Τι γεύση έχουν τα ελληνικά νησιά;

Αρμενίσαμε τις θάλασσες και σερβίρουμε σπαρταριστή την αληθινή γεύση του κάθε τόπου, τα προϊόντα, αλλά και τις κρυφές γωνιές, τις ταβέρνες τις μαγικές κι απείραχτες όπου θα τα γευτείς ατόφια και παραδοσιακά, σαν παραλία χωρίς ξαπλώστρα.

ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Πάρος

Η παριανή γεύση είναι πρωτίστως η τροφαντή κάπαρη, τα μαγικά τυριά της, το σουρωτό (ξινομυζήθρα) και η γραβιέρα της, είναι η λιαστή γούνα με ντόπια σούμα, είναι τα κρασιά που παράγει στα πέντε οινοποιεία της, η ρεβυθάδα που ψήνεται ολονυχτίς στο πήλινο τσουκάλι, ο τρόπος που μαγειρεύει τα σαλιγκάρια (καραβόλους) με ντόπιο μιρμιτζέλι (χειροποίητο κριθαράκι), στιφάδο ή κοκκινιστούς, το σαλατούρι (σαλάχι σαλάτα), τα πιτσούνια και οι λογιώ λογιώ ψευτοκεφτέδες της.

*Ο Τσιτσάνης (2284041375), κυανόλευκος με τη δροσερή αυλή του, τα μωσαϊκά και το τζουκ μποξ του, θα σε υποδεχτεί με τη δροσάτη σούμα και δικό τους κεφαλοτύρι από αγελαδινό και γίδινο γάλα και μια ντομάτα-ζάχαρη με την ξινομυζήθρα που φτιάχνουν μόνοι τους. Ο ξυλόφουρνος ψήνει τη ρεβυθάδα, τα μποστανικά μεγαλώνουν όλα στο περβόλι της οικογένειας στις Λεύκες και στον Μόλο, για πάντα θα θυμάσαι τη γεύση του κολοκυθοκεφτέ τους, το κοκκινιστό κουνέλι με το μακαρόνι και το τριμμένο κεφαλοτύρι, τα αμπελοφάσουλα, τους κεφτέδες. Άμα είσαι τυχερός και έχουν μείνει, δοκίμασε τα πιτσούνια που φτιάχνουν κοκκινιστά ή ψητά στα κάρβουνα.

Νάξος

Στη βασίλισσα της κυκλαδίτικης νοστιμιάς, όλα αξίζουν – οι πατάτες, το μέλι, τα κρέατα, τα ζαρζαβατικά, το χοιρινό ζαμπόνι, το αρσενικό, η γραβιέρα, το ξινότυρο και το λικέρ από κίτρο. Η Νάξος, είναι τα μαγειρευτά της: η βραστή γίδα (ζούλα), ο κρασάτος κόκορας, ο καλόγερος-μοσχαράκι με μελιτζάνα και τυριά, ο κολιός-γούνα, το κατσικάκι σε όλες τις εκδοχές, το χοιρινό σκορδάτο ρόστο, το χοιρινό φρικασέ με προβάτσες (αμάραντους) και το πάτουδο, το αρνάκι που γεμίζει με σέσκουλα, κυκλαδίτικο σκόρδο και άγριο μάραθο.

*Στον Χάρη (2285062266), στις Εγγαρές –το χωριό με τα τρεχούμενα νερά και την καταπράσινη βλάστηση–, η ναξιώτικη παράδοση είναι οικογενειακή υπόθεση, στα χέρια της κυρίας Ευγενίας, που θα σου φτιάξει ομελέτα με 10 αυγά αλανιάρας κότας και ντόπιες πατάτες, γίδα κοκκινιστή, χειροποίητο σπιτικό λουκάνικο, κουνέλι ή αρνάκι λεμονάτο και κόκορα κοκκινιστό.

Σαντορίνη

Γεύση από λάβα και μαύρη ηφαιστιακή γη, γεύση άνυδρη της ξεχωριστής ντομάτας, της λευκής μελιτζάνας, του ατζουριού, του μικροσκοπικού ή του στρογγυλού κολοκυθιού και της φάβας. Γεύση του πελτέ και της λιαστής ντομάτας. Και είκοσι οινοποιεία αξιώσεων για να γευτείς τον πλουσιότερο αμπελώνα των Κυκλάδων, ασύρτικο, αηδάνι, αθήρι και μαυροτράγανο, στο πιο θαλασσινό κρασί της επικράτειας.

*Στον Βουρβούλο, η Ρόζα (2286024378) θα σε συστήσει με τον πιο νόστιμο τρόπο στη φάβα, στα σπαράγγια, τις καρδαμίδες και τα αμπελοβλάσταρα στην εποχή τους, στον ντοματοκεφτέ, τα σκορδομακάρονα με φρέσκια πάστα, τα τυριά και τα αλλαντικά, αλλά και τον αμπελώνα του νησιού.

Ηρακλειά

Η γεύση της φάβας της (κατσούνι) δεν συγκρίνεται με καμιά άλλη, το ίδιο και η ένταση των άγριων βοτάνων, η νοστιμιά του ψαριού, τα άγρια χόρτα και τα μανιτάρια της, το ξινοτύρι, το κεφαλοτύρι, η ανάλατη μυζήθρα, η ξινομυζήθρα και η διαφορετική κοπανιστή της. Φτιάχνουν κι εδώ παστέλι, ξερά σύκα, ξεροτήγανα και μελετίνια, τα γλυκά τυροπιτάκια.

*Ο γνωστός σεφ Γιάννης Γαβαλάς, αφού εγκατέλειψε τα αστικά εγκόσμια, αποφάσισε να επιστρέψει στη γενέτειρα Ηρακλειά, μεταμορφώνοντας σε εστιατόριο με άπλετη θαλασσινή θέα το πατρικό του σπίτι. Η Αρακλειά (2285071570) στον Άι-Γιώργη, μαγειρεύει την τοπική κουζίνα και τα προϊόντα της με μια άλλη, σημερινή διαύγεια και καθαρότητα σε ένα από τα καλύτερα, βιωματικά τραπέζια του Αιγαίου: βλιτοκορφές τσιγαριαστές με ξινομυζήθρα, προβάτσες (άγρια χόρτα) φρικασέ με κεφτεδάκια, το παραδοσιακό γεμιστό κατσίκι, τυροκουλούρα, καβουρμάς Ηρακλειάς με αυγά και γλίνα, ντόπια φάβα με καπαρόφυλλα και ντοματίνια.

Σύρος

Ευρωπαία και κοσμοπολίτισσα, η Σύρος είναι η μόνη που φτιάχνει τυριά από αγελαδινό γάλα, το ΠΟΠ Σαν Μιχάλη και τη γραβιέρα της, κοπανιστή, τη λούζα και το λουκάνικο με μάραθο. Στο τραπέζι της, τα πιο νόστιμα λαχανικά του Αιγαίου από τους μπαξέδες της, ντομάτα και αμπελοφάσουλα, καπαροσαλάτα και σκορδάτη μαϊντανοσαλάτα, σουτζουκάκια με κύμινο και ρίγανη, χοιρινό με λάχανα (άγρια χόρτα), λιαστές ντομάτες τηγανητές με κουρκούτι, αμπελοκορφάδες, λουκούμια, χαλαβαδόπιτες, παστελαριές και σφολιάτσα (κοπεγχάγη). Να δοκιμάσεις οπωσδήποτε το γλυκό μαστιχάκι.

*Στον Λυγερό (6945037930) με την πιο απόκοσμη, σεληνιακή θέα στο Αιγαίο, ο Θοδωρής Κασαβέτης (του ΦΙΤΑ) και ο Στέλιος Θεοδωράκης, μαγειρεύουν μόνο με ντόπια προϊόντα, στις φωτιές και τον ξυλόφουρνο, την πιο βαθιά, συριανή, παραδοσιακή νοστιμιά.

Μύκονος

Πίσω από τη χλιδή, η «άλλη» Μύκονος δεν είναι παραμύθι και παράγει ακόμη τυροβολιά, πιπεράτη κοπανιστή, μόστρα, λουκάνικο, λούζα και τα δικά της παξιμάδια. Στο παραδοσιακό της τραπέζι, μελόπιτες, κρεμμυδόπιτες, τσιμπητά και αμυγδαλωτά, κουκιά με λαρδί και μάραθο, καραβόλοι με κρεμμύδια ή πιλάφι, πεταλίδες, χουχουλιάνοι (θαλασσινά σαλιγκάρια), κολιτσάνοι (ανεμώνες της θάλασσας), μαραθοκεφτέδες και αρνάκι με προβάσια (χλωρός αμάραντος).

*Στον Γιαλό, εκεί που παραδοσιακά οι ντόπιοι κάνουν τη βόλτα τους, πίνουν τον πρωινό καφέ τους, ψωνίζουν το ψάρι και τα λαχανικά τους, ο καφενές του Μπακόγια (2289023552) είναι το μόνο μέρος που άντεξε στη θύελλα, διατηρώντας το χρώμα και τη μυκονιάτικη ψυχή. Πλάι στους ντόπιους ψαράδες και τους ναυτικούς, τρεις γενιές γυναίκες της οικογένειας θα σου φτιάξουν μόστρα με κοπανιστή, ντόπιο λουκάνικο, φρέσκο ψαράκι και καλαμαράκι.

Σίφνος

Στην πατρίδα του Τσελεμεντέ, το αργιλώδες χώμα δίνει τη γεύση στα λαχανικά, στα φρούτα και στην κάπαρη, αλλά και στο ντόπιο κατσίκι, στο γάλα και στο τυρί – στη μανούρα για παράδειγμα. Η παράδοση μαγειρεύει το ντόπιο ψιλό ρεβύθι όλη νύχτα στο πήλινο στον φούρνο, ρεβιθοκεφτέδες, μελόπιτα με ανθότυρο και ντόπιο μέλι, λωλή-πίτα με γλυκιά κολοκύθα και τα διάσημα αμυγδαλωτά της.

*Στο Βαθύ, πλάι στο νερό, το Τσικάλι (2284071150) και ο Νίκος Φραζέσκαρος, μαγειρεύουν κατσικάκι με μάραθο, ρεβυθοκεφτέδες, κουνέλι ριγανάτο, ρεβιθάδα την Κυριακή, αλλά και την αλλόκοτη μαγειρευτή καπαροσαλάτα.

Τήνος

Να δοκιμάσεις αγκινάρα, γραβιέρα, πέτρωμα, στρογγυλό, μαλαθούνι, κοπανιστή και καρίκι από τα τυριά της, λούζα, λουκάνικο και σαλτσίτσι –σκορδάτο σαλάμι αέρος–, μέλι, τα τσιμπητά αμυγδαλωτά, τα παράξενα γλυκά σεσκουλοπιτάκια, παστέλι, λουκούμι και χαλβά, καρυδωτά και ξεροτήγανα αλλά και τα κρασιά της.

*Κάτω από τον αιωνόβιο πλάτανο στα Δυό Χωριά (2283041615) θα χαρείς την τηνιακή ρακή με βολάκι, κοπανιστή και ώριμη λούζα, λουκάνικο με μάραθο, κατσικάκι στον φούρνο, μαραθοτηγανίτες και ρεβίθια. 

Μήλος

Όσο ωραίο είναι το Σαρακήνικο, άλλο τόσο ωραίο είναι και το ξερό μηλέικο τυρί, η μανούρα, η αφοτυριά, η χλωρή, το μελίχλωρο και το σκοτύρι, ο πελτές από τα ντόπια ντοματάκια, το κατσίκι και τα άνυδρα λαχανικά του νησιού. Εδώ θα δοκιμάσεις σκοτυροκολόκυθα που τηγανίζονται με σκοτύρι, χλωροκούκια τηγανητά σε κουρκούτι, πλακόπιτες, πιταράκια με μανούρα, φλαούνες με χόρτα, γλυκιά κολοκυθόπιτα, καρπουζόπιτα με τα μικρά ντόπια καρπουζάκια και κουφέτο, που γίνεται με κολοκύθα.

*Στον μεσόγειο Τριοβάσαλο, σε μια γραφική μπακαλοταβέρνα, ο Γαλάνης (2287028163), ανάμεσα σε τσίπουρα και ούζα θα σου σερβίρει σε πιατάκια του μεζέ ό,τι καλύτερο παράγει το νησί.

Ανάφη

Λίγα μα εξαιρετικά τα καλούδια της, το θυμαρίσιο μέλι, το ελαιόλαδο, η ζαφορά, το σταμναγκάθι, τα κρίταμα, τα έντονα αρωματικά βότανά της, τροφές του βράχου, του ήλιου, του ξερικού τόπου. Η παράδοση μαγειρεύει, μπαλόθια (χειροποίητα ζυμαρικά), ζαφοριστό ψωμί με τυρί, ξεροτήγανα με σουσάμι, μελιτερά γλυκά τυροπιτάκια με μυζήθρα, (γεμιστά) μισοφέγγαρα με μέλι και καρύδι, και το κουφέτο, μέλι με αμυγδαλόψιχα.

*Στη διάσημη Μαργαρίτα (2286061237), που έχει αποσυρθεί δίνοντας τη σκυτάλη στον ντόπιο Σπύρο Τσελέντη, θα βρεις ψάρι ψαρεμένο από τον ίδιο, σκορπίνα σαβόρο, κατσικάκι με χόρτα στο ζουμί του, ντόπια λαχανικά και αναφιώτικο βραστό τυρί.

Αμοργός

Μοναδικό μέλι, κατσίκι, μυζήθρα, ανθοτύρι, κοπανιστή και ευωδιαστά βότανα, φάβα από κατσούνι (ποικιλία αρακά), το άνυδρο κυκλαδίτικο τοπίο στην πιο μεστή του νοστιμιά. Εδώ θα ζαλιστείς με ψημένη ρακή, θα χορτάσεις πατατάτο των πανηγυριών, λαμπριάτη, το ψητό του Πάσχα, καβουρμά, παστέλι και ξεροτήγανα.

*Στο οικογενειακό Πανόραμα (2285073349), ανέκαθεν όλοι ανηφορίζαμε στα Θολάρια, για το καλύτερο κατσίκι της Λαμπρής, τον κρασάτο κόκορα, το κατσικάκι στη γάστρα, το πατατάτο και το σουβλιστό αρνί.

Άνδρος

Στην Άνδρο ο Θεός δεν λυπήθηκε τα πλούσια ελέη του. Εύφορη και καταπράσινη, εκτρέφει γελάδια και αιγοπρόβατα, καλλιεργεί τα λαχανικά της και το μονο-δικό της εσπεριδοειδές μπαμπιλόνι. Πετρωτή, αρμεξιά, μαλαχτό, βολάκι, χλωρό, μανούσος, κοπανιστή, κεφαλάκι –πολλές λέξεις για το ανδριώτικο τυρί–, πλάι του, το λουκάνικο με γλυκάνισο, η ζιλαδιά, η λούζα, το πρόβειο σαλάμι και μια φρέσκια παραγωγή από εξαιρετικά αποστάγματα και ρακόμελο (πότζι). Εδώ, θα δοκιμάσεις φρουτάλια, τον λαμπριάτη, το πασχαλινό κατσικάκι, γλυκά του κουταλιού (αξίζει ο ανθός λεμονιάς), υποβρύχιο, αμυγδαλωτά και παστελαριές.

*Στο παλιό καφενείο του παππού της, η Κατερίνα Ρεμούνδου μαγειρεύει την κουζίνα του νησιού με ντόπια προϊόντα και κατόπιν παραγγελίας, κάνει την πιο πλούσια φρουτάλια. Στου Ζοζέφ, Πίτροφος, 2282051050.

Κύθνος

Ένα βήμα από την Αθήνα, η Κύθνος εξελίσσεται ταχύτατα στον προορισμό της καρδιάς πολλών ταξιδευτών. Πέρα από το παρθένο κυκλαδίτικο τοπίο της, αξίζει η νοστιμιά της: το κρασί, το εξαιρετικό μέλι, η κάπαρη, τα τυριά της (τρίμμα, φέτα, κοπανιστή), τα λουκάνικα και τα παξιμάδια της. Στην κουζίνα της, έχει το κοκκινιστό με πατάτες των πανηγυριών, το σφουγγάτο, το τραγανό τυροκροκετάκι, διάσημα αμυγδαλωτά και παστέλι.

*Μπροστά στη θάλασσα της Κανάλας, πίσω το μποστάνι με τα λαχανικά, το Αρχιπέλαγος (2281032380) θα σου δώσει μια γερή δόση παραδοσιακής νοστιμιάς, με τα ντόπια κρέατα, τα σφουγγάτα της, τους ντοματοκεφτέδες, το αρνάκι στη γάστρα, το κοκκινιστό κουνέλι και τον κρασάτο κόκορα.

 ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ

Σάμος

Το ΠΟΠ μοσχάτο κρασί του νησιού είναι διάσημο στην οικουμένη από την αρχαιότητα, το ελαιόλαδο το ίδιο, αλλά η Σάμος φτιάχνει και σούμα και υπέροχο ούζο. Θα λατρέψεις το μέλι, τη γύρη και τον βασιλικό πολτό της, τη σταφίδα, το πετιμέζι, αλλά και τη νοστιμιά των λαχανικών και των φρούτων της, το αρμόγαλο, το αθότυρο, το αλάμι και τη γραβιέρα, τον λιαστό πελτέ της. Στο πιάτο, θα σου μαγειρέψει κατιμέρια, σαμιώτικα μακρουλά γεμιστά κρεμμύδια, κόκορα με χοντρό μακαρόνι και τυρί, ντοματοκεφτέδες, ψάρι τσιλαδιά, καπίρα φρυγανισμένο ψωμί με ντομάτα, γεμιστό κατσίκι, μακαρόνες γλυκές, αμυγδαλωτά.

*Η Αλυσαβώ (2273300814) στο Βαθύ, μαγειρεύει την ντόπια κουζίνα με τις μικρασιάτικες επιρροές και όλα τα παραπάνω πιάτα, με τηγανίτες για το τέλος.

Λέσβος

Η πατρίδα του ούζου, με πάνω από 17 ποτοποιίες να συνεχίζουν ενάμισι αιώνα παράδοση, μοσχοβολά θαλασσινή ευωδιά και σαρδέλα Καλλονής, ελαιόλαδο, μέλι, κρασί, φέτα, κασέρι και λαδοτύρι. Στο τραπέζι του μεζέ συναντιέται η Ελλάδα με τη Μικρασία, μαγειρεύουν γκιοζλεμέδες, σφουγγάτο, γεμιστά κρεμμύδια, αρνί γεμιστό με συκωτάκια, σταφίδα και κουκουνάρι, λακέρδα, χτένια πιλάφι, κεφτεδάκια με ούζο και κύμινο, γαλέο με άγρια χόρτα και το νόστιμο χταπόδι, χάχλες και χυλοπίτες, τελειώνουν με πλαντζέτα, τον ντόπιο μπακλαβά.

*Το Στέκι (2252022293) στην Αγιάσο, εκτός από κλασική καρτ ποστάλ είναι ο πιο παραδοσιακός τρόπος για να γευτείς την ντόπια γεύση σε πιατάκι του μεζέ.

Λήμνος

Σιτοβολώνας της αρχαιότητας, η αρχαία «Ανεμόεσσα» φημίζεται για τα σιτηρά της (μαυραγάνι), που φτιάχνουν τα φλωμάρια, το παξιμάδι και τα πολλά αρτοσκευάσματά της. Τα άφθονα βοσκοτόπια της δίνουν φέτα, κασκαβάλι, μελίχλωρο και καλαθάκι, η γη της ωριμάζει τον άφκο (φάβα), τις λημνιές ντομάτες, το ψιλό ασπροφάσουλο, τα αμπελοφάσουλα. Οι αμπελώνες φέρνουν το διάσημο μοσχάτο της, η θάλασσα τους νοστιμότερους αστακούς. Στο εδεσματολόγιό της, οι καβουρομάνες γεμιστές με ρύζι, αστακός ή κόκορας με φλωμάρι, άφκος με λιαστό χταπόδι, αγριοκούνελο στιφάδο, κασπακινό, αυτούδια (ζυμαρικά) με πετιμέζι, κατημέρια και τα περίφημα βενιζελικά (φοντάν).

*Σε ένα πολύχρωμο ταβερνάκι η Καλουδίτσα στο Πλατύ (2254023611) μαγειρεύει στον ξυλόφουρνο πίτες με σπιτικό φύλλο, κασπακινό με αρνάκι-ρύζι-ντόπιο τυρί, κατημέρια με ντόπιο αλεύρι και αυγά, καλαθάκι με ντόπιο θυμαρίσιο μέλι.

Χίος

Μαστίχα και μανταρίνι, κρασιά απόγονοι του αρχαίου «αριούσιου» οίνου, άνυδρα ντοματάκια που στεγώνουν στον ήλιο (ρέστες), ελιές κουρμάδες, μυζήθρα, χλωρό, κοπανιστή και μαστέλο, χερίσια μακαρόνια. Η Χίος μεταμορφώνει τα καλούδια της σε σφουγγάτο με φύλλα παπαρούνας, πράσινες τηγανητές ντομάτες, μαριδόπιτα με κρεμμύδι, μελιτζανοπίλαφο, μυρωδάτα γλυκά του κουταλιού, παστελαριές, μαμούλια, μασουράκια με αμύγδαλο και τον πιο ιδιαίτερο χαλβά του Αιγαίου.

*Ο Μάρκελος (2272022010) στον Πιτυό, σερβίρει χερίσια μακαρόνια, κατσίκα κοκκινιστή στον φούρνο, μπουρέκι πιτυανό, κοπανιστή με κρίταμο, σαλιγκάρια με πλιγούρι, κοπανιστόπιτες και ντόπιο κρέας στη σχάρα.

Ικαρία

Παράξενο νησί, ιδιαίτερη γη, που σχετίζεται με τη μακροζωία και τη μακροημέρευση. Μόνον εδώ φυτρώνει η αγκινάρα της Ιερουσαλήμ. Τα ρασκά και το αγριοκάτσικο δεν έχουν διόλου λίπος, το σοφικό (μπριάμ) το μαγειρεύουν με ελάχιστο λάδι, πανηγυριώτικο φαΐ το κοκκινιστό με πιλάφι, τυρί τους η καθούρα.

*Στο ταβερνάκι του Πασχαλιά (2275031346) στον Κάμπο, τα λαχανικά είναι από το μποστάνι τους. Η φάρμα δίνει κουνέλια, χοιρινά, κότες και κατσίκια, το ψωμί σπιτικό. Η γεύση του τόπου κάτω από την κληματαριά, με θέα στο βουνό.

Σαμοθράκη

Ακόμη και να μην έχεις δει τις βάθρες, ξέρεις πόσο νόστιμο είναι το κατσίκι του νησιού. Μπορεί να ’χεις ακούσει και για το μέλι, τη μυζήθρα, τη γραβιέρα, το κασκαβάλι και το κεφαλοτύρι του, το κρασί και το τσίπουρο, τα παστά, αλλά και τα μοναδικά επτάζυμα παξιμάδια του. Σπεσιαλιτέ το κατσίκι με πιλάφι που βράζει με γάλα, το γεμιστό αρνί με συκωτάκια και μπαχαρικά, το μαντί που γεμίζει με χοιρινό κιμά και κρεμμυδάκι, το λιωτό κοκκινιστό με καρύδια, η τυρινόπιτα που πασπαλίζεται με ζάχαρη, η πίτα ζυμαροπατού με κολοκύθι, το κατσικάκι με τα μοναδικά άγρια δαμάσκηνα, τα οποία γίνονται και γλυκό του κουταλιού, το πράουστο. Ιδιαίτερος και ο σιροπιαστός χασλαμάς που μοιάζει με αλευροχαλβά.

*Με αβάδιστη θαλασσινή θέα, ο Βράχος (2251095264) στον Προφήτη Ηλία είναι το μέρος που θα σε μυήσει στη γεύση του ντόπιου αγριοκάτσικου που ψήνεται με μαεστρία. Έχει και συκωταριά στη σούβλα και σαλάτες με ντόπια ζαρζαβατικά.

ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ

Ρόδος

Το νησί που λατρεύει το κύμινο, έχει τη δική του οινική παράδοση, παλιά όσο η αρχαιότητα, φτιάχνει μαγικό ψωμί και παξιμάδι και από την κουζίνα του δεν θα χάσεις τα πιταρούδια από ρεβύθι, τις γλιστρίδες γιαχνί, τους καραβόλους με πλιγούρι, τη λακάνη της Λίνδου σαν γιουβέτσι μοσχαρίσιο, την όρνιθα με το ντόπιο ζυμαρικό λουκούμι, τα ρουζέτια (ψάρι) σκορδαλιά, τα ντόπια λόπια, το μικρό νοστιμότατο φασολάκι, το ψάρι με τραχανά ή με πλιγούρι, το κατσικάκι στο πιδιακό (πήλινο σκεύος).

*Στην Πηγή Φασούλι στην Ψίνθο (2241050071) με μαγικό, ορεινό ντεκόρ, πλάι στον καταρράκτη, η ορεινή Ρόδος στα πιο παραδοσιακά της ψήνει κατσικάκι με ρεβύθια, φασόλια και χοιρινό στον ξυλόφουρνο, ζυμώνει ψωμί, μαγειρεύει σπιτικά ντολμαδάκια, πιταρούδια και ζεστές τηγανίτες με μέλι. Στην παλιά λέσχη των Ιταλών αξιωματικών, ο Γιάννης ψήνει στους ξυλόφουρνους και σε ντόπια κεραμικά λαθούρι με αρνίσια συκωταριά, κατσίκα με λόπια, αρνί καπαμά, σκορδάτα ρεβύθια πουρέ με ντομάτα, φτιάχνει ονειρεμένα γιαπράκια και σε απο-τελειώνει με μυζηθρόπιτα με μέλι. Παράγκα, Απόλλωνα (2246091247).

Κάλυμνος

Στον παράδεισο του ψαροφάγου, θα δοκιμάσεις όσα δεν ήξερες ότι υπάρχουν στον ελληνικό βυθό: σπινιάλο με συντηρημένες φούσκες, αλίπαστα, χταποδοκεφτέδες. Η στεριά δίνει νόστιμο κατσίκι που ψήνεται στις κληματόβεργες (μυούρι) και ιστικό γεμιστό με ρύζι και συκωταριά, μέλι που φτιάχνει τον ντόπιο λουκουμά (υριστές), ρεβύθι που μπαίνει στους ρεβυθοκεφτέδες.

*Στο όνομα-και-χρώμα Αιγαιοπελαγίτικο (2243047146), στο Μασούρι θα δοκιμάσεις στεριά και θάλασσα με τοπική παράδοση και τον άχαστο ντόπιο αστακό λαδολέμονο.

Κάρπαθος

Η βασίλισσα της δωδεκανήσιας γαστρονομίας παράγει το δικό της ημίγλυκο λευκό κρασί από παλιές τοπικές ποικιλίες, κορωνέικο πικρό ελαιόλαδο, σταφύλι και μέλι. Η παράδοση φτιάχνει πικάντικο αρμοτύρι, δρύλα (κατσικίσιο γιαούρτι), σιτάκα, κατσικίσιο μεριάρι και άπαχο μανούλι. Οι νοικοκυρές πλάθουν μακαρούνες, κουσουμάδες ή αλλιώς το νοστιμότερο παξιμάδι του Αιγαίου, τούρτες με μυζήθρα και σουσάμι, κοπέλες (πιτάκια) με τα χόρτα της εποχής, γρα (χορτόπιτα) με χοντρό φύλλο, ψιλοκούλουρα, σησαμόμελι και έναν ιδιαίτερο μπακλαβά που θυμίζει κρητικές δίπλες.

*Στην Άνοιξη (2245051226) στο Διαφάνι, κάτω από τον ίσκιο της κληματαριάς, θα δοκιμάσεις όλη την ορεινή νοστιμιά στις πιο παραδοσιακές συνταγές, χερίσιες μακαρούνες με στάκα, κοκκινιστό κατσικάκι, ρεβυθοσαλάτα και λουκουμάδες.

ΣΠΟΡΑΔΕΣ

Αλόννησος

Στο βασίλειο του μοναδικού τόνου Αλοννήσου που εδώ θα τον βρεις παντού και σπιτικό, αξίζει να δοκιμάσεις την αλοννησιώτικη τηγανητή τυρόπιτα-ποίημα, το νόστιμο ψάρι, την αστακομακαρονάδα, τα χαμαλιά, τα άκρως ιδιαίτερα αμυγδαλωτά με άρωμα από λεμόνι και μπαχαρικά, τη γλυκιά μπουγάτσα σουλτάνα και τα φουσκάκια (λουκουμάδες).

*Η κυρα-Τασία στη Στενή Βάλα είναι η δεξιοτέχνης της τυρόπιτας, δίπλα ακριβώς και πλάι στο κύμα, η αδελφή της μαγειρεύει όλη την τοπική παράδοση με ονειρεμένα λαχανικά από το μποστάνι τους. Λεμονάτη σκορπίνα, σπιτικός τόνος και θαλασσινές μακαρονάδες. (Tassia’s cooking 2424065545).

Σκόπελος

Το νησί του δαμάσκηνου, του νόστιμου ψαριού και της σκοπελίτικης τυρόπιτας –οι αλλονησιώτες διεκδικούν την πατρότητα, αλλά δεν θα τα χαλάσουμε– παράγει και ωραίο μέλι, ελαιόλαδο και το δικό του κρασί. Μη χάσεις τα γλυκά χαμαλιά, τους ροζέδες και τα αμυγδαλωτά.

*Στο Αγνάντι (2424033606) στη Γλώσσα, σε μια μαγική βεράντα κάτω από τις κληματαριές θα δοκιμάσεις μουσακά με φρέσκο τόνο Αλοννήσου στη θέση του κιμά, χορτοκεφτέδες με δώδεκα διαφορετικά χορταρικά, ροφό με αγκινάρες, σαλάτα με λεμονάτα φιλέτα γαύρου και καπαρόφυλλα, μοσχαράκι με σπιτικές χυλοπίτες, λαχανικά από το μποστάνι και ψωμί από τον ξυλόφουρνο.

Σκύρος

Το νησί που εφηύρε την αστακομακαρονάδα, παράγει επίσης γραβιέρα, ξινοτύρι, μυζήθρα, φάβα, μέλι και το δικό της κρασί. Κατσίκι απείρου νοστιμιάς, τεροπτάρια και τυρόπιτες, μια ιδιαίτερη λαδόπιτα που σερβίρεται με φρέσκια μυζήθρα ή με μέλι.

* Ο Άγιος Πέτρος (6972842116), καταμεσής του καταπράσινου πευκόδασους είναι μια εμπειρία και μια από τις καλύτερες ταβέρνες της χώρας. Όλα τα ζώα εκτρέφονται από την οικογένεια Μαυρίκου, ο σύζυγος ψήνει –αξίζει το ισκάρι το ευνουχισμένο ζώο–, η κυρά-Πόπη μαγειρεύει ομελέτα με γαλάντερα, κατσικάκι λεμονάτο ή στη λαδόκολλα, ντόπια φάβα με μάραθο, κοκορομακαρονάδα και σκυριανή λαδόπιτα με ντόπια τυριά. Η απόλυτη εμπειρία της σκυριανής ενδοχώρας.

ΚΡΗΤΗ

Η κρητική περηφάνια, πρώτη ανέδειξε την κρητική δίαιτα και τα καλούδια που τη μαγειρεύουν, κάνοντας γνωστά τα προϊόντα της σε όλο τον πλανήτη. Τα όσα αξίζει να δοκιμάσεις εδώ χρειάζονται πολλές σελίδες και πολύ μελάνι. Ανάμεσα στα τυριά (μυζήθρα, αθότυρο, γραβιέρα, τυροζούλι, μαλάκα, ξίγαλα, στάκα, γαλομυζήθρα, ξινομυζήθρα) τα αλλαντικά (απάκι, σύγλινα, απόχτι, λουκάνικο, χοιρομέρι, σαλτιτσούνια, ομαθιές), τους χοχλιούς, το κατσίκι, το χοιρινό και το αρνί, τα χιλιάδες άγρια χόρτα και βότανα, τους βολβούς, το ελαιόλαδο, τις ελιές, το κρασί και τη ρακή της, η Κρήτη στρώνει το τραπέζι της με προαιώνιες συνταγές των τριών απλών υλικών, στο πιο πλούσιο ελληνικό εδεσματολόγιο: δεκάδες πιτάκια γλυκά και αλμυρά, χειροποίητα ζυμαρικά και χόντρος, παξιμάδια, οφτά και μαγειρευτά κρέατα, όρνιθες και κουνέλι.

Στα best of, θα χάσεις αν δεν δοκιμάσεις χοχλιούς με κολοκυθάκια και χόντρο ή μπουμπουριστούς –ακόμα καλύτερα με ασκολίμπρους–, κρεατότουρτα και χανιώτικο μπουρέκι, πιταρούδια με ξινομυζήθρα, αντικριστό, πιλάφι (της κάθε γιορτής), γαρδούμια, τζουλαμά (γλυκιά πίτα με συκωτάκια από τη Μεσαρά), τηγανητή χοντροκομμένη πατάτα, στάκα με αυγά, ροφό με χόρτα, ομελέτες με ό,τι σε άγριο χορταρικό, ντολμαδάκια, μαραθόπιτα, παλικάρια και ξερά κουκιά, το λασιθιώτικο παξιμάδι από ξυλόφουρνο, ντάκο, σκιουφιχτά χερίσια μακαρόνια με στάκα, καλιτσούνια και αγνόπιτες με μέλι, ώριμη γραβιέρα της σπηλιάς με θυμαρίσιο μέλι. Και κρητικό σουβλάκι τυλιχτό, μόνο με γιαούρτι και ντομάτα.

Ηράκλειο: Ο καφενές του Καγιαμπή στο πιο καλλιτεχνικό στέκι της πόλης, η σαλάτα χωράει 40 χορταράκια «που ούτε εμείς δεν θυμόμαστε ποια ακριβώς», μεταμορφώνεται σε ποίημα όταν συναντά το οικογενειακό λάδι και τα αυγά από το Αβδού, χλωροκούκια, αγκιναράκια – ο αδελφός στέλνει το κρασί και τη ρακή του. Βρούβες βραστές, σφουγκάτο με τσιμούλια, χοχλιοί με στάρι, κεφτέδες με γιαχνερά (σέλινο, πράσο και γούλα), ο κόκορας που μόλις «έσκασε» από το χωριό με μακαρόνια σκιουφιχτά, γνήσια κρητική τηγανητή πατάτα. Μονοφατσίου 12, 2810226286

Ρέθυμνο: Εκεί που ξεκινά το φαράγγι του Κοτσυφού, στην Κάνεβο, η κυρία Μαρία μαγειρεύει στον Ηλιομανώλη (2832051053) την πιο γνήσια ρεθυμνιώτικη κουζίνα: ωραία ξινομυζήθρα, ασκορδουλάκοι, αγκιναράκια τουρσί, δικό τους κοτόπουλο κοκκινιστό, κατσικάκι λεμονάτο ή κοκκινιστό, σουπιές με μάραθα.

Χανιά: Στην Ανατολική Τάφρο, εδώ και είκοσι χρόνια, ο Χρυσόστομος μαγειρεύει την αυθεντική κουζίνα της δυτικής Κρήτης, με την πιο αυθεντική πρώτη ύλη, κρέας από τα Σφακιά και ψωμί από τον ξυλόφουρνο: προβατίνα στη λαδόκολλα, αρνί με σταμναγκάθι, χορτοκαλίτσουνα, ντολμαδάκια, στάκα με αυγά, μπουρέκι.

Άγιος Νικόλαος: Στον παραδοσιακό, ορεινό Κρούστα, ο Κρούστας Σταυρακάκης (2841051362) μαγειρεύει από το 1968 την τοπική κουζίνα. Εδώ θα δοκιμάσεις αγνή τη λασιθιώτικη γεύση, τις χοντροκομμένες τηγανητές πατάτες, το κατσικάκι με κολοκυθάκια ή φασολάκια, ντολμαδάκια με χόντρο, χειροποίητα ζυμαρικά με ξερό αθότυρο, μελιτζάνες με χόντρο, πιλάφι, νεράτες μυζηθρόπιτες.

ΕΠΤΑΝΗΣΑ

Κέρκυρα

Βούτυρο Κερκύρας, σαλάδο, λουκάνικο, χοιρομέρι φουμικάδο, πηχτή, μπουρντούνι (πηγμένο αίμα με μπαχαρικά σε έντερο) και νούμπουλο, κουμ κουάτ, τζίτζιφα, ελιές, μέλι, συκομαΐδες και πλέον εξαιρετικά κρασιά, τσιτσιμπίρα, μπίρα και ελαιόλαδο νέας παραγωγής, το νησί μπλέκει στη μαρμίτα του Ελλάδα και Βενετία και μας μαγειρεύει ψάρι μπιάνκο, μπουρδέτο, στουφάδο, παστίτσιο ντόλτσε, σοφρίτο, τσιγαρέλι, σαβόρο, παστιτσάδα και προπέτες με όλα τα σπετσερικά (μείγμα μπαχαρικών). Γλυκά μουσταστόνια, τζαλέτια, κολομπίνα, κουτσούλους, πασταφρόλες, φογάτσα και φυσικά μαντολάτο.

*Στους Κυνοπιάστες, η Ταβέρνα του Τρύπα (2661056333), ένα κουτούκι με παράδοση από το 1930, θα σου σερβίρει όλα τα τοπικά αλλαντικά και τυριά, σοφρίτο, παστιτσάδα, αληθινή τηγανητή πατάτα, ψητό αρνάκι και γιαούρτι με γλυκό κουμ κουάτ.

Κεφαλονιά

To νησί της ΠΟΠ Ρομπόλας, της ΠΟΠ Μαυροδάφνης, του ΟΠΕ Μοσχάτου και της φέτας, παράγει επίσης μυζήθρα, μανουρομυζήθρα, κεφαλοτύρι, γραβιέρα, και πρέντζα και την τοπική ποικιλία πρόβατου και αίγας. 20 οινοποιεία  δουλεύουν σε νέες εμφιαλώσεις το κρασί με το οποίο θα συνοδεύσεις τη διάσημη και μοναδική, χοντρουλή και χορταστική πίτα της Κεφαλονιάς που γίνεται με κρέας, με χταπόδι και ρύζι, με βακαλάο και χόρτα. Επίσης θα δοκιμάσεις ριγανάδα (τον κεφαλονίτη ντάκο με ψωμί), αστακομακρονάδα, τσιγαρίδια, γίδα βραστή, αλιάδα, πατσά κοκκινιστό, κόκορα λαγωτό με χοντρό μακαρόνι, μοσχάρι προκάδο με γαρύφαλο και σκόρδο, παστίτσιο με κατσίκι, μάντολες, μυστόπιτα, παστοκύδωνο και πουτίγκα με αμύγδαλα και κονιάκ.

*Στην Κυανή Ακτή (2671026680), πάνω στο κύμα του Αργοστολίου, ο Ανδρόνικος Λαζαράτος σερβίρει την πιο παλιά εκδοχή της κρεατόπιτας με ζυγούρι, αλλά και κολοκυθοκεφτέδες, κόκορα με μακαρόνι, ντόπιο κατσίκι και πάντα φρέσκα ψαρικά.

Λευκάδα

Η Λευκάδα είναι η φακή Εγκλουβής, το φασόλι, το λαθούρι, η λευκολιά που δίνει το ντόπιο ελαιόλαδο, το μαγικό μέλι από το Αθάνι, το σαλάμι αέρος, τα λουκάνικα, αλλά και το αβγοτάραχο και το διβαρίσιο ψάρι ξεχωρίζουν στη γεύση του νησιού, μαζί με το ροζολί, το λικέρ από εσπεριδοειδή και κανέλα. Οι ντόπιες ποικιλίες, λευκή βαρδέα, ερυθρό βερτζαμί, μαλαγουζιά και μαυροδάφνι φτιάχνουν το κρασί της σύγχρονης οινοποίησης, στα 6 οινοποιεία του νησιού, που θα παντρέψεις με κόκοτο (κόκορα κοκκινιστό ή βραστό), παγούρια (καβούρια γεμιστά με ρύζι), ριγανάδα (ψημένο ψωμί με ελαιόλαδο και ντομάτα, φρυγαδέλια, σαβόρο, χέλι στον φούρνο ή στο κεραμίδι, το διαφορετικό σοφιγάδο (σκορδάτο μοσχάρι με κυδώνια), χαβαρόσουπα με αχιβάδες, τσιγαρίδια με χόρτα, γλυκιά λαδόπιτα.

*Πάνω από την παραλία της Λυγιάς, τα Κανιόρια (2645072229) σερβίρουν φρέσκο ντόπιο ψάρι, αλλά και μπουρδέτο, σαβόρο, κόκορα με μακαρονάδα, ζυμωτό δικό τους ψωμί και πίτες με σπιτικό φύλλο.

Ζάκυνθος

Το Φιόρο του Λεβάντε βγάζει ελαιόλαδο, μαύρες σταφίδες, μέλι, το ιδιαίτερο πικάντικο και αψύ λαδοτύρι, κρεμώδη πρέντζα, λουκάνικο, προζυμένιο ψωμί και το δικό του παξιμάδι. Η βερνέα, ο αυγουστιάτης, το γουστολίδι και η μοσχατέλα, οι ντόπιες ποικιλίες, οινοποιούνται σύγχρονα σε πέντε οινοποιεία, το άρωμα στο ποτήρι συνδυάζεται με σγατζέτο (σπληνάντερο με λαδολέμονο), ποπλέτες (κεφτέδες), που γίνονται και αχνιστές με δυόσμο, σοφιγαδούρα (κρέας με πατάτες γιαχνί), τσιλιπούρδο (μαγειρίτσα), μελιτζάνες σκορδοστούμπι, κρεατικά με σάρτσα (πηχτή κόκκινη σάλτσα), μάντολες, μαντολάτα και την πανηγυριώτικη φυτούρα.

*Στο Οινομαγειρείο Μαλάνος (2695045936) στη Χώρα, όλο το πάνθεον της κουζίνας του νησιού, σε μια παλιά ταβέρνα που εκτιμούν οι ντόπιοι: κουνέλι γεμιστό, αγριογούρουνο και χωριάτικο κοτόπουλο στον φούρνο, ντόπιο λουκάνικο, μελιτζάνες σκορδοστούμπι.

Ιθάκη

Σκόρδο, ρίγανη και δεντρολίβανο, ελαιόλαδο, ζώα πεντανόστιμα που μεγαλώνουν ελεύθερα, βότανα, φέτα, μέλι, ξερικό κρασί από 16 γηγενείς ποικιλίες αμπελιού, με πιο διάσημες τον σκυλοπνίχτη, τον κρητικό και την ξυνοποδιά. Στο πιάτο της παράδοσης, κοτόπουλο τσερέπα στο πήλινο, γαριδόπιτα, πουλέντα, σαβόρο, σοφιγάδο με τράγιο κρέας, ριγανάδα, ραγό (κοκκινιστό), αχινοί ομελέτα, πίνες βγαλμένες από το νησάκι Πεταλάς, τουμάτσι και μιρμπιλόνια (σπιτικά ζυμαρικά), θιακιά μακαρονάδα με κρέας και λευκό κρασί, ψητή σμέρνα, συκόπιτα και ροβανή που φτιάχνεται με ρύζι, μέλι και λάδι, πουτίγκα και οι διάσημες τρούφες, λευκές, σοκολατένιες ή με αμύγδαλο.

*Στη Μυρτιά (6984308067) σε ένα όμορφο κτίριο στον Σταυρό, θα γευτείς τη νοστιμιά της τσερέπας (πήλινο σκεύος) που ψήνει στον ξυλόφουρνο προβατίνα, κρεατόπιτα με τράγιο και κοτόπουλο.

Κύθηρα

Ανθός αλατιού από τα βράχια του νησιού, αρωματικά βότανα με πιο γνωστή τη σεμπρεβίβα, διάσημο θυμαρίσιο μέλι, λαδοπαξίμαδα, λαδοτύρι, βουτυροτσίκουδο από ανθόγαλα, ελαιόλαδο, κάπαρη και κρίταμο, ζυμαρικά και κουλουράκια, πικάντικο λουκάνικο, τσίπουρο και φατουράδα με φρούτα και κανελογαρύφαλα, είναι ό,τι χαρακτηρίζει τη γεύση των Κυθήρων. Ο αρικαράς και ο πετρολανός σμίγουν με άλλες ποικιλίες και οινοποιούνται σύγχρονα στα περίπου 10 οινοποιεία του νησιού και η παράδοση στρώνει το τραπέζι με βουτυροτσίκουδα (μεζές από πρόβειο ανθόγαλο με αλάτι), βενετσιάνικο παστίτσιο με κιμά, συκωτάκια και ημίγλυκη ζύμη, πίτες (με ξινόχοντρο και ανθότυρο), μπομπόλια (πεταλίδες και καβούρια με πικάντικη σάλτσα), κουκιά στιφάδο, κακανιά, μπουρδέτο, ροζέδες, αστική πάστα μύλου με σιμιγδάλι και πικραμύγδαλο και ξεροτήγανα.

*Μέσα στις λεύκες και με θέα στο πέλαγος, η κυρία Ευανθία μαγειρεύει στη Σκάνδεια (2736033700) στην Παλαιόπολη, με ντόπια προϊόντα, φρέσκο ψάρι και λαχανικά από το περιβόλι της. Αρνάκι στον φούρνο, κόκορας κοκκινιστός, στιφάδο.