9 αθηναϊκά ταβερνάκια από τα παλιά

Φλεβάρης δηλαδή Απόκριες, δηλαδή γλέντι, δηλαδή ταβέρνες, ήταν παλιά η απόλυτη εξίσωση για όλους τους Αθηναίους. Τότε βέβαια δεν υπήρχαν παρά ελάχιστα «καλά» εστιατόρια (που διαφοροποιούνταν από τις ταβέρνες βάζοντας υφασμάτινο τραπεζομάντηλο αντί για λαδόκολλα, μαύρο σακάκι στους σερβιτόρους κι ένα τάλιρο παραπάνω στον λογαριασμό), ούτε στριτφουντάδικα με «όλες τις γεύσεις του κόσμου», η έννοια «αθηναϊκή εστίαση» δεν είχε εφευρεθεί σαν όρος, να μη μιλήσουμε για το fine dining... Σήμερα οι παλιές ταβέρνες, στυλοβάτης και ιστορικό κομμάτι της ελληνικής γαστρονομίας που σαν τέτοιες θα έπρεπε να μελετιώνται αλλά και να πριμοδοτούνται από το κράτος για να εξακολουθήσουν να υπάρχουν, έχουν μειωθεί δραματικά, έχουν αλλάξει κατά πολύ τον χαρακτήρα τους, πολλοί είναι οι ιδιοκτήτες τους που πεθαίνοντας δεν άφησαν πρόθυμους για να ακολουθήσουν απογόνους. Παρόλα αυτά υπάρχουν και αρκετές που επιμένουν και συνεχίζουν ακάθεκτες τη λειτουργία τους μαζεύοντας στα τραπέζια τους μεγαλύτερους νοσταλγούς αλλά και νέους που τρελαίνονται στην ιδέα να ζήσουν μια ταβερνίσια βραδιά «όπως παλιά». Ας δούμε κάποιες αγαπημένες που στον χώρο τους μοιάζει ο χρόνος να έχει σταματήσει και βλέπουν τα τραπέζια τους και σήμερα καθημερινά γεμάτα.

Το κουτούκι του Τσεκούρα

Ξεκίνησε το 1933 σαν μπακαλοταβέρνα με 2-3 τραπεζάκια για την εργατιά της περιοχής που ερχόταν μέχρι εδώ τα μεσημέρια να κολατσίσει φέρνοντας μαζί και το κάτι τις τους για να τους το ψήσει ο μπακάλης. Τα… «ψηστικά» κοστίζαν κάτι παραπάνω, μουρμούραγαν οι εργάτες λέγοντας πως ο μπακάλης τους τσεκούρωνε στον λογαριασμό, οπότε… να και το όνομα! Σήμερα, η τρίτη γενιά έχει κρατήσει το υπέροχο λαϊκό ντεκόρ, μαγειρεύει άξια και παινεμένη κατσαρόλα, τηγανίζει αφρόψαρα ή και συκωταριές, παραδίπλα ψήνει μπριζόλες, παϊδάκια και ωραίο μοσχαρίσιο συκώτι, το κρασί το φτιάχνουν οι ίδιοι με μούστο που παίρνουν από τη Θήβα. 25ης Μαρτίου 83, Κερατσίνι, 2104007519

Μεταξού
Παλιά νόμιζα πως το όνομα βγαίνει από την περιοχή που βρίσκεται, το Μεταξουργείο. Όμως όχι, εδώ ήταν το σπίτι της εύπορης οικογενείας Μεταξά, πάνω έμεναν, κάτω είχαν την μπακαλοταβέρνα. Ωραία πλακόστρωτη αυλή, μουριά που δίνει φουντωτή σκιά τα καλοκαίρια, στα πιάτα μπακαλιάρος σκορδαλιά, ρεβυθάδες, ψητά κρεατικά, μαγειρευτά, καλό χύμα, ανοιχτή και τα μεσημέρια. Πολύ γνωστή και στις νεανικές παρέες για τα αυθεντικά γλέντια που στήνονται κάθε βράδυ, τις Τρίτες το συγκρότημα Γκιντίκι, τις Τετάρτες Ικαριώτικα, το Σ/Κ ρεμπέτικα, και ποιος δεν έχει ρίξει τις στροφές του εδώ αλλά και στην «αδελφή» Κοτταρού λίγο παρακάτω (αυτή μόνο βράδυ). Πυθοδώρου 10, Μεταξουργείο, 2105120682

Τσομπανάκος

Από Μικρασιάτες πρόσφυγες που το άνοιξαν το 1954 (πριν έβοσκαν πρόβατα στους χωμάτινους δρόμους της Καισαριανής) και με ντεκόρ που τα έχει όλα: αντίκες, παλιά σκεύη και εργαλεία, πίνακες και φωτογραφίες με παλιούς θαμώνες, μπακίρια, κρασοβάρελα αλλά κι ένα τζουκ μποξ σε λειτουργία. Μεγάλη δύναμη στα μαγειρευτά, πίτες, μεζεδάκια, όμως όλοι πάνε για τα «φρούτα του δάσους», τα υπέροχα, λεπτοκομμένα και άφθαστα στο ψήσιμο παϊδάκια. Από τις τελευταίες που έμειναν για να θυμίζουν πως η Καισαριανή πριν γίνει κι αυτή «όπισθεν Χίλτον» ήταν μια λαϊκή γειτονιά γεμάτη ταβέρνες που μάζευαν κόσμο από όλη την Αθήνα. Ανακρέοντος 2, Καισαριανή, 2107248441

Πειναλέων

Εντάξει, δεν είναι από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα –πρωτάνοιξε το 1975–, αλλά είμαστε πολλοί που έχουμε ρίξει εκεί τα φοιτητικά μας γλέντια (και συγκινούμαστε όταν ακούμε πως ακόμη ζει και βασιλεύει). Οι παρέες σήμερα είναι όλοι οι παλιοί αλλά και πολλή νεολαία που κάτι τέτοια μικρά, «ιστορικά» ταβερνάκια τα ψάχνει και όταν τα βρει ζωντανά και του γούστου της τα κάνει στέκια της. Στον κατάλογο θα βρεις τα κλασικά –γίγαντες, φάβα, κοκκινιστό, λεμονάτο–, αλλά και πιο «σύγχρονα» όπως το χοιρινό με μαστίχα και μάραθο (που προδίδει και την καταγωγή του ιδιοκτήτη Μακάριου Αβδελιώδη από τη Χίο). Μαυρομιχάλη 152, Εξάρχεια, 2106440945

Λεύκα
Στον ίδιο δρόμο και η παμπάλαιη Λεύκα που ξεκίνησε σαν καρβουνιάρικο της γειτονιάς και σιγά σιγά εξελίχθηκε σε μία από τις καλύτερες παραδοσιακές ταβέρνες της πόλης. Ανθηρή και ζωηρή και σήμερα μαζεύει στην υπέροχη στεγασμένη αυλή της παρέες από το μεσημέρι μέχρι αργά το βράδυ και τις ταΐζει ωραία αρνάκια ριγανάτα, ντολμαδάκια, συκωταριές αλλά και μαεστρικά ψημένα κρεατικά σχάρας. Έχω βρεθεί σχετικά πρόσφατα εκεί Τσικνοπέμπτη και γινόταν το σώσε! Μαυρομιχάλη 121, Εξάρχεια, 2103614038

Σαΐτα

Κι αν ήταν παλιά η Πλάκα ταβερνομάνα… Σήμερα οι περισσότερες ταβέρνες είναι αρκετά τουριστικές αλλά στον κεντρικό της δρόμο την Κυδαθηναίων υπάρχει πάντα η Σαΐτα, το υπόγειο καπηλειό που ξεκίνησε πουλώντας ρετσίνα από τα Μεσόγεια. Εδώ ερχόταν και ο Σαββόπουλος με την παρέα του και ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας του… άφηνε τα κλειδιά γιατί βαριόταν να τους περιμένει να τελειώσουν τα τραγούδια τους. Στα χέρια της εγγονής Φωτεινής σήμερα, η οποία δεν λέει να αλλάξει τίποτα ούτε στο παλιό γραφικό ντεκόρ αλλά ούτε και στα πιάτα που είναι ίδια ακριβώς όπως τα έφτιαχναν οι γονείς και οι παππούδες της: μπακαλιάρος με σκορδαλιά, σαρδέλες, αλλά και κοκκινιστό, αρνάκι λεμονάτο και ωραία ψητά. Κυδαθηναίων 21, Πλάκα, 2103226671

Σκαλάκια
Υπήρχε εποχή που δεν λεγόσουν φοιτητής αν δεν είχες φάει-πιει-τραγουδήσει στα θρυλικά Σκαλάκια των Ιλισίων. Το σουξέ της εν λόγω ταβέρνας διατηρείται αμείωτο μέχρι και σήμερα και είναι πολλοί αυτοί που μαζεύονται στα τραπέζια της για το φοβερό κοκορέτσι φούρνου, τα ριγανάτα και φούρνου αρνάκια, τις συκωταριές, τα κοκκινιστά, τους λαχανοντολμάδες, κυρίως όμως για τα ωραία, μερακλίδικα ψητά της. Μέσα ή έξω και κάτω από την κληματαριά ακόμη και τον χειμώνα χάρη στις τέντες και τα θερμαντικά σώματα. Αιγινήτου 32, Ιλίσια, 2107229290

Μαύρος Γάτος
Και το Παγκράτι φημιζόταν κάποτε για τις πολλές και ωραίες του ταβέρνες, οι περισσότερες από τις οποίες σήμερα έχουν κλείσει ή έχουν μετατραπεί σε σύγχρονα άλλων γαστρονομικών «χρήσεων» στέκια. Από τις αγαπημένες μου ο αναλλοίωτος Μαύρος Γάτος, με στιλ και ατμόσφαιρα παλιακά, με πολλά τραπεζάκια μέσα στον χώρο με τις ωραίες ζωγραφικές στους τοίχους ή έξω στα τραπεζάκια πάνω στο πεζοδρόμιο. Ωραία και τα μαγειρευτά του, αλλά τέλεια τα μπιφτεκάκια, τα παϊδάκια, το σηκώτι στη σχάρα μαζί με χειροποίητη τηγανητή πατάτα. Πολέμωνος 4, Παγκράτι, 2107236903

Ραμόνα

Η απαρχή της χάνεται στον περασμένο αιώνα και το ντεκόρ της –γεμάτο ξύλινα βαρέλια, ζωγραφιές με παλιούς μπεκρήδες, γελοιογραφίες άλλων εποχών αλλά κι ένα τζουκ μποξ– είναι αυτό ακριβώς που περιμένεις από ένα παλιό αυθεντικό κουτούκι. Οι σημερινοί ιδιοκτήτες είναι παιδιά και εγγόνια των πρώτων ιδιοκτητών. Παλιά όλοι καθόντουσαν μέχρι το πρωί με κιθάρες και τραγούδια, τώρα λίγο πιο ήρεμα (κάποιες βραδιές όμως υπάρχουν και όργανα) αλλά πάντα με προσήλωση στο καλό φαγητό. Μαγειρευτά, καλή σχάρα –το τέλειο μπιφτέκι–, και καλές λαϊκές τιμές που αρέσουν στη γειτονιά που εδώ έχει το στέκι της «από πάντα». Μίνωος 11-13, Καλλιθέα, 2109515952

Και φυσικά υπάρχουν και βασιλεύουν πάντα τα θρυλικά Δίπορτο εκεί κοντά στη Βαρβάκειο, τα Μπακαλιαράκια του Δαμίγου στην Πλάκα, η Κληματαριά στην πλατεία Θεάτρου, ο φοβερός Λελούδας στον Βοτανικό, όπως είμαι σίγουρη πως κι εσείς ξέρετε κάποιες που ακόμα υπάρχουν και στις δικές σας γειτονιές. Τιμήστε τις τώρα τις Απόκριες, είπαμε, η ταβέρνα είναι ο θεμέλιος λίθος αυτού που σήμερα λέμε «αθηναϊκή εστίαση». Να ευχαριστήσω τον φίλο μου Γιώργο Πίττα (greekgastronomyguide.gr), για τις φωτογραφίες που βλέπετε, κυρίως όμως τον ευχαριστώ για το καταπληκτικό βιβλίο του «Η Αθηναϊκή Ταβέρνα», που ξεκίνησε σαν μια δική του προσωπική και «ρομαντική» καταγραφή και κατέληξε να είναι το ωραιότερο βιβλίο που έχω ποτέ διαβάσει για την εμβληματική, παραδοσιακή, ιστορική αθηναϊκή ταβέρνα.