«Η Μάχη του Δράκου και του Τίγρη» στο πιάτο

Κι όμως τα εδέσματα που σερβίρουμε στο τραπέζι, τα επίσημα και ανεπίσημα γεύματα, παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιστορίας. Έτσι, πολλές φορές, στα πλαίσια του ανταγωνισμού, οι εθνικές κουζίνες ανταλλάσσουν… δηλητηριώδη υπονοούμενα. Για παράδειγμα, οι Γάλλοι μιλούν για την «άνοστη και ανεπαρκή εγγλέζικη κουζίνα», για να λάβουν τη φλεγματική πληρωμένη απάντηση των Άγγλων που κάνουν λόγο για «θολές γαλλικές σάλτσες». Παρόμοιες, όμως, «διχαστικές» απόψεις για τις γεύσεις λαμβάνουν κατά καιρούς δραματικές διαστάσεις. 

Γενικώς είναι γνωστό ότι οι κινέζικες συνταγές έχουν ένα πρόβλημα, αν μάλιστα λάβει κανείς υπόψη του τη φιλολογία που θέλει την covid-19, την πανδημία που έχει γονατίσει την ανθρωπότητα, να ξεκίνησε από μια κινεζική… λιχουδιά. Μια βασική συμβουλή σχετικά με το φαγητό θα μπορούσε να είναι να προσέχουμε τι τρώμε – και καλύτερα ας αποφεύγει κανείς τις γευστικές εμπειρίες και τα εξωτικά πιάτα.

Συμβουλή που φαίνεται να είχε κατά νου η σοβιετική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Νικίτα Χρουστσόφ στην πρώτη του επίσκεψη στην Κίνα, λίγους μήνες μετά τον θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν. Πολλοί είναι εκείνοι που ισχυρίζονται ότι οι κακές σινοσοβιετικές σχέσεις στη μετα-Στάλιν περίοδο ξεκίνησαν από το λάθος φαγητό της κινέζικης κουζίνας που προσφέρθηκε στο επίσημο γεύμα και τρομοκράτησε κυριολεκτικά τα μέλη της σοβιετικής αντιπροσωπείας.

Όσο ζούσε ο Στάλιν, οι σχέσεις των δύο χωρών αλλά και των δύο ανδρών, του Στάλιν και του Μάο, ήταν στενές και αρμονικές. Την ημέρα που πέθανε ο Στάλιν, την 5η Μαρτίου 1953, ο Μάο διοργάνωσε στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου ένα μεγαλοπρεπές μνημόσυνο για τον εκλιπόντα ηγέτη του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, του οποίου θεώρησε πλέον ότι ήταν ο αντικαταστάτης.

Την επόμενη δεκαετία, οι σινοσοβιετικές σχέσεις επιδεινώθηκαν. Ωστόσο, σε μια προσπάθεια βελτίωσής τους, η σοβιετική διπλωματία οργάνωσε προσεκτικά το 1954 το πρώτο ταξίδι του νέου προέδρου της ΕΣΣΔ, Νικήτα Χρουστσόφ, στο Πεκίνο με στόχο να διερευνήσουν οι δύο μεγαλύτερες κομμουνιστικές χώρες του πλανήτη τις δυνατότητες εξομάλυνσης των σχέσεών τους στη μετα-Στάλιν εποχή. Κάθε λεπτομέρεια είχε μεγάλη σημασία.

Από τη μεριά τους οι Κινέζοι, εκτός από τις πολιτικές διαπραγματεύσεις, έπρεπε να οργανώσουν και τη φιλοξενία της σοβιετικής αντιπροσωπείας. Όσοι γνωρίζουν έστω και λίγο την ιστορία της διπλωματίας, ξέρουν πόσο μεγάλο ρόλο παίζει η σωστή και μελετημένη οργάνωση της φιλοξενίας και η ιδιαίτερη προσοχή στις λεπτομέρειες. Το εξαιρετικό φαγητό είναι πάντα μια καλή αρχή που προδιαθέτει ευνοϊκά -ή όχι!- τον φιλοξενούμενο. Στο γεύμα δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην παρουσίαση μιας εγχώριας παραδοσιακής σπεσιαλιτέ, αντάξιας των υψηλότατων σοβιετικών προσκεκλημένων. Έτσι λοιπόν, το μενού περιείχε ως κύριο πιάτο την περίφημη καντονέζικη συνταγή «Μάχη του Δράκου και του Τίγρη»!

Το επεισόδιο περιγράφει ο Πολ Φρίντμαν, διάσημος καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Γέιλ: «Σύμφωνα με την έγκυρη περιγραφή της σοβιετικής μεταπολεμικής εξωτερικής πολιτικής από τους Βλαντισλάβ Ζούμποκ και Κονσταντίν Πλεσιάκοφ, οι πρώτες αμφιβολίες του Νικίτα Χρουστσόφ σχετικά με την Κίνα, που αργότερα συνέβαλαν στη σινο-σοβιετική διένεξη, ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού το 1954, όταν εκείνος και η ακολουθία του δοκίμασαν την περίφημη καντονέζικη σπεσιαλιτέ “Μάχη του Δράκου και του Τίγρη” (long hu dou), πιάτο που περιέχει ερπετό και αιλουροειδές. Το θέαμα προκάλεσε την τρομακτική αντίδραση του Χρουστσόφ και τα δάκρυα δυο μελών της σοβιετικής αντιπροσωπείας»! (Ιστορία της Γεύσης, Επιμέλεια: Πολ Φρίντμαν, εκδ. Polaris, Αθήνα 2009)

Είναι πραγματικά αρκετοί εκείνοι που ισχυρίζονται ότι το επεισόδιο αυτό αποτέλεσε την αρχή των ιδιαίτερα κακών σχέσεων των δύο χωρών. Αν, δε, λάβει κανείς υπόψη ότι ο «Δράκος» που σέρβιραν στον Χρουστσόφ συμβολιζόταν με ένα φίδι και ο «Τίγρης» με μια γάτα, επιβεβαιώνεται το ρητό σχετικά με την κινέζικη κουζίνα που θέλει τους Κινέζους «να τρώνε τα πάντα με τέσσερα πόδια, εκτός από τραπέζια, και ό,τι πετά, εκτός από αεροπλάνα». Το συμπέρασμα πάντως είναι ότι η κινέζικη κουζίνα αντενδείκνυται για διπλωματικά γεύματα… εκτός κι αν οι διοργανωτές του γεύματος αδιαφορούν για τη φιλία των λαών!

Πρόσφατα, ο αιωνόβιος θρύλος της διπλωματίας, Χένρι Κίσινγκερ δήλωσε ότι οι εντάσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα είναι πιο επικίνδυνες κι από εκείνες του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στις ΗΠΑ και την πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση. Το μόνο που ευχόμαστε πλέον είναι να μην έχουν καμιά ατυχή ιδέα οι Κινέζοι και σερβίρουν στον Μπάιντεν και την αμερικανική αντιπροσωπεία το πιάτο της «Μάχης του Δράκου και του Τίγρη».