Street food revolution: Ξεχάστε το παραδοσιακό «βρόμικο» ή θυμηθείτε το χωρίς νοσταλγία

Mια Παρασκευή με (λίγο) ήλιο, στο κέντρο της Αθήνας όλος ο κόσμος γύρω μου έτρωγε πράγματα στο χέρι, από σουβλάκια, γύρους και τυρόπιτες μέχρι κρέπες, εντσιλάδας, φαλάφελ, σαλάτες-σε-ποτήρι και δεν συμμαζεύεται. Λέω «δεν συμμαζεύεται» γιατί το φαγητό στον δρόμο τα τελευταία χρόνια έχει τον ασυμμάζευτο – το ωραίο κλισέ, «το φαγητό μάς ταξιδεύει σε όλη την Υφήλιο», ισχύει και με το παραπάνω, μια και σήμερα μπορείς να απολαύσεις με το κομμάτι, στο χέρι/πόδι, δείγματα της κάθε έθνικ κουζίνας, από την Άπω Ανατολή μέχρι την Αραβική Χερσόνησο, κι από τα εγγλέζικα fish’n’chips μέχρι τα γερμανικά λουκάνικα. Όχι ότι πήρε το μάτι μου κανέναν σήμερα να τρώει γερμανικά λουκάνικα, απλώς είναι βέβαιο ότι υπάρχουν στο κέντρο της Αθήνας, εκεί που συναντιούνται διακόσιοι σαράντα πέντε πολιτισμοί, και σερβίρονται στο χέρι ακόμα και γερμανικά λουκάνικα, ίσως με συνοδεία μπίρας και σάουερκραουτ.

Η εξέλιξη του street food είναι διεθνής – στη Νέα Υόρκη, λέει μια φίλη που μόλις βγήκε από υπερατλαντική πτήση, βρίσκεις μέχρι και ιταλική αυθεντική πίτσα με το κομμάτι/μέτρο, όπως στη Ρώμη, ακόμα και με κολοκυθάκια ή με μπάμιες! Τα γωνιακά μαγαζάκια που πουλάνε πίτσα-μερίδα της Ρώμης έχουνε πολύ εκκεντρικές γεύσεις και τολμηρούς συνδυασμούς, που δεν τις υποψιάζονται καν οι κοινοί πιτσαδόροι. Τώρα, τους ίδιους συνδυασμούς τους βρίσκει κανείς στη Νέα Υόρκη και ίσως στην Αθήνα, που δεν τους τσέκαρα, αλλά γιατί όχι, είμαστε και πιο κοντά στη Ρώμη.

Είδα λοιπόν ουρά έξω από τα φαλάφελ του κέντρου, έξω από τα πιτάδικα του Συντάγματος, ακόμα μεγαλύτερη ουρά για σουτζουκάκια, κόσμο και κοσμάκη στους λουκουμάδες, ουρές στην Αγίας Ειρήνης σ’ αυτό που πουλάει μαρίδα τηγανητή σε χωνί και στο άλλο που πουλάει πίτσες, άλλες ουρές σε παγωτατζίδικα (αυτά που φτιάχνουν artisanal, ή τα χαζευτικά με το ρολό-παγωτό), σε ζαχαροπλαστεία, φούρνους, καφέ και γυράδικα, σε κινέζικα, ασιατικά, τουρκικά, κουρδικά, μεσογειακά, ελληνικά, ισπανικά, γαλλικά και μεξικανικά φαγάδικα. Το μεγαλύτερο μέρος της πελατείας για φαγητό-στο-δρόμο είναι νέοι, μαθητές και φοιτητές, με γυαλιστερά μαλλιά και σκουλαρίκια – σκεφτόμουν να γράψω για τα μαλλιά των ανθρώπων, ακριβώς επειδή εντυπωσιάστηκα από την πιτσιρικάδα, που έχει τόσο γυαλιστερά μαλλιά ενώ περιμένει να αρπάξει μια κιμαδόπιτα στον αέρα…

Πριν πολλά χρόνια ένας Έλληνας πρέσβης στην Πολωνία μου είχε πει: «Καταλαβαίνεις πόσο ευτυχισμένος είναι ένας λαός από το πόσο συχνά βλέπεις ανθρώπους να τρώνε στον δρόμο». Τότε η Πολωνία μόλις έπαιρνε βαθιές ανάσες με τον Λεχ Βαλέσα πρωθυπουργό, και οι άνθρωποι όντως είχανε αρχίσει να τρώνε στον δρόμο πολύ ορεξάτοι. Αγόραζαν φαγητό από υπαίθρια κιόσκια και σταντς, που δεν υπήρχαν ως πριν λίγους μήνες, και απολάμβαναν την πολωνέζικη άνοιξη με πατατόπιτες, πιερότζι και λουκάνικα, αλλά κυρίως με κέφι, αν όχι με ευτυχία. Το σκέφτηκα πολλές φορές – οι άνθρωποι τρώνε στον δρόμο και παίρνουν φαγητό-στο-χέρι όταν ζούνε ή βρίσκονται σε χώρες με ήπιο κλίμα, γιατί το σηκώνει το κλίμα, τόσο το φαγητό-στο-χέρι όσο και τον περίπατο στη λιακάδα, όπως και το άραγμα σε παγκάκι, ντουβαράκι και τοιχάκι. Το φαγητό γίνεται αφορμή επικοινωνίας, βόλτας, αφορμή εξόδου και συναναστροφής με άλλα άτομα. Δεν χρειάζεται πολλά λεφτά, ένα σνακ στο χέρι σε χορταίνει με λιγότερα από πέντε ευρώ (αν το έχεις ερευνήσει λίγο το θέμα και δεν πας καρφωτά όπου να ’ναι).

Το σημαντικό είναι ότι εκτός από το να κάνεις «ταξίδι σε όλο τον κόσμο μέσω του street food»… μπορείς να φας και τέλεια πράγματα, υψηλής γαστρονομίας, «ψαγμένα» μεζεδο-ειδή με ακόμα πιο ψαγμένα ντιπ (και υπόσχομαι ότι η λέξη «ψαγμένα» πάει στον διάολο από δω και πέρα, την ξεφορτώνομαι μαζί με το «ταξίδι σε όλο τον κόσμο». Ουστ!) Διάφοροι σεφ και μανιακοί με την κουζίνα σκύβουν πάνω από σχάρες, τηγάνια και φούρνους μέχρι να τελειοποιήσουν τις συνταγές τους, προσθέτουν μπαχαρικά, φρέσκα λαχανικά, χορταρικά, καπνιστά κρέατα, δοκιμάζουν συνδυασμούς και φτιάχνουν μικρά, οικονομικά αριστουργήματα. Που απέχουν χιλιόμετρα από τις «παντόφλες» της νεανικής μου ηλικίας, όταν το Street food είχε μόλις μπει, διστακτικά και λαδιάρικα, στην ελληνική πραγματικότητα. Το σημερινό Street food είναι ό,τι επιθυμεί ο πελάτης όσον αφορά την καταγωγή, αλλά καλής ποιότητας, κεντημένο προσεκτικά και προχωρημένο πέρα από τα πιο προχωρημένα διεθνή πρότυπα.

Με άλλα λόγια, και χωρίς να μπορούμε να πούμε ακόμα «τύφλα να ’χει η Ρώμη» –ως βασίλισσα του fine street food που θεωρείται–, όλο και πάμε προς τα εκεί, στο φαγητό-του-δρόμου μας…