Αποστολή στο Δέλτα του ποταμού Έβρου

Το Δέλτα του ποταμού Έβρου είναι πολύπλοκο, εντυπωσιακό αλλά και συνάμα επιβλητικό οικοσύστημα, φιλόξενο για πολλά είδη πουλιών, ζώων, ερπετών και ψαριών. Η έκταση του αγγίζει τα 200.000 στρέμματα από τα οποία τα 95.000 είναι ενταγμένα στον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών της διεθνούς σύμβασης Ραμσάρ λόγω των σημαντικών ειδών που φιλοξενεί.

Φτάνοντας στην ακτή με τις πλάβες του Δέλτα ο επισκέπτης αντικρίζει απέναντι μια από τις αρχαιότερες θρακικές πόλεις, τον Αίνο, που με την ανακωχή των Μουδανιών παραδόθηκε το 1922 στους Τούρκους. Οι κάτοικοι της περιοχής (και του Αίνου), πού από την μια μέρα στην άλλη άλλαξαν πατρίδα, πήραν τον σκληρό δρόμο του ξεριζωμού και εγκαταστάθηκαν στο Δεδέαγατς, τη σημερινή Αλεξανδρούπολη, ενώ πολλοί εξ αυτών από νοσταλγία και αγάπη για τον Αίνο επέλεξαν να εγκατασταθούν στο Δέλτα του Έβρου και να ασχοληθούν με την αλιεία.

Σήμερα στο επιτρεπόμενο κομμάτι δραστηριοποιούνται μόνο τριάντα επαγγελματίες ψαράδες και κτηνοτρόφοι, ενώ παρατηρητές της φύσης και των πουλιών, σε όλες τις εποχές του χρόνου, μπορούν να βιώσουν μοναδικές εικόνες και να απαθανατίσουν τα διαφορετικά είδη με τη φωτογραφική τους μηχανή. Τώρα τον χειμώνα εκτός από τους πελεκάνους καταφτάνουν από τη μεριά της Τουρκίας νανοχήνες, καστανόπαπιες, κορμοράνοι, κύκνοι, χουλιαρομύτες για να ξεκουραστούν στα υγρά λιβάδια και τα ρηχά νερά του υγροτόπου.

Στην καλύβα της Κυράς του Δέλτα

Επιβιβαστήκαμε στην πλάβα (πλεούμενο) με τον ξεναγό μας Χρήστο Δασκαλάκη («Delta Evros Explorer») για να πλεύσουμε προς την καλύβα της Άρτεμης Παπακωστίδου που είναι η μοναδική γυναίκα αλιέας της περιοχής για περισσότερο από 40 χρόνια, γνωστή στο πανελλήνιο ως η Κυρά του Δέλτα. Η διαδρομή μέχρι την καλύβα διαρκεί κάπου δέκα λεπτά και περνά μέσα από τις γραφικές «μαρίτσες» που είναι τα κανάλια του Δέλτα.

Δένουμε το σκάφος και έρχεται να μας υποδεχτεί με θέρμη και ένα πλατύ χαμόγελο ο σύζυγος της ο κύριος Νίκος Παπακωστίδης, η κυρά του απουσιάζει, ένα ξαφνικό πρόβλημα υγείας στα μάτια στάθηκε η αφορμή για να φύγει από την καλύβα. Ο κυρ Νίκος μας οδηγεί στο καθιστικό και αφού μας τρατάρει ένα γλυκό του κουταλιού μας περιγράφει τη ζωή στη καλύβα. «Δύσκολη και στερημένη η ζωή μας εδώ στο ποτάμι, το μεροκάματο σκληρό, τα ψάρια λιγόστεψαν, κάποτε στο Δέλτα υπήρχαν πολλά ψάρια, γλώσσες, μπαρμπούνια και χέλια, οι γλώσσες εξαφανίστηκαν και οι σουπιές λιγόστεψαν, σήμερα βγάζουμε δύσκολα τα προς το ζην, απέμειναν λίγες κουτσομούρες, κεφαλόπουλα και λούτσοι, όταν έχει νοτιά και τα μποφόρ ξεπερνούν τα εννιά το ποτάμι φουσκώνει και μας πλημμυρίζει. Τις προάλλες ήρθε ο στρατηγός και επιθεώρησε την περιοχή του Δέλτα, μας είπε ότι οι καλύβες δεν θα γκρεμιστούν γιατί είναι σαν να παραδίδουμε την περιοχή στους Τούρκους».

Ο σύλλογος «Αινήσιο Δέλτα» του οποίου η κυρία Παπακωστίδου αποτελεί μέλος, της απένειμε εν ζωή τον τιμητικό τίτλο της «Κυράς του Δέλτα Έβρου», ως ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης για την αδιάλειπτη παρουσία της επί 40 χρόνια, επί 365 ημέρες τον χρόνο, μέρα και νύχτα μαζί με τον σύζυγο της στις καλύβες στο Δέλτα του Έβρου. Σήμερα στο Δέλτα ζουν 30 ψαράδες  σε δύσκολες συνθήκες, με τα ψάρια να λιγοστεύουν και τα κέρδη να μειώνονται.

Οι γεύσεις του Δέλτα

Με την ολοκλήρωση της εκδρομής στο ποτάμι θα κατευθυνθείτε στη πόλη των Φερών, -είναι πολύ κοντά-, για να γευτείτε τα καλούδια που μας δίνει το Δέλτα. Θα συναντήσετε, μόλις βγείτε από τη Φερών - Αλεξανδρούπολης, την ψαροταβέρνα του Νίκου Ξανθόπουλου «Το Δέλτα» (2555022260, 6975638845), όπου μπροστά στην είσοδο βρίσκεται η δεξαμενή με τα ζωντανά σαζάνια (γριβάδια).

Ο Νίκος πιάνει το ψάρι της επιλογής σας με την απόχη μπροστά σας, το καθαρίζει και το τηγανίζει σε καυτό λάδι, εάν το ψάρι είναι θηλυκό παίρνει τα αυγά του και ζυμώνει νόστιμους χαβιαροκεφτέδες. Υπάρχουν και άλλες επιλογές ψαριών όπως γουλιανός, κεφαλόπουλο (νιάκι) και την άνοιξη χέλια. Μετά από χρόνια ξαναδοκίμασα ποταμίσια ψάρια ύστερα από την τραγική εμπειρία που έζησα στη λίμνη των Ιωαννίνων, ήταν σαφώς καλύτερο στη γεύση, δεν μύριζε χωματίλα και είχε ένα κάτασπρο κρέας που ήθελε όμως αρκετό αλάτι για να νοστιμίσει, ο χαβιαροκεφτές ήταν λίγο νοστιμότερος.

Μπαίνοντας στη πόλη των Φερών και σε κεντρικό σημείο βρίσκεται το οβελιστήριο της Λενιώς Ούστογλου (2555088088), εδώ ανάμεσα σε άλλα καλούδια της περιοχής θα βρείτε μια ρουστίκ σπαλομπριζόλα, παρμένη από τα κοπάδια των βοοειδών που ζουν, μεγαλώνουν και κολυμπούν ελεύθερα στην περιοχή του Δέλτα. Παλιότερα ξεπερνούσαν τα 200.000 ζώα, σήμερα απέμειναν μόνο 10.000 και παράγουν κρέας σπάνιας ποιότητας και μπριζόλες του γάλακτος. Ειδικά η σπαλομπριζόλα προέρχεται από ζώα ηλικίας μέχρι 18 μηνών, σιτεύεται για 10-15 ημέρες και στη συνέχεια οδηγείται στη σχάρα. Είναι νοστιμότατη γιατί τα ζώα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους τρέφονται με βότανα και αλμυρίκια, ενώ πίνουν το υφάλμυρο νερό του Δέλτα που προσδίδει νοστιμιά στο κρέας τους.

Η  ξενάγησή μας

Την ξενάγηση και την βαρκάδα στο Δέλτα του Έβρου ανέλαβε ο Χρήστος Πασχαλάκης εμπνευστής και δημιουργός της «Delta Evros Explorer». Ο Χρήστος είναι ένας διορατικός και δραστήριος άνθρωπος που σε δύσκολες εποχές, προτίμησε να μείνει στο τόπο του και να επενδύσει στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Δημιούργησε ένα τουριστικό γραφείο και μία υποδομή τριών σκαφών και εξοπλισμού για ασφαλείς εκδρομές στο Δέλτα του Έβρου. Τα σκάφη έχουν την δυνατότητα να εξυπηρετήσουν group ή μεμονωμένους επισκέπτες κάθε ηλικίας. Όσο διαρκούσε η ξενάγηση στον επιβλητικό χώρο του Έβρου, σκεφτόμουν πόσο μεγάλη υπόθεση είναι να έχει σωθεί αυτό το υπόδειγμα του υγροβιότοπου και να μην έχει καταπατηθεί από την απληστία της ανάπτυξης, ώστε σήμερα να είμαστε σε θέση να ευχαριστούμε τον Χρήστο για την ξενάγηση και τη γεμάτη εκπλήξεις βόλτα που μας προσέφερε.