Σκεπαστή αγορά Καλλιθέας: Η άγνωστη «Βαρβάκειος» της Καλλιθέας

«10 χρόνια ταξιτζής στην Αθήνα, δεν γνωρίζω την αγορά που λες», μου λέει ο οδηγός του ταξί όταν του ζητάω να με πάει στη σκεπαστή αγορά της Καλλιθέας. Αυτό από μόνο του είναι ιντριγκαδόρικο και βασικά επιβεβαιώνει ότι η «Αγορά των Ποντίων», όπως αλλιώς την λένε, είναι ακόμα άγνωστη στους πολλούς. Και πώς να μην είναι δηλαδή, όταν στον πολύβουο δρόμο της Γρυπάρη που βρίσκεται η μπροστινή της είσοδος, τα φορτωτικά σταματούν συνεχώς μπροστά και την κρύβουν από το μάτι των περαστικών. Κάποιοι από αυτούς μόνο, πονηρεύονται όταν βλέπουν να προβάλει πίσω από τα διπλοπαρκαρισμένα φορτηγάκια μια γιαγιά με τσάντες γεμάτες χόρτα ή κάποιος γνωστός σεφ με σακούλες ψάρια στα χέρια. Αφού πλησιάσουν, αποκαλύπτεται μπροστά τους μια μικρογραφία της Βαρβακείου.

«Τρία ευρώ ο κολιός να χαίρεσαι να τρως». Αυτή η ατάκα ήταν η πρώτη που άκουσα μπαίνοντας στην αγορά, αρκετή για να με κάνει να την αγαπήσω πριν ακόμα την διασχίσω ολόκληρη. Ένας βετεράνος «φλανέρ» των αθηναϊκών παζαριών αμέσως θα παρατηρούσε τις διαφορές της σε σχέση με τις υπόλοιπες. Πιο «σφιχτή» και οικογενειακή, anti-mainstream, πολύχρωμη χωρίς μυρωδιές στην ατμόσφαιρα, κλειστή από πάνω με ελενίτ αλλά πολύ φωτεινή ταυτόχρονα. Τι μπορείς να βρεις στους πάγκους της; Oστρακοειδή και ψάρια, «χορταράδικα», κρεατικά, αρμένικα αλλαντικά και τουρσιά κάθε είδους, ακόμα και σιροπιαστά.

Από τους πιο διάσημους της αγοράς είναι αυτός με την επωνυμία Petropoulos Mare (2109566970), όλοι όμως τον ξέρουν ως «ο πάγκος του Λάμπρου με τα όστρακα». Μύδια (4 ευρώ το κιλό), κυδώνια, γυαλιστερές, στρείδια, αχιβάδες, ψίχα αχινού και πίσω τους εδώ και 17 χρόνια ο Λάμπρος Αδάμος. Με ένα μαχαιράκι τα ανοίγει, με ένα συρματάκι τα γυαλίζει λίγο εξωτερικά αν χρειάζονται, σου δίνει και συμβουλές, ποια από αυτά γίνονται καλύτερα αχνιστά ή σαγανάκι, σε ποια τους πάει η μουστάρδα και πως το μυδοπίλαφο θα γίνει καλύτερο με τα μυρωδικά της Λίτσας στην γωνία πιο πάνω.

Οι έμποροι βοηθούν ο ένας τον άλλον, αρκετοί από αυτούς είναι Πόντιοι 3ης γενιάς που μεγάλωσαν μέσα στην αγορά και κληρονόμησαν τα μαγαζάκια που έστησαν οι δικοί τους το 1953, όταν έφτασαν στην Καλλιθέα. Ο Κώστας Χατζικίδης είναι ένας από αυτούς. Στο μανάβικό του, «Λίτσα» (2130430027), έχει τοποθετήσει τεχνηέντως όλα μαζί τα λαχανικά που συνθέτουν το μπριάμ - να μη χρειαστεί να παιδευτείς για να θυμηθείς τα υλικά που χρειάζονται για να το φτιάξεις. Η «Λίτσα» όμως είναι περισσότερο διάσημη για τα χορταρικά της: πικροράδικα Παρνασσού, χόρτα «ιταλικά» Μεγάρων, αντίδια, παντζάρια, άγρια σπαράγγια, σέλερι Xαλκίδας, βρούβα «εκλεκτή», φρέσκα μαρουλάκια, βουνίσιοι ζοχοί, σταμναγκάθι Κρήτης κ.ά.

«Του τουρσιού» γίνεται ακριβώς απέναντι, στον Μπατανιάν (2109562265). Ο Αρμένης που ήρθε πρόσφυγας το ‘20 στην Καλλιθέα από την Καισαρεία άνοιξε παστουρματζίδικο και η οικογένεια του ακόμα και σήμερα συνεχίζει την παραγωγή και πουλάει ανατολίτικα αλλαντικά και τουρσιά στην σκεπαστή αγορά της Καλλιθέας. Τσιροσαλάτα ξιδάτη, τονολακέρδα λαδιού, παστουρμά θαλάσσης-δηλαδή βακαλάο καπνιστό όπως τον λένε, ρέγγα παστή ή βακαλάο υγράλατο, 16 διαφορετικές εκδοχές της ελιάς, πίκλες, κουνουπίδια, κάπαρη και βολβιά τουρσί - αν είσαι μερακλής, όλα θα τα βρεις εκεί.

Στου Σωκράτη (2109569852) θα πας για ψάρια, ή όπως λέει και ο ίδιος για «ελληνικά αλιεύματα ποιότητας». Eκεί έχεις να διαλέξεις ανάμεσα σε περισσότερα από 50 είδη ψαριών και θαλασσινών αλλά θα σε εντυπωσιάσει το σαλάχι που θα σου πει κι ο ίδιος πως φτιάχνεται βραστό, τηγανητό ή ψητό. Κάνει και διανομή σε σπίτια όπως και η διπλανή επιχείρηση «Τυροκομείο Παραμυθιάς», με τυριά και όσπρια (2160709839) όπου θα βρεις μεταξύ άλλων χύμα κόκκινη φακή που «χτυπάει» στο μάτι, ρύζι μπασμάτι, πλιγούρι και φάβα ελληνική. 

Το κρασί σου θα το πάρεις από το «Βαρέλι» (2114117888), το «οινοπωλείον» της Αγοράς. Τυρνάβου, Νάουσας, Σαντορίνης, Κρήτης, Νεμέας, Λήμνου αλλά και από την Ζίτσα των Ιωαννίνων.

Μέχρι και ζουμερούς μπαμπάδες έχει η αγορά στον Φούρνο της Αγοράς (2130448727). Καρυδόπιτα, σοκολατόπιτα, σαραγλί, κανταϊφάκια, μπακλαβά, και όλα τα είδη παξιμαδιού, σφακιανά, από χαρούπι, κριθαρένια, λαδιού, καλαμποκιού, σικάλεως, εφτάζυμο και ένα σωρό ακόμα παρελαύνουν στα ράφια.

Αυτή που φροντίζει για όλα τους, εδώ και 25 χρόνια είναι η Χρυσούλα Καπίρη, πρόεδρος της αγοράς. Φουρνίζει για όσους επισκέπτονται την αγορά με την ίδια αγάπη που φουρνίζει για τους αγαπημένους της στο σπίτι, μου λέει: «Η αγορά είναι το δεύτερο σπίτι μου. Η στιγμή που την αγάπησα όμως πιο πολύ ήταν όταν άρχισα να φέρνω εδώ τα παιδιά μου, να τα βλέπω να μεγαλώνουν και να κρύβονται ανάμεσα στα ζαρζαβατικά παρέα με τα παιδάκια των άλλων εμπόρων, να απλώνουν το χέρι αυθόρμητα και να τσιμπάνε φράουλες από τα κεσεδάκια στους πάγκους. Ο ένας από τους δυο, ο Παναγιώτης έφυγε στη Φινλανδία, ο δεύτερος, ο Σπύρος, παρέμεινε στην αγορά, φτιάχνει τα γλυκά του φούρνου μας και στέλνει ταψιά και στον μεγάλο στο εξωτερικό. Συνολικά στην αγορά βρίσκονται 60 μαγαζιά, μικρά σε τετραγωνικά αλλά μεγάλα σε ιστορία. Για να επιβιώσουν, οι νέοι που τα διαδέχθηκαν έχουν βάλει υπηρεσίες ντελίβερι, προσπαθούν να τονώσουν την εξωστρέφεια της αγοράς μας, να ικανοποιήσουν κι αυτόν που δεν είναι σταθερός πελάτης από την περιοχή, ώστε να τον κερδίσουν για πάντα. Όποιον βλέπω να φεύγει φορτωμένος με τσάντες τον κερνάω κι ένα κουλουράκι».

Σκεπαστή Αγορά Καλλιθέας, Γρυπάρη 134