Η ιστορία της κρέπας

Η λέξη «κρέπα» (ή «crêpe» στη γαλλική ορθογραφία) προέρχεται από την παλιά γαλλική λέξη «crespe» με ρίζες από τη λατινική «crispus», που σημαίνει κουλουριασμένος. Ο όρος πιθανότατα αναφέρεται στις χαρακτηριστικές καμπύλες στις άκρες της. Ηκρέπα δεν είναι μια πρόσφατη εφεύρεση. Όπως αναφέρουν πηγές των ιστορικών, χρονολογείται περίπου στο 7000 π.Χ. Βέβαια, δεν είχε τημορφή που έχει σήμερα. Περισσότερο έμοιαζε με παχιά τηγανίτα, παρασκευασμένη από ένα είδος ζύμης το οποίο έφτιαχναν από τον θρυμματισμό ορισμένων σπόρων που ανακάτευαν με νερό. Μια επίπεδη, καυτή πέτρα έπαιζε τον ρόλο του τηγανιού.

Η ιστορία της κρέπας

Οι θρύλοι γύρω από την κρέπα

Η κρέπα με την πιο σύγχρονημορφή της κάνει την εμφάνισή της στη Βρετάνη (βορειοδυτική Γαλλία) γύρω στον 13ο αιώνα. Υπάρχουν δύο θεωρίες σχετικά με το πώς προέκυψε. Σύμφωνα με έναν θρύλο, υπαίτια είναι μια νοικοκυρά. Την ώρα που προετοίμαζε το φαγητό για το οικογενειακό τραπέζι, της χύθηκε κατά λάθος μια λεπτή στρώση χυλού από κουάκερ σε καυτή πλάκα. Δοκιμάζοντας αυτή τη λεπτή και τραγανή ζύμη, δηλαδή την κρέπα,συνειδητοποίησε πόσο εύγευστη ήταν. Έτσι προέκυψε η ανακάλυψη που χρόνια μετά έχει γίνει το αγαπημένο μας γλυκό και αλμυρό σνακ. Η άλλη εκδοχή είναι πιο «βασιλική» και παραμυθένια. Λέγεται ότι η δούκισσα Άννα της Βρετάνης μια μέρα καθώς περιπλανιόταν, χάθηκε στο δάσος και έπεσε πάνω σε καλικάντζαρους. Οι καλικάντζαροι θέλοντας να τηνπεριποιηθούν,άναψαν φωτιά και της ετοίμασαν το καλύτερο γεύμα τους: κρέπες από φαγόπυρο (μαύρο σιτάρι που μετέφεραν οι σταυροφόροι επιστρέφοντας από την Ανατολή). Η Δούκισσα λάτρεψε τις κρέπες και όταν επέστρεψε στο παλάτι της, ζήτησε από τον μάγειρα να της φτιάξει και εκείνος με τη σειρά τουτη νοστιμιά των ξωτικών. Ο μάγειρας τα κατάφερε και έτσι η συνταγή της κρέπας μαθεύτηκε σε όλο το Δουκάτο και αργότερα σε όλη τη Γαλλία. Ένας «χρυσός σκούφος» του ανήκει δικαιωματικά, δεν νομίζετε; Οι γαλλικές κρέπες έγιναν γρήγορα πολύ δημοφιλείς επειδή ήταν φθηνές και δεν απαιτούσαν τη χρήση πολλών πρώτων υλών.

Η διάδοση στη Γαλλία

Οι φτωχές οικογένειες μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τον χυλό φαγόπυρου που περίσσευε για να φτιάξουν το μείγμα, ελαχιστοποιώντας έτσι τη σπατάλη τροφίμων και ενισχύοντας την τσέπη τους. Ακόμη, στην αγροτική κοινωνία, η κρέπα ήταν σύμβολο αφοσίωσης και οι αγρότες προσέφεραν το έδεσμα προς τους γαιοκτήμονες. Ωστόσο, η κρέπα κατείχε περίοπτη θέση και στα τραπέζια της ανώτερης τάξης – ένα φαγητό για όλους!

Για αρκετά χρόνια κύριο συστατικό του μείγματος ήταν το φαγόπυρο. Αργότερα, αντικαθίσταται από το σιτάρι, προστίθενται τα αυγά και το γάλα, και η ζύμη γίνεται ακόμα πιο λεπτή και φίνα.Στη Βρετάνη, ακόμα και σήμερα, συναντάμε δύο διαφορετικούς τύπους κρέπας. Τις γνωστές γαλέτες που είναι κρέπες φαγόπυρου και συνήθως σερβίρονται αλμυρές, και τις παραδοσιακές που παρασκευάζονται με αλεύρι σίτου και σερβίρονται γλυκές. Και στις δύο περιπτώσεις, συνοδεύονται συνήθως από χυμό μήλου ή μηλίτη. Μάλιστα, η τελευταία ήταν το παραδοσιακό γλυκό στη γιορτή της Υπαπαντής και σύμφωνα με το έθιμο, πίσω από το οποίο κρύβονται κέλτικες επιρροές, τις έφτιαχναν σε κάθε σπίτι για να γιορτάσουν την καλή οικογενειακή ζωή. Για γούρι κρατούσαν ένα νόμισμα στο χέρι και καθώς γύριζαν την κρέπα στον αέρα, έκαναν μια ευχή. Αν η κρέπα προσγειώνονταν στο τηγάνι, τότε η ευχή θα γινόταν πραγματικότητα. Έχει καθιερωθεί ως η γιορτή της κρέπας.

Η γιορτή της κρέπας

Η Chandeleur (ή η γιορτή της κρέπας) γιορτάζεται στη Γαλλία και στο Βέλγιο στις 2 Φεβρουαρίου, σαράντα ημέρες μετά τα Χριστούγεννα, και αντιστοιχεί στην Υπαπαντή του Χριστού, στην υποδοχή του στον ναό και στον εξαγνισμό της Παναγίας, που στη Γαλλία ονομάζεται Chandeleur (= γιορτή των κεριών). Μάλιστα, η παρασκευή της κρέπας εκείνη την ημέρα πιστεύεται ότι φέρνει καλοτυχία και ευημερία. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι το σχήμα της προσομοιάζει με τον κύκλο του ήλιου ή τον κύκλο ενός τυχερού νομίσματος. Η παράδοση λέει ότι οι Γάλλοι έκλειναν ένα νόμισμα μέσα στην κρέπα κι αυτή περνούσε από τα χέρια όλης της οικογένειας μέχρι τον αρχηγό του σπιτιού, ο οποίος θα φύλαγε το νόμισμα μέχρι την Υπαπαντή της επόμενης χρονιάς.

Η κρέπα «ταξιδεύει» στον κόσμο

Από τον 20ό αιώνα οι κρέπες παρασκευάζονται και με λευκό αλεύρι, αντί για αλεύρι σίτου ή αλεύρι φαγόπυρου, αλλά όσα χρόνια και αν έχουν περάσει, συνεχίζουν να μαγειρεύονται με τον ίδιο τρόπο. Με την πάροδο του χρόνου, δημιουργήθηκαν πολλές παραλλαγές. Θα τις βρούμε σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου με μικρές διαφορές και σε οικονομικές τιμές. Σήμερα, συναντάμε τα «pancakes» στην Αμερική, την «tortilla» στο Μεξικό, το «blinchki»στη Ρωσία, την Ινδική κρέπα «dosa» από ρυζάλευρο, το «jian bing»ένα από τα πιο γνωστά είδη κρέπας στην Κίνα και την αρωματική, καραμελένια κρέπα Σουζέτ.

Μια από τις ιστορίας της δημιουργίας της κρέπαςΣουζέτ

Η κρέπα Σουζέτ έχει τη δική της προσωπική ιστορία να μας «διηγηθεί». Το 1895, ο μελλοντικός βασιλιάς της Βρετανίας Εδουάρδος VII επισκέφθηκε το γνωστό Café de Paris στο Μόντε Κάρλο και ζήτησε από τον νεαρό σεφ Henri Charpentier να ετοιμάσει ένα επιδόρπιο ειδικά για αυτόν. Ο νεαρός σεφ αγχώθηκε τόσο πολύ και κατά την προετοιμασία της κρέπας το λικέρ ή το κονιάκ που επρόκειτο να χρησιμοποιήσει, χύθηκεστο τηγάνι και πήρε φωτιά… (άλλο ένα λάθος που οδήγησε σε μεγάλη ανακάλυψη). Το φλεγόμενο γλυκό άρεσε τόσο πολύ στον πρίγκιπα που ζήτησε από τον ταλαντούχο μάγειρα να μάθει το όνομά του και τη συνταγή. Ο Charpentier απάντησε γρήγορα ότι λέγεται «Κρέπα της πριγκίπισσας», αλλά ο Εδουάρδος έδωσε στην κρέπα το όνομα της όμορφης Γαλλίδας ηθοποιού Suzanne Reichenberg η οποία ήταν στην παρέα τους και που όλοι την αποκαλούσαν Suzette. Ηθικό δίδαγμα; Τα λάθη καλό είναι να γίνονται. Αυτή την ιστορία διηγήθηκε ο ίδιος ο Charpentier στο «Life à la Henri», την αυτοβιογραφία του, αν και αργότερα αντικρούστηκε από τη Larousse Gastronomique.

Όποια και αν είναι η ιστορία πίσω από την παρασκευή της κρέπας, η γεύση της μας συναρπάζει και μας οδηγεί στα γραφικά σοκάκια της Μονμάρτης…