Πού θα φας καλό φαγητό στου Ψυρρή;

Μπορεί να σου πουν ότι η συνοικία του Ψυρρή είναι μια τουριστοπαγίδα που δεν έχει να σου προσφέρει τίποτα αυθεντικό και νόστιμο. Eγώ λέω πως είναι σαν vintage ρουχάδικο. Θέλει ψάξιμο για να αποκαλύψει τους θησαυρούς του.

Από τη χαραυγή του ελληνικού κράτους, η γειτονιά του Ψυρρή ήταν του κεφιού και της διασκέδασης. Το αγαπούσαν για τις ταβέρνες του οι βασιλιάδες, ο Όθωνας και ο Γεώργιος ο Α’, αλλά και οι ταπεινοί εργάτες του κόσμου τούτου. Εδώ έζησε ο Λόρδος Βύρωνας, εδώ ήταν η ταβέρνα του Καχριμάνη στην οποία περνούσε τη λιτή του καθημερινότητα ο Α. Παπαδιαμάντης, παραδίπλα ο Μπύθουλας και η Μαντάμ Σουσού. Η ιστορία του ανά τους αιώνες φαίνεται να επαναλαμβάνεται, μια πιάτσα που ανεβαίνει για να τη διαδεχθούν εποχές επικίνδυνες και σκοτεινές, και μετά να τραβήξει ξανά προς τη δόξα. Λημέρι των φοβερών και τρομερών κουτσαβάκηδων που σκορπούσαν παντού τον τρόμο μετά τον διωγμό του Όθωνα, λημέρι και επικίνδυνων συμμοριών από την Αφρική γύρω στο 2007, το Ψυρρή ξαναπήρε τα τελευταία χρόνια τα πάνω του.

Από το φρέσκο του προφίλ το παρελθόν σβήνει σταδιακά τα ίχνη του, δύσκολα πια θα αναγνωρίσεις τις παλιές βιοτεχνίες, τα τσαγκαράδικα και τα δερματάδικα, αλλά και τα τέως «ναξιώτικα», απομεινάρια των Ναξιωτών που εγκαταστάθηκαν εδώ στις αρχές του περασμένου αιώνα. Στην Airbnb era, τα παλιά βιοτεχνικά του κτίρια μεταμορφώνονται σε ξενώνες και ξενοδοχεία, οι κάτοικοι σπανίζουν, παντού μαγαζιά, νέοι σχεδιαστές, μπαρ, κλαμπ, γκαλερί, εστιατόρια και ταβέρνες, η περιοχή του Ψυρρή μοιάζει με ένα τεράστιο τουριστικό σούπερ μάρκετ που στο βάθος όμως, κρατά μια μποέμ, ελαφρώς αντεργκράουντ, ψυχή που ανέκαθεν το χαρακτήριζε.

Προέκταση, πλέον, της Πλάκας, η συνοικία του Ψυρρή δεν αφορά μόνο τον τουρίστα αλλά και όλους εμάς προσωπικά, ανεξαρτήτως τάξης, φυλής, ηλικίας και συνομοταξίας. Αρκεί να δώσει τον τόνο η λιακάδα για να δεις τα σοκάκια του να ξεχειλίζουν, να γίνεται το αδιαχώρητο, ένας πανηγυρτζίδικος χαμός και μια χαρούμενη κακοφωνία, ποτ πουρί από συρτάκια και ζορμπάδες εκτελεσμένους με ηλεκτρικές κιθάρες, νοσταλγικά φάδος, Χατζηδάκηδες και Θεοδωράκηδες σε σοφτ, ορχηστρικές διασκευές. Αναπόφευκτη κατάληξη μιας χασομέρικης βόλτας στο κέντρο, μετά τα ψώνια στην Ερμού, μεσημεριάζοντας θα σε βρει εδώ η πείνα να αναζητάς κάτι της προκοπής στην υπερπροσφορά που τα έχει όλα: και τα τουριστικά και τα εναλλακτικά, και τα μέινστριμ και τα καλά, και τα μέτρια και τα «άσε καλύτερα». Η συνοικία είναι πολύ σκληρή για να πεθάνει. Στη γειτονιά που πιο εύκολα από πουθενά αλλού θα συναντήσεις από τον παλιό συμμαθητή μέχρι τον πρώτο εφηβικό σου έρωτα, πρέπει να ξέρεις πού πας και να πηγαίνεις στοχευμένα. Σου ευχόμαστε να βρεις τραπέζι.

Πού θα φας καλό φαγητό στου Ψυρρή; 

Νικήτας, ο παλιός που είναι αλλιώς

Ήμουν ακόμη φοιτήτρια και του Ψυρρή, με την έννοια που το ξέρουμε, αγέννητο. Το «για μπιφτέκι στου Νικήτα» ήταν κάτι σαν σύνθημα στο οποίο υπέκυπτες χωρίς καμία αντίσταση. Ο Νικήτας μπορεί να μην είναι πια εδώ, αλλά τα παιδιά του, η Σοφία και ο Τάκης, συνεχίζουν την ίδια παράδοση από το 1967. Σαν παλιό, κλασικό ταβερνάκι που επιμένει ακλόνητο στον χρόνο, ο Νικήτας είναι το τελευταίο καταφύγιο των «παλιών» της γειτονιάς, μια παράδοση που περνάει από τον παππού στον εγγονό των παλιών θαμώνων. Το ίδιο αφράτο μπιφτέκι με τον ευωδιαστό μαϊντανό, κοντοσούβλι με πιπεριά και κρεμμύδι, με τραγανή κρούστα και λουκούμι εσωτερικό, ωραίο σουβλάκι και αληθινή πατατούλα.

Στα μαγειρευτά, όμως, κρύβεται η αληθινή γοητεία του Νικήτα – αν δοκιμάσεις τη μελωμένη μελιτζάνα με το μοσχαράκι θα ταξιδέψεις πολύ πίσω, στη νοστιμότερη κατσαρόλα της παράδοσης. Φάβα εκ των καλυτέρων, απλή και βελούδινη με το κρεμμυδάκι της, εξαιρετικά ντολμαδάκια, ρεβίθια με πορτοκάλι, μελωμένο, ζουμερό γιουβέτσι και κοκκινιστό, και μοσχαράκι λεμονάτο με ρύζι. Ένα από τα ελάχιστα μαγαζιά που τιμούν την έννοια του μουσακά και τον φτιάχνουν σπιτικό, το ίδιο και τα λαζάνια με σπανάκι στον φούρνο. Μαστόρικη κατσαρόλα που με τίποτα δεν περιμένεις να βρεις στην καρδιά της τουριστικής προχειρότητας. Αγ. Αναργύρων 19, 2103252591

Το Κουδουνάκι μια αυθεντική ψυρριώτικη ιστορία

Η Γωγώ και η Σία, δίδυμες και αδελφές ψυχές, έχουν γεννηθεί στου Ψυρρή και έχουν προλάβει την πισίνα της πλατείας Κουμουνδούρου που γέμιζε με θαλασσινό νερό για τις βουτιές των παιδιών της γειτονιάς. Από τη ζωή και τα μάτια τους έχει περάσει όλη η ιστορία της γειτονιάς, που τη γνωρίζουν καλύτερα από το σπίτι τους. Το Κουδουνάκι τους είναι μια ιδιαίτερη και προσωπική ιστορία ενός εστιατορίου που δεν είναι εστιατόριο. Δεν έχει προσωπικό, δεν ξέρει τι σημαίνει επαγγελματική κουζίνα και προμηθευτές. Κάθε πρωί, σαν παλιές νοικοκυρές που δεν εμπιστεύονται την πραμάτεια αν δεν την εξετάσουν με το έμπειρο μάτι τους, θα βγουν να ψωνίσουν στα ίδια μαγαζιά που ψώνιζε και η μαμά τους.

Αν ψάχνεις το καλύτερο κρέας ή το πιο βραστερό όσπριο, σ’ αυτές θα απευθυνθείς. Θα γυρίσουν να μαγειρέψουν ένα φαγητό καθημερινό, που δεν το λες και φαγητό της ταβέρνας. Γιατί τα κορίτσια την παράδοση την μεταφράζουν σε μια κουζίνα ανάλαφρη, με ελάχιστα λιπαρά και με μια τόση δα δημιουργικότητα.

Τα χόρτα με τα μαυρομάτικα, οι λαχανοντολμάδες χωρίς κρέας και αυγολέμονο, μόνο με χιλιάδες ολόφρεσκα μυρωδικά, κους κους και σταφίδες και τα αποξηραμένα σύκα που γεμίζουν με κιμά, ψιλοκομμένο μήλο, σταφίδες και μπαχαρικά είναι τα πιάτα που θα σε κάνουν πιστό οπαδό τους. Οι κεφτέδες, ο τηγανητός μπακαλιάρος, το μελωμένο κοκκινιστό τους, αλλά και η «τρελοσαλάτα» τους με τη γλυκιά ντομάτα, πλιγούρι, σουσάμι, πατάτα και χαρουπόμελο στη σος είναι ό,τι πιο νόστιμο μπορεί να συνοδέψει μια βόλτα στη γειτονιά, σε ένα κομμάτι της Ήβης που μοιάζει με παλιά ταινία, λίγο απόκεντρα από τις ορδές των περαστικών. Ήβης 15, 2103236909

Monster, η αμερικάνικη όχθη του Ψυρρή

Στην πιο «πρώτο τραπέζι» περαντζάδα της γειτονιάς και το πιο american σκηνικό για ένα μπεργκεράδικο, ο Γιώργος Σταυρακάκης και η καλοτεχνίτισσα Κατερίνα Μπακάλου έστησαν το Monster που δεν είναι απλά άλλο ένα μπεργκεράδικο επειδή έτσι είναι της μόδας. Με έμφαση στις ψαγμένες μουσικές και τις σπάνιες ελληνικές και εισαγωγής μπίρες, εδώ υπάρχει γερή άποψη για ένα μπέργκερ: το μόνο που απαιτεί το τέλειο μπιφτέκι α λα αμερικέν, είναι καλό κρέας. Για την ακρίβεια, 200 γρ. καλής ποιότητας μοσχάρι. Και καλή παρέα: μαγιονέζα τρούφας, γουακαμόλε, σάλτσα La vache qui rit, sweet chili ή σκορδάτη μαγιονέζα, σος με μπλε τυρί, τσένταρ, κάρι, πίκλα ή καυτερή μαρμελάδα και όλα αυτά, σπιτικά και εμπνευσμένα. Καθότι η σος φτιάχνει το μπέργκερ.

Στα υπόλοιπα επίπεδα έχουμε κοτόπουλο και ένα εξαίρετο pulled pork που μπορεί να παίξει σε πολλές κατηγορίες και συνδυασμούς. Ιδιαίτερη μνεία και ωδή αξίζει στην αληθινή, λεπτοκομμένη όσο πρέπει, ολοτράγανη τηγανητή πατάτα η οποία σερβίρεται μόνη της, αλλά και σε συνδυασμούς που μπορεί να σε κάνουν να περιφρονήσεις το κεντρικό θέμα μπέργκερ: σερβιρισμένες με μπέικον και σάλτσα τσένταρ, με chorizo, jalapenos και σάλτσα μπίρας, με μπέικον, μαγιονέζα και παρμεζάνα, αλλά και με pulled pork και σάλτσα τσίλι. Πρωτογένους 8, 2103250324

Asian Bowls Athens, το Βιετνάμ της Σαρρή

Η Tran Anh Dao γεννήθηκε στη Σαϊγκόν. Από το 2007 που ήρθε στην Ελλάδα δούλεψε σε πολλά ασιατικά εστιατόρια μέχρι να καταφέρει να στήσει μια δική της βιετναμέζικη και απολύτως αυθεντική γωνιά στη Σαρρή. Η λογική της βιετναμέζικης κουζίνας είναι κυρίως «του δρόμου», μια στάση για μια γεμάτη θαλπωρή σούπα pho, με το φρέσκο και το ξερό κρεμμυδάκι της, τον κόλιανδρο και το λουκούμι ψιλοκομμένο μοσχαράκι που ψήνεται τη στιγμή που θα πέσει πάνω του ο καυτός ζωμός.

Οι Βιετναμέζοι φτιάχνουν τα πιο νόστιμα, ωμά ρολλά, μια έκρηξη από φρέσκο δυόσμο, γαρίδα, χοιρινό και ριζοφιδέ τυλιγμένο σε φύλλο ρυζιού – goi cuon θα τα ζητήσεις. Η γαλλική αποικιοκρατία κληρονόμησε στο Βιετνάμ την μπαγκέτα και τα bahn mi σάντουιτς, που στην καρδιά τους κρύβουν τη νοστιμιά και των δύο λαών: εδώ θα τα βρεις σε διαφορετικές εκδοχές, προσωπικά προτιμώ το κλασικό, με σπιτικό χοιρινό, αγγούρι, σάλτσα ντομάτας, κόλιανδρο, μαγιονέζα και τουρσί. Έχει και διαφορετικά noodles και spring rolls που θα ζητήσεις να σου τα σερβίρουν όπως κάνουν στο Βιετνάμ: με φύλλα σαλάτας και δυόσμου, στα οποία θα τα τυλίξεις πριν τα βουτήξεις στη γλυκόξινη σος για το πιο δροσάτο αποτέλεσμα που σκοτώνει την τηγανίλα. Στα καθιστά ή στα όρθια, λίγο πριν ή λίγο μετά την παράσταση στα γύρω θέατρα. Σαρρή 36, 2103222641

Στην Αυλή των θαυμάτων

Εδώ δεν θα έρθεις για το φαγητό, αλλά για το σκηνικό. Ένα αληθινό μουσείο της πόλης, κρυμμένο πίσω από μια στενή είσοδο που αν τη διαβείς θα περάσεις, σαν την Αλίκη στη Χώρα των θαυμάτων, σε κάποια ελληνική ταινία της δεκαετίας του ’60, σε κείνα τα σπίτια μακρυνάρια, με το χαγιάτι και τα καμαράκια που φιλοξενούσαν πλήθος τις οικογένειες της φτωχολογιάς. Στο στενάκι που φιλοξενούσε το πηγάδι με τη λάτρα των εργατικών ανθρώπων, η Αυλή λειτούργησε σαν καφενείο στην Κατοχή μέχρι να γίνει σπιτικό του χαμογελαστού Τάκη του Αεκτζή, όπως θα στο προδώσουν τα απανταχού έπαθλα, που κρατά από το 1985.

Το μικρό ρετούς δεν έχει καταφέρει να σκοτώσει την αυθεντική αύρα, με τα καρό πλαστικά τραπεζομάντιλα και τα χιλιάδες διακοσμητικά, κι ας μπήκε στο μενού φρέντο και καπουτσίνο πλάι στον ελληνικό. Μόνος σου θα πάρεις την μπίρα από το ψυγείο της αυλής, η παλιά γκαζιέρα θα σου μαγειρέψει τα μεζεδάκια στη στιγμή, στη λογική του ό,τι βρεθεί πρόχειρο: ωραιότατο συκώτι, χοιρινή τηγανιά, ντοματούλα τριαντάφυλλο. Η ανεξιχνίαστη γοητεία να το έκανε εξώφυλλο στο τεύχος που αφιέρωσε στην Αθήνα το βρετανικό «Boat». Αγ. Δημητρίου 12, 2103217642

Το κρυφό Αναψυκτήριο

Μια εντελώς κιτς ταμπέλα «Αναψυκτήριο», από κάτω ζωγραφισμένοι φραπέδες, τοστ, χυμοί και μπέργκερ, πιο κάτω μια άλλη «καπνοπωλείο», στριμώχνεσαι στα λιγοστά τετραγωνικά ενός μαγαζιού που τα έχει όλα – περιοδικά, τσιγάρα, ψιλικά και παγωτά και μια χνουδάτη μαϊμού κολλημένη στο τζάμι. Στο βάθος μια πλαστική κουρτίνα από το εξοχικό της μαμάς σου και πίσω της, ω, ναι! το λιγοστά τραπεζάκια με τα καρό τραπεζομάντιλα του μαγειρειού του Γιώργου και της Ρίτσας Αναστασίου που είναι αδέλφια και εκ γενετής Ψυρριώτες.

Μια τηλεόραση με θέα στο μαγαζί, ένας πίνακας με κυνηγετικό θέμα από τα παλιά, σπιτικό φαγητό. Σήμερα έχουμε κοκκινιστό, αύριο κοτόπουλο στον φούρνο με πατάτες, το κλασικό τους «καυτερό» αυγά με καυτερές πιπεριές, ντομάτα και φέτα, ομελέτα όπως σου αρέσει, σάντουιτς να τα πάρεις μαζί σου, την Τετάρτη όσπρια και λαδερά, την Παρασκευή μικρό ψαράκι ή καλαμαράκια, μακαρόνια με κιμά. Δυο τρία πράγματα στην πιο οικογενειακή, σπιτική, κρυφή καντίνα του κέντρου. Αυτή που ταΐζει σταθερά και για χρόνια πελάτες μόνους, που έρχονται από κάθε γωνιά της Αθήνας να νιώσουν μια νοικοκυρά να τους μαγειρεύει. Σαρρή 22, 2103217635

Τσίπουρο και μεζεδάκια στην Ήβη

Πεζοδρόμιο στενό, τα τραπέζια ισορροπούν σαν ζαλισμένες μπαλαρίνες, αλλά αυτό είναι και το νόημα του καφενέ: να σε φέρει πιο κοντά με τον διπλανό σου, να ανοίξουν οι κουβέντες και οι ψυχές, η μία-παγωμένη-ρακή να γίνει δέκα και όλα αυτά, πάνω στην πιο μπάνικη περαντζάδα – κάτι σαν παγκόσμια πασαρέλα με χιλιάδες χρώματα και αξιοπερίεργα. Μεζές ευκρινής και καθαρός και καθόλου τσιγκούνης, όπως οι ψητές πατάτες με τη φλούδα τους, με πράσινες ελίτσες, ντομάτα και αγγούρι, όλα πασπαλισμένα με αρωματική ριγανίτσα.

Στην Ήβη έρχεσαι για τον νοστιμότερο ντάκο στην Αθήνα, μερίδα γενναιόδωρη στη μυζήθρα της, με ωραία ντομάτα, ελιές, κάπαρη, πιπερίτσα τουρσί και ρίγανη. Από τα γκραν σουξέ, το συκώτι στη σχάρα, σε υπέρλεπτες φέτες, σερβίρεται μαγικά ζουμερό με ψιλοκομμένη σε καρεδάκι φρέσκια ντομάτα με πιπερίτσα. Ανάλογα με την ημέρα, στη σχάρα θα πέσει φρέσκος κολιός που σερβίρεται με ωραίο ελαιόλαδο, θράψαλο. Εξαίρετο τηγανητό σουτζούκι και λουκάνικο, φάβα, στραπατσάδα και η μαγεία του φρεσκοτηγανισμένου αυγού με στάκα και βούτες με φρέσκο ψωμάκι. Ήβης 10, Ψυρρή, 2103232554