιόλα, η πασχαλιά, ο υάκινθος, η τουλίπα, ο ηλίανθος, τα χρυσάνθεμα, τα άνθη της πορτοκαλιάς, της λεμονιάς, της ροδακινιάς κ.α. 

Να θυμάσαι:

-Δεν είναι όλα τα λουλούδια βρώσιμα και ακόμη και για κάποια από αυτά που μπορείς να καταναλώσεις, υπάρχει περιορισμός στην ποσότητα. Κάποια λουλούδια είναι τοξικά, άρα και επικίνδυνα, άλλα κρύβουν αλλεργιογόνους παράγοντες, ενώ για άλλα, «τοξική» μπορεί να γίνει η υπερβολική ποσότητα. Σε κάθε περίπτωση, πριν δοκιμάσεις ή πειραματιστείς με τα λουλούδια στη μαγειρική, είναι σημαντικό να έχεις πρώτα συμβουλευτεί έναν ειδικό για την καταλληλότητα ή τον σωστό τρόπο «μαγειρέματος», ώστε να αποφύγεις τα δυσάρεστα...

-Επιλέγοντας τα λουλούδια που θα βάλεις στο πιάτο, φροντίζεις αυτά να είναι πάντα τα πιο όμορφα, να διατηρούν ζωηρό το χρώμα τους, να είναι τρυφερά και αψεγάδιαστα τα πέταλά τους, ενώ μείνε μακριά από αυτά που δείχνουν σημάδια μαρασμού.