Θεματα

Το «Κεντημένο Ψωμί» που κάνει τις ευχές σου καρβέλια

Ένα έργο της Μαρίας Βαρελά σε παραγωγή του χώρου τέχνης TAVROS/locus Athens

Το «Κεντημένο Ψωμί» είναι μια web performance που μετατρέπει τις ευχές του κοινού σε ψωμί

Στη λαϊκή παράδοση των Βαλκανίων (αλλά και σε πολλές γωνιές του κόσμου ακόμα) το κεντημένο ψωμί δεν έχει τη θέση του καθημερινού και εφήμερου. Καρβέλια και φρατζόλες στολίζονται με ζυμάρια που παίρνουν το σχήμα της φύσης (φίδια, άνθη, φύλλα, σταφύλια, ρόδια, πουλιά, πεταλούδες) και σερβίρονται σε σημαντικές τελετές της ζωής όπως είναι οι γάμοι, οι κηδείες, αλλά και ο τρύγος. Το κεντημένο ψωμί μοιάζει να μιλάει ή να προσεύχεται. Σε ένα σύγχρονο κόσμο μιας πόλης σε καραντίνα, όμως, έχει άραγε τη δυνατότητα να μεταφράζει επιθυμίες;

Το «Κεντημένο Ψωμί» είναι μια web performance μέρος του ευρωπαϊκού προγράμματος The Table and the Territory, ταυτόχρονα και ένα open call προς όλους εμάς, τους έγκλειστους κατοίκους. Μέχρι και τις 19 Φεβρουαρίου μπορείτε να γράψετε ό,τι ευχή, πρόθεση ή επιθυμία έχετε σε αυτήν εδώ τη διαδικτυακή πλατφόρμα. Στη συνέχεια κάποιες από τις ευχές (τυχαία επιλεγμένες μέσα από έναν ειδικά σχεδιασμένο αλγόριθμο που μετατρέπει τις λέξεις σε σύμβολα) θα γίνουν… ψωμί από την καλλιτέχνη Μαρία Βαρελά σε μια πολυήμερη live web performance που θα διαρκέσει από τις 20 έως και τις 26 Φεβρουαρίου. Με άλλα λόγια, θα δείτε τις ευχές σας live να ζυμώνονται και να σχηματίζουν κεντητά ψωμιά!

Δοκιμές σε κεντητό ψωμί με τις Μαρία Βαρελά και Αγγελική Καβακάκη

Ξεκινώντας από την παραδοχή ότι το ψωμί ως βασική τροφή έχει λειτουργικό αλλά και συμβολικό χαρακτήρα, η Μαρία Βαρελά χαρίζει στη διαδικασία παρασκευής του ένα νέο πλαίσιο, ένα νέο «χώρο» που οριοθετείται από τον παραγωγό και τον καταναλωτή, το online και το offline, το interface και το face-to-face, το παρόν και το παρελθόν. Ταυτόχρονα, η καλλιτέχνης ανατρέχει στην ανάγλυφη γλώσσα των κεντημένων ψωμιών της λαϊκής παράδοσης και πειραματίζεται με τη γλώσσα και τον τελετουργικό ρυθμό του ζυμώματος.

Έπειτα συστήνεται ένα άτυπο κοινωνικό δίκτυο, αποτελούμενο από γυναίκες που παράγουν, ζυμώνουν κι εύχονται (ή απεύχονται). Κάποιες από αυτές διαθέτουν την εμπειρία της ίδιας της αλυσίδας παραγωγής όσο και τον δυνητικών συμβολισμών της, ενώ κάποιες άλλες μαθητεύουν στις νέες τεχνικές με διάθεση πειραματισμού, καλλιτεχνίας και επεξεργασίας της ύλης. Στο δίκτυο αυτό συμμετέχει και η επιστημονική κοινότητα συμβάλλοντας στον διάλογο περί παραδοσιακών τεχνικών με σχόλια και παρατηρήσεις από τον χώρο της αρχαιολογίας, της ανθρωπολογίας, της λαογραφίας και της μουσειολογίας.

Στη διαδικασία του έργου συμμετέχουν οι:

Αγγελική Καβακάκη, Πρόεδρος του Γυναικείου Αγροτικού Συνεταιρισμού Οικοτεχνίας Αιαντίς
Πάκυ Βλασσοπούλου, Εικαστικός
Μαρία Γεωργούλα, Εικαστικός
Αναστασία Δούκα, Εικαστικός
Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Εικαστικός
Στεφανία Στρούζα, Εικαστικός
Δέσποινα Καταπότη, Επίκουρη Καθηγήτρια θεωρίας πολιτισμού και ψηφιακού πολιτισμού, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Γιάννης Δρίνης, Λαογράφος, Τομέας Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΥΠΠΟ)
Γιώργος Μαγγίνης, Αρχαιολόγος, Μουσείο Μπενάκη
Δέσποινα Νάζου, Ανθρωπολογία του Τουρισμού, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια, Παν. Κρήτης