Pasteis de Nata: Το εθνικό γλυκό της Πορτογαλίας, τώρα και στη Θεσσαλονίκη

Κρέμα που δεν σε λιγώνει, απλωμένη τέλεια μέσα σε μια τάρτα τραγανιστή, κρατσανιστή και βουτυρωμένη στην εντέλεια. Αυτή είναι η πρώτη αίσθηση και, όσο η γεύση αυτών των δυο μαζί διαχέεται παντού στους κάλυκές μου, τόσο ωραιότερη και πιο αναβαθμισμένη γίνεται η δοκιμή μου. Να, εγώ, εδώ: στο Pasteis de Nata του Φώτη Ποτουρίδη, στα Άνω Λαδάδικα, δοκιμάζω το εθνικό γλυκό των Πορτογάλων και «ακούω» την κανέλα, το λάιμ και κάποια εσπεριδοειδή να διακρίνονται πλέον ξεκάθαρα μετά την πρώτη δαγκωνιά. 

Πορτογαλικό γλυκό με κρέμα στη Θεσσαλονίκη, την κοιτίδα των Ανατολίτικων σιροπιαστών γαλακτομπούρεκων και του τριγώνου Πανοράματος; Ναι, και έτσι ακριβώς ξεκινάει η ιστορία, όταν το 2019 ο Φώτης Ποτουρίδης αποφάσισε να περάσει δεκαπέντε μέρες στη Λισαβόνα: «Έβγαλα εισιτήρια για το λάιβ των Tool και στις ενδιάμεσες μέρες ζωγράφιζα κάνοντας στάση από το καφέ του ενός πάρκου στο καφέ του άλλου. Εκεί δοκίμασα τα καλύτερα pasties de nata του σύμπαντος, αφού κάθε καφέ ή ζαχαροπλαστείο φτιάχνει και το δικό του. Επιστρέφοντας είχα πάρει ήδη την απόφαση. Πέρασα άπειρες ώρες στην κουζίνα πειραματιζόμενος, ως και σεμινάρια μαγειρικής έκανα με τη διαδικτυακή λέσχη του Χάρβαρντ. Κατάφερα να έχω το επιθυμητό αποτέλεσμα και ορίστε το μαγαζί μου. Φτιάχνω pasteis μόνο στη γλυκιά εκδοχή, αλλά σύντομα θα φουρνίσω και μια αλμυρή βερσιόν». 

Από τη γενέτειρα του Δάφνη, χωρίο ανατολικά της Σκύδρας, ως τη Λισαβόνα, ο δρόμος είναι στρωμένος με γαλατόπιτες, ρυζόγαλα, γαλακτομπούρεκα, τρίγωνα Πανοράματος και πολλές ακόμα αδελφικές παραλλαγές του pasties de nata, που, κατά τον Guardian, είναι ένα από τα πενήντα «πιο υπέροχα πράγματα στον κόσμο που πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσει κανείς». Άρα το ρίσκο του Φώτη να ανοίξει μαγαζί που πουλά ένα μόνο «πράγμα», το εθνικό δηλαδή γλυκό της Πορτογαλίας, μειώνεται, αφενός γιατί επιτέλους η Θεσσαλονίκη αποτελεί διεθνή γαστρονομικό προορισμό (άρα κοσμοπολίτες στα Λαδάδικα θα ψάχνουν για εμπειρίες), αφετέρου επειδή υπάρχει και εδώ ένα ντόπιο foodie crowd ανοιχτό στις νέες προτάσεις αλλά και επειδή, το σημαντικότερο, η γλυκιά γεύση της Λισαβονέζας τάρτας είναι πολύ κοντινή με δικές μας πατροπαράδοτα εθιμικές και αναλόγου κρέμας προσλαμβάνουσες. 

Δεδομένης της κάποτε κραταιάς ποντοπόρας και κολόνιαλ Πορτογαλίας, το εθνικό γλυκό τους, που ο θρύλος λέει πως το δημιούργησαν τον 18ο αιώνα οι μοναχοί του Mosteiro dos Jeronimos ανταλλάσσοντας ιδέες με τις καλόγριες του Saint Mary of Bethlehem, έγινε πολύ αγαπητό και στη Βραζιλία αλλά και την Ασία. Από το Χονγκ Κνγκ και την Κορέα ως την Γκόα, την Ινδονησία, το Μακάο και την Ιαπωνία, το pasties de nata λανσάρεται σε διάφορες παραλλαγές. Το ιαπωνικό, φερειπείν, έχει μέσα του και πράσινο τσάι, κάτι που ιντριγκάρει πολύ τον Φώτη Ποτουρίδη, που ούτως ή άλλως εξαιτίας της περιοχής που κατάγεται είναι πολύ εξοικειωμένος με τα μοναδικά βότανα του Βερμίου και του Πάικου. 

Το Pasteis de Nata ανοίγει κάθε πρωί στις 10, το κάθε ταψί του περιέχει αυστηρώς είκοσι τεμάχια, κάθε ένα τους κοστίζει 1,5 ευρώ, το πακέτο κάνει μισή ώρα για να ψηθεί στη σωστή θερμοκρασία, όμως, όσο και να ξόρκισα τον Φώτη να μου δώσει το έξτρα του πέρα από τις γνωστές συνταγές που κυκλοφορούν, μου το αρνήθηκε ευγενικότατα. Τραγανομερακλίδικια κρίσπι σφολιάτα, απίθανα καραμελωμένη κρέμα με ήπια αλλά αξέχαστη, πιστέψτε με, ένταση, εθισμός, λαγνεία και λατρεία, έτσι σκοράρει εδώ στην παλιά συνοικία του Φραγκομαχαλά η Πορτογαλία! Χάρις στον Φώτη Ποτουρίδη που το είδε το όνειρο, το μελέτησε το ποίημα και άριστο εντευκτήριο έφτιαξε και σας περιμένει στη δική του μικρή Λισαβόνα.
Pasteis de Nata, Συγγρού 2, Θεσσαλονίκη