30 χρόνια Φίλιον: το μαγικό καφέ της οδού Σκουφά

Η πόλη όπου ζω θα μπορούσε να λέγεται Καφεδούπολη. Δεν περπατάω πάνω από 20 μέτρα χωρίς να συναντήσω κάποιου είδους καφενείο – θα μπορούσα, αν ήθελα, να κρατάω την αναπνοή μου ανάμεσα σε δυο συνεχόμενα. Και γι’ αυτό είναι περίεργο ότι την αναπνοή μου την ξαναβρίσκω μόνον σε ένα.  

Το 1960 ο πολιτικός μηχανικός Χρήστος Νέζης είχε την ιδέα να κατασκευάσει μια πολυκατοικία δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Διονυσίου και στο ισόγειό της, στην ποδιά του ναού, να γίνει ένα καφενείο. Το ζαχαροπλαστείο-καφέ αυτό λοιπόν ονομάστηκε Dolce και φαίνεται ότι από την πρώτη στιγμή ο Άγιος το πήρε με καλό μάτι: όλοι πήγαιναν εκεί – συγγραφείς, καλλιτέχνες, πολιτικοί, κοσμικοί, οι ωραίες και οι ωραίοι και οι λιγότερο ωραίοι, σπουδαίοι και λιγότερο σπουδαίοι, φίλοι και εχθροί. Κυρίως αυτό: φίλοι και εχθροί. Δίπλα-δίπλα.  

Τα χρόνια περνούν, οι πόλεις αλλάζουν (είναι σαν τους καρχαρίες οι πόλεις, πρέπει να προχωρούν αλλιώς βουλιάζουν) και το 1992 η Μαρία και η Ειρήνη Νέζη μαζί με τη μητέρα τους Αλκυόνη ανέλαβαν την επιχείρηση, αναβάπτισαν το καφενείο και το ονόμασαν Φίλιον. Κάτι θεμελιακό παρέμεινε ίδιο: μπορεί να ήταν το φιλικό μάτι του Αγίου που δεν έπαψε ποτέ να ευνοεί ό,τι βρίσκεται κάτω από τη φτερούγα του και να το ευλογεί με μιαν ατμόσφαιρα ασυμβίβαστης φιλικότητας και σύμπνοιας. Γιατί στο Φίλιον, 30 χρόνια τώρα, αυτό που κυριαρχεί είναι ένας πολιτισμός οικειότητας και συναίνεσης προς όλους και όλα, αποδεικνύοντας με πόση επιχειρηματική ενσυναίσθηση ονομάστηκε έτσι.   

Πράγματι: πώς ένα Καφέ καταφέρνει, σ’ αυτήν την πόλη που σχεδόν όλοι αυτοπροσδιορίζονται περισσότερο από τους εχθρούς παρά από τους φίλους τους, να λειτουργεί ως χώρος αποσυμπίεσης; Σαν μια πράσινη γραμμή όπου όχι μόνον δεν σε πειράζει που ο (πολιτικός, καλλιτεχνικός, υπαρξιακός!) αντίπαλός σου κάθεται στο διπλανό τραπέζι, αλλά χαίρεσαι κιόλας που είναι εκεί επιβεβαιώνοντας ότι, στην τελική, όλα βαίνουν ομαλώς. Οι διάσημοι και μη (και όσοι βρίσκονται σε μιαν ευχάριστη δημιουργική ασάφεια ανάμεσα στα δυο) συνεχίζουν να τρώνε και να πίνουν παρακολουθώντας και σχολιάζοντας το τρέιλερ της πόλης που ξετυλίγεται μπροστά τους σαν 24ωρη πασαρέλα· τα «εσπουάρ» και οι καταξιωμένοι της λογοτεχνίας και της Τέχνης εξηγούν πως ετοιμάζουν, τώρα, το σημαντικότερο έργο τους· οι Εξουσίες πίσω από την Εξουσία στήνουν τις σκακιέρες τους· οι αστέρες της πολιτικής βρίσκονται, και πάλι, μιαν ανάσα προτού μας καταπλήξουν. Και σταθερά, καθησυχαστικά, οι φανερές και κρυφές συμπάθειες και αντιπάθειες μεταξύ τους, παραδοσιακές, εναλλασσόμενες και ανανεούμενες, συνεχίζουν να υπάρχουν όπως το μεταλλικό μπολ με τα πατατάκια, όπως τα χοντρά περιστέρια που γουργουρίζουν κάτω από τα πόδια μας.  

Ναι, οι καλύτεροι συγγραφείς το έχουν πει και το έχουν γράψει: δεν υπάρχει μέρος πιο μαγικό από το τέλειο καφέ. Στο Φίλιον λοιπόν, όπως σε όλους τους λίγο μαγικούς χώρους, ο χρόνος έχει τους δικούς του νόμους: ούτε φθείρει, ούτε φθείρεται. Οι όμορφες παραμένουν αναντίρρητα όμορφες. Οι ηλικίες μπερδεύονται γλυκά, συνωμοτικά, συναινετικά. Υπογράφονται σιωπηρά μνημόνια αλληλοκατανόησης, παραγράφονται πενταετίες, διαγράφονται σκοτεινές τρύπες. Συνεχίζουμε, δεκαετίες τώρα, να παίρνουμε Εξαιρετικά Σημαντικές Αποφάσεις ενώ παράλληλα τρώμε, πίνουμε, τσακωνόμαστε ή απλώς διασκεδάζουμε χαζεύοντας τους άλλους να παίρνουν Εξαιρετικά Σημαντικές Αποφάσεις.

Στο Φίλιον έχω κάνει ρεβεγιόν πρωτοχρονιάς που ξεκίνησε με καφέ νωρίς το απόγευμα, ενώ μόλις άναβαν οι πύρινες δεκεμβριάτικες φλέβες στον ουρανό, συνεχίστηκε με virgin mary, μετά με πολλά bloody mary και μετά με ένα σύννεφο θολό από απόψεως αλκοόλ αλλά υπέρλαμπρο από γέλια, χαρά και αισιοδοξία: απολύτως βάσιμη αισιοδοξία, ας τονίσω, αφού οι επουράνιες υποσχέσεις του ουρανού της οδού Σκουφά πάντα πιάνουν τόπο. Στο Φίλιον έχω κάνει, επίσης, Ανάσταση: μεταχρονολογημένη (λόγω κόβιντ), με τις καμπάνες του ναού να χτυπούν χαρμόσυνα ενώ εγώ έτρωγα τοστ με τυρί και ντομάτα. Στο Φίλιον πολλοί ερωτευθήκαμε, τσακωθήκαμε, προσχωρήσαμε σε κόμματα και παρατάξεις και μετά αποσχισθήκαμε, ασπαστήκαμε ομάδες και θεωρίες και θρησκείες και μετά μετανοήσαμε, αισθανθήκαμε σημαντικοί και σκουπίδια, άσημοι και αναγνωρισμένοι, χαμένοι και κερδισμένοι. Πολλοί κάποια στιγμή είπαμε «δεν ξανάρχομαι εδώ, φτάνει» και μετά όλοι, ή σχεδόν όλοι, ξαναγυρίσαμε. 

Ναι, πώς γίνεται; Μπορεί φυσικά να οφείλεται και στην εύνοια του Άγιου που μας φιλοξενεί 30 χρόνια τώρα στην ποδιά του, αλλά ξέρουμε ότι ο αληθινός λόγος για όλα αυτά είναι οι άνθρωποι που μας υποδέχονται και μας περιποιούνται. Ο Ηρακλής, ο Πέτρος, ο Ηλίας, ο Δημήτρης, ο άλλος Ηλίας, ο Αλέξανδρος. Που μας υποδέχονται και μας περιποιούνται με μάτι άγρυπνο και γεμάτο κατανόηση, που μας ξέρουν τόσο καλά (30 χρόνια δεν είναι λίγα) ή είναι έτοιμοι να μας γνωρίσουν τώρα: ίσως αύριο, που θα πάμε για πρώτη φορά για να συναντήσουμε τον μελλοντικό εκδότη μας ή έναν δημοσιογράφο, ή έναν ξένο που ήρθε στην Αθήνα, ή έναν φίλο που έχουμε να δούμε καιρό. Ή το πρόσωπο με το οποίο μέχρι τώρα επικοινωνούμε στο μέσεντζερ. Ή επειδή μας έφερε από εδώ ο δρόμος μας. Ή από απλή περιέργεια. Όποιος κι αν είναι ο λόγος για να πάμε, θα καταλάβουμε ότι εκείνοι που μας υποδέχονται και μας περιποιούνται, από την πρώτη φορά ή σαν την πρώτη φορά, είναι εκείνοι που κρατούν όλα αυτά ζωντανά και αληθινά. Με την ευγένεια, την αξιοπρέπεια, το κέφι, την κατανόηση.  

Παράλληλα φυσικά, εννοείται, και με την εύνοια του Άγιου, παραδίπλα. Μεγάλη να ’ναι η χάρη του.  

ΣΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΓΕΝΕΘΛΙΩΝ ΤΟΥ
Το Σάββατο 28 Μαΐου το Φίλιον μας προσκαλεί για να γιορτάσουμε τα 30χρονα γενέθλιά του: με παρεμβάσεις εικαστικών (Αντώνης Κυριακούλης, Αλέξης Κυριτσόπουλος, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Πάβλος Χαμπίδης, Γιώργος Χαδούλης, Αντώνης Καστρινάκης), μουσική της μπάντας Ilias and the Notorious Troupe, προβολή βίντεο του σκηνοθέτη Νίκου Ζάππα κ.ά.