9 τροφές που μπορεί να εξαφανιστούν τις επόμενες δεκαετίες

Το ότι υπάρχουν ζώα στον πλανήτη που απειλούνται με εξαφάνιση, το ξέρεις. Το ότι υπάρχουν τροφές - που σήμερα απολαμβάνουμε σε αφθονία - που απειλούνται να εξαφανιστούν από προσώπου Γης (οι μετέπειτα γενιές ούτε που θα της γευθούν ποτέ), το ήξερες; Δεν το λέω εγώ, οι ειδικοί το λένε…

Κυρίως λόγω των τραγικών - με αμέτρητες εκφάνσεις - επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής (και με μερικές πανδημίες και φυσικές καταστροφές ακόμη στην πορεία της ανθρωπότητας) τα παρακάτω τρόφιμα είναι πολύ πιθανό να μην βρίσκονται στο τραπέζι για πολύ ακόμα. Φάε τώρα που προλαβαίνεις!

Σοκολάτα

Ναι, η σοκολάτα, η υπέροχη αυτή «θεραπεία» για κάθε σου… πόνο, τείνει να εξαφανιστεί. Σύμφωνα με τη ΝΟΑΑ (National Oceanic and Atmospheric Administration) η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να καταστρέψει εντελώς τα κακαόδενδρα, τη βάση της σοκολάτας όπως την ξέρουμε, μέχρι το 2050. Οι αυξημένες θερμοκρασίες της Γης πιθανό να αναγκάσουν τους κακαοκαλλιεργητές να αναζητήσουν πιο δροσερά κλίματα ψηλότερα στα βουνά της Δυτικής Αφρικής, που όμως δεν αποτελούν το ιδανικότερο κλίμα για την καλλιέργεια του κακάο. Η ΝΟΑΑ προβλέπει πως το 89,5% της γης που καλλιεργείται σήμερα το κακάο, θα έχει καταστεί εντελώς ακατάλληλη έως τα μέσα του 21ου αιώνα.

Αβοκάντο

Δεν είναι έκπληξη το γεγονός πως η παγκόσμια ζήτηση για αβοκάντο είναι σήμερα περισσότερο υψηλή παρά ποτέ, κάτι όμως που εξωθεί στα όρια την καλλιέργεια του φρούτου. Η Καλιφόρνια, σήμερα η μεγαλύτερη παραγωγός αβοκάντο του πλανήτη, αντιμετωπίζει ήδη εκτεταμένες περιόδους ξηρασίας. Το αβοκάντο αναπτύσσεται, ουσιαστικά, σε τροπικά περιβάλλοντα αλλά εν τέλει μεγαλώνει σε μια έρημο. Με κάθε νέα χρονιά να καταγράφεται ως η «θερμότερη» στην Καλιφόρνια, δεν υπάρχει αμφιβολία πως τα πράγματα θα γίνουν ακόμη χειρότερα. Με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής να χειροτερεύουν, δεν θα ήταν εντελώς εξωπραγματικό να υποθέσεις πως η περιοχή θα είναι σύντομα εντελώς ακατάλληλη για την καλλιέργεια του αβοκάντο. 

Καφές

Χάνεις το αβοκάντο σου (τρομερό), χάνεις τη σοκολάτα σου (καταστροφικό) και, στο τέλος, θα χάσεις και τον καφέ σου (Αρμαγεδδών)… Πρόσφατη έρευνα βρετανών και νιγηριανών ερευνητών υποστηρίζει πως έως το 2080, το 70 τοις εκατό της παγκόσμιας προσφοράς κόκκων καφέ θα έχει χαθεί. Κατά την ίδια περίοδο, το «καλύτερο» σενάριο των ερευνητών λέει πως το ποσοστό γης κατάλληλης για την καλλιέργεια καφέ θα έχει συρρικνωθεί κατά 38% - το χειρότερο κάνει λόγο για ποσοστό 100%. Αν σκεφτείς την αποψίλωση των δασών, ένα υπαρκτό πρόβλημα που χειροτερεύει, αυτά τα νούμερα θα τα έλεγες μάλλον συντηρητικά.     

Φιστίκια

Ούτε τα φιστίκια θα τη γλιτώσουν από την κλιματική αλλαγή. Οι αλλαγές στη θερμοκρασία, οι οποίες προβλέπονται ακόμη πιο δραματικές στο μέλλον, θα επιτείνουν τις περιόδους ξηρασίας που ήδη επηρεάζουν πολλές περιοχές του πλανήτη.  Οι φιστικιές χρειάζονται ένα πολύ σταθερό περιβάλλον για να αναπτυχθούν.  Η «λίγη» βροχή εμποδίζει τον καρπό να βλαστήσει και να αναπτυχθεί. Η πολλή ζέστη μπορεί να καταστρέψει  τους βλαστούς. Η πολλή βροχή πάλι «μουχλιάζει» τον βλαστό και προκαλεί ασθένειες που μπορεί να σκοτώσουν ολόκληρη την παραγωγή. Όπως και να το δεις, τα νέα είναι άσχημα για τις φιστικιές και τα αγαπημένα σου φιστίκια. Στην καλύτερη περίπτωση, θα δεις τις τιμές να εκτινάσσονται μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Στη χειρότερη, θα ξεχάσεις εντελώς το φιστίκι γιατί δεν θα υπάρχει. 

Μέλι (και τα παράγωγά του)

Ο κίνδυνος εξαφάνισης των μελισσών δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει τον πλανήτη με εκκωφαντικά μηνύματα και τεκμηριωμένες έρευνες που καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: «ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει ποτέ η ανθρωπότητα». Η εξαφάνιση των μελισσών - που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη ζωή φυτών, λουλουδιών, δέντρων, φρούτων, λαχανικών, θα έχει καταστροφικά αποτελέσματα - μια νέα αποκάλυψη, λένε - για τον ανθρώπινο πληθυσμό, ενώ μαζί με τις μέλισσες θα χαθεί και το μέλι. Η κατάρρευση, για άγνωστο λόγο,  ολόκληρων αποικιών μελισσών στην Αμερική, οδήγησε το 30 τοις εκατό του πληθυσμού τους στην αμερικανική ήπειρο σε εξαφάνιση μέσα σε μόλις πέντε χρόνια, με το 1/3 όλων των αποικιών της χώρας να εξαφανίζεται εντελώς. Η παραγωγή μελιού στην Καλιφόρνια έπεσε στο μισό την ίδια περίπου χρονική περίοδο…

Μπανάνες

Ξεκίνησε με την Ασθένεια του Παναμά, έναν μύκητα που πρωτοεμφανίστηκε στην κεντρική Αμερική και ήταν η αιτία αφανισμού της ποικιλίας Γκρο Μισέλ. Αργότερα, ένα άλλο στέλεχος της ασθένειας του Παναμά, με το όνομα Tropical Race 4, ένας νέος μύκητας, προσέβαλε τις καλλιέργειες στη Μαλαισία τη δεκαετία του ’90. Ο μύκητας, που μπορούσε να μεταφερθεί εύκολα με τον άνεμο και το νερό, εξαπλώθηκε σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ασία και έφτασε μέχρι την Αυστραλία και την Αφρική, απειλώντας άμεσα την παγκόσμια παραγωγή. Τον Ιανουάριο του 2016, η ασθένεια κόστισε τη ζωή 230.000 φυτών στη Μοζαμβίκη με 15.000 να πεθαίνουν κάθε βδομάδα. Εάν η κατάσταση χειροτερέψει, οι επιπτώσεις στο τοπικό οικοσύστημα και την οικονομία θα είναι καταστροφικές. Στην καλύτερη περίπτωση, αυτό θα είναι το τέλος της ποικιλίας Κάβεντις, όπως είχε κάνει νωρίτερα η ασθένεια του Παναμά στις Γκρο Μισέλ. Αν σκεφτείς πως οι Κάβεντις αποτελούν τον «αντικαταστάτη» μιας μεγάλης ποικιλίας άλλων μικρότερων τύπων μπανάνας, καταλαβαίνεις πως αυτό μπορεί να σημαίνει το οριστικό τέλος του φρούτου γενικότερα.    

Το κρασί (όπως το ξέρεις)

Καλά το κατάλαβες. Τα σταφύλια ανήκουν και αυτά στις «παράπλευρες απώλειες» της αύξησης της θερμοκρασίας παγκοσμίως. Τα σταφύλια που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή κρασιού είναι οι πιο «εκλεπτυσμένες» ποικιλίες και αναπτύσσονται μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές ανά τον κόσμο. Όσο χειροτερεύουν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, κινδυνεύουν να αλλοιωθούν και οι «ιδανικές» εδαφοκλιματικές συνθήκες (το τερουάρ) που καθορίζουν αυτά τα χαρακτηριστικά του καλού κρασιού. Οι δυσοίωνες προβλέψεις λένε πως έως το 2050, οι περιοχές παραγωγής «καλών» κρασιών με τα ιδανικά, θερμά κλίματα, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Νότια Γαλλία, η Αυστραλία, η Καλιφόρνια και η νότια Αφρική, δεν θα έχουν πλέον τίποτε «ιδανικό» στα εδάφη τους. Μπορείς να ξεχάσεις το αγαπημένο σου Μπορντώ (και να αρχίσεις να συνηθίζεις στην ιδέα των   βρετανικών, δανέζικων, σουηδικών, φινλανδικών κρασιών, αφού αυτές είναι οι χώρες που θα αρχίσουν να «ζεσταίνονται»).

Πατάτες

Οι πατάτες πρόκειται να έρθουν αντιμέτωπες με έναν ανησυχητικό αριθμό κινδύνων στα χρόνια που έρχονται. Η κλιματική αλλαγή, φυσικά, είναι ένα ζήτημα - οι πατάτες ευδοκιμούν σε εύκρατα κλίματα και η υπερθέρμανση του πλανήτη θα επηρεάσει σημαντικά την απόδοση των καλλιεργειών. Όμως, οι πατάτες χρειάζονται και πολύ νερό για να αναπτυχθούν, έτσι οι μειωμένες βροχοπτώσεις και η ξηρασία είναι ένας ακόμη παράγοντας που είναι πιθανό να «αλλοιώσει» τα εδάφη στα οποία καλλιεργούνται. Τελευταίο χτύπημα φέρνουν οι ασθένειες και τα φυτοπαράσιτα που θα αρχίσουν να εξαπλώνονται με αυξημένους ρυθμούς καθώς αυξάνουν και τα φαινόμενα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.  Στο τέλος, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, υπολογίζεται πως τουλάχιστον επτά είδη πατάτας θα πάψουν να καλλιεργούνται…

Ψάρια

Μάλλον αυτό κάπου το έχεις ξανακούσει - αρκετά είδη ψαριών απειλούνται ήδη με εξαφάνιση λόγω πολλών και διαφορετικών παραγόντων που επηρεάζουν τα οικοσυστήματά τους. Το 2006 το BBC έλεγε πως τα «άγρια» είδη των ψαριών των ωκεανών στο σύνολό τους αντιμετωπίζουν τον άμεσο κίνδυνο ολικής τους εξαφάνισης μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, λόγω της υπεραλίευσης και της μόλυνσης των θαλασσών. Όμως, ακόμη και για τα πιο «κοινά» ψάρια, εκείνα που καταναλώνουν περισσότεροι οι άνθρωποι σήμερα, ανάμεσά τους ο μπακαλιάρος, το λαβράκι, ο ερυθρός τόνος κ.α., ο κίνδυνος εξαφάνισής τους είναι εξίσου ορατός. Οι μέθοδοι ιχθυοκαλλιέργειας ενδέχεται να αναστρέψουν την κατάσταση, προστατεύοντας σε έναν βαθμό αυτά τα είδη, αλλά χωρίς μια ειλικρινή στροφή στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι καταναλώνουν τα ψάρια και διαχειρίζονται τους ωκεανούς τους, πολλά από αυτά πρόκειται να εξαφανιστούν πολύ, πολύ γρήγορα…