9 επιλογές σε γάλα. Εσύ ποιες έχεις δοκιμάσει;

Γεύση αλησμόνητη. Γάλα εβαπορέ (αυτό στο μεταλλικό κουτί), ζεστό με μια κουταλιά ζάχαρη και μπισκότα Μιράντα να μαλακώνουν μέσα. Με μια τέτοια κούπα στο χέρι, πρωί και βράδυ μπορώ να πω, μεγάλωσα… Σήμερα έχω περισσότερες επιλογές, στέκομαι με τις ώρες μπροστά στη βιτρίνα του ψυγείου με τα γάλατα στο σούπερ μάρκετ αναζητώντας την επόμενη «ξεχωριστή» γεύση και τύπο που θα δοκιμάσω. Γιατί γάλα δεν πίνεις μόνο για να «μεγαλώσεις». Πίνεις γιατί είναι μια σούπερ θρεπτική τροφή τα συστατικά της οποίας χρειάζεται ο οργανισμός σου, όποια κι αν είναι η ηλικία σου. Πρωτεΐνες, βιταμίνες Α, D, C, Β1, Β2, ασβέστιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρος… Γάλα για κάθε γούστο, για κάθε οργανισμό, με ή χωρίς λακτόζη, χαμηλών λιπαρών ή πλήρες, γάλα με γεύσεις, γάλα ρυζιού, γάλα καρύδας, μέχρι και γάλα κάνναβης θα βρεις. Τι να πρωτοπάρεις; Ανάλογα με τις ανάγκες σου και τις γευστικές σου προτιμήσεις, δες παρακάτω και… αποφάσισε (ή δοκίμασέ τα όλα):

Αγελαδινό: το δημοφιλές

Όταν σκέφτεσαι γάλα, σκέφτεσαι… αγελαδινό. Εκτός από όλες τις σημαντικές βιταμίνες του γάλακτος, έχει και υψηλή περιεκτικότητα ζωικής πρωτεΐνης. Ένα ποτήρι αγελαδινό γάλα προσφέρει έως και 8γρ. πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας που χρειάζεσαι όχι μόνο για τη δύναμη και την υγεία ιστών, οστών και μυών αλλά και για τη διατήρηση σωστού βάρους, αφού θα σε «κρατήσει» για περισσότερες ώρες (πρωτεΐνες θα πάρεις και από το γάλα σόγιας, όμως θα πάρεις και τα διπλάσια λιπαρά και από το γάλα βρώμης επίσης, το οποίο ωστόσο «ισοδυναμεί» με 20γρ. ζάχαρης σε κάθε ποτήρι). Το αγελαδινό γάλα όμως να ξέρεις, περιέχει λακτόζη και αν έχεις δυσανεξία θα νοιώσεις ιδιαίτερα «βαρύ» το στομάχι σου. Επίσης, είναι το γάλα που έχει «στοχοποιηθεί» περισσότερο ως επιβαρυμένο από αντιβιοτικά και τεχνητές γαλακτοφόρες ορμόνες που ενδεχομένως δίνουν στις αγελάδες μέσω της τροφή τους, για να εξασφαλίσουν μέγιστη και απρόσκοπτη παραγωγή.

Κατσικίσιο: το αγνό

Σε αντίθεση με το αγελαδινό, το κατσικίσιο γάλα θεωρείται λιγότερο επιβαρυμένο και η περιεκτικότητά του σε λακτόζη είναι πολύ μικρή, άρα είναι λιγότερο αλλεργιογόνο και περισσότερο εύπεπτο. Εδώ παίζει ρόλο και η διαφορετική σύνθεση των πρωτεϊνών του, που επίσης διαθέτει σε υψηλό ποσοστό, αλλά και τα μικρότερου μεγέθους λιποσφαίρια που διασπώνται ταχύτερα και ευκολότερα από τα ένζυμα του εντέρου. Για πολλούς θεωρείται το δεύτερο θρεπτικότερο - μετά το γάλα γαϊδούρας - από το μητρικό, ιδανικό για την ανάπτυξη των παιδιών αλλά και για την προστασία των μεγαλύτερων από οστεοπόρωση και οστεοπενία, καθώς είναι πολύ πιο πλούσιο σε βιταμίνες (Α, Β1, Β2, C, D) από το αγελαδινό και με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε απαραίτητα λιπαρά οξέα, ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο.

Γάλα καρύδας: τα «καλά» λιπαρά

Αυτό που κάνει το γάλα καρύδας να ξεχωρίζει είναι τα «τριγλυκερίδια μέσης αλυσίδας», δηλαδή ένας τύπος κορεσμένων λιπαρών οξέων τα οποία ο οργανισμός χρησιμοποιεί άμεσα μετατρέποντάς τα σε ενέργεια, χωρίς να αποθηκεύονται ως λίπος. Επίσης τα λιπαρά οξέα του γάλακτος καρύδας μετατρέπονται σε μια ουσία, τη μονολαυρίνη, που διαθέτει αντικές και αντιβακτηριακές ιδιότητες και προστατεύει τον οργανισμό από ιούς και λοιμώξεις, δυναμώνοντας παράλληλα το ανοσοποιητικό. Δεν περιέχει λακτόζη, άρα είναι ιδανικό για όσους παρουσιάζουν δυσανεξία. Είναι μια εξαιρετική πηγή απαραίτητων βιταμινών (C, Ε, Β1, Β3, Β5 και Β6)  αλλά και σιδήρου, μαγνησίου, νατρίου. Τα ποσοστά ασβεστίου που περιέχει είναι χαμηλότερα από αυτά του αγελαδινού, αλλά «αντισταθμίζονται» με την υψηλή περιεκτικότητα σε φώσφορο, το οποίο ενισχύει τα οστά και μαγγάνιο που προστατεύει από την οστεοπόρωση. Στα «δυστυχώς» είναι η φτωχή του σύσταση σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνες.

Γάλα ρυζιού: υδατάνθρακες στο φουλ

Το γάλα ρυζιού φτιάχνεται κυρίως από καστανό ρύζι και σιρόπι ζαχαροκάλαμου. Είναι αρκετά ελαφρύ και δεν περιέχει λακτόζη, οπότε θα το πιεις κι εσύ που έχεις δυσανεξία στη λακτόζη ή σου πέφτουν βαριά τα «γαλακτοκομικά». Όχι πάντως πως ο οργανισμός σου θα ωφεληθεί ιδιαίτερα, αφού δεν παρέχει καμία από τις απαραίτητες βιταμίνες και είναι πολύ φτωχό σε ασβέστιο. Ωστόσο, στο εμπόριο κυκλοφορεί «ενισχυμένο» με ασβέστιο και βιταμίνες Α και D. Το γάλα ρυζιού έχει ελάχιστη πρωτεΐνη, δυστυχώς. Αντίθετα έχει πολλούς υδατάνθρακες που αν προσπαθείς να χάσεις βάρος ή προσέχεις να μην πάρεις, είναι καλό να τους αποφεύγεις. Επίσης ανεβάζουν τις τιμές του σακχάρου στο αίμα. 

Γάλα αμυγδάλου: το ελαφρύ 

Αμύγδαλα και νερό, αυτά είναι τα συστατικά του. Ένα ποτήρι περιέχει μόλις 40 θερμίδες και αν θέλεις να συγκρίνεις, από το αγελαδινό χαμηλών λιπαρών (2%) παίρνεις 120 θερμίδες ανά ποτήρι και περίπου 150 από το πλήρες. Το γάλα αμυγδάλου έχει μεγάλη περιεκτικότητα βιταμίνης Ε και καλύπτει και το 30% των αναγκών του οργανισμού σε ασβέστιο. Μέχρι εκεί όμως. Οι περισσότερες βιταμίνες που αναγράφονται στις συσκευασίες του είναι πρόσθετες καθώς το γάλα αμυγδάλου δεν θεωρείται ιδιαίτερα θρεπτικό από μόνο του. Παρόλο που τα αμύγδαλα είναι μια εξαιρετική τροφή, το γάλα από αμύγδαλα στερείται πολλών σημαντικών θρεπτικών συστατικών και αυτό γιατί για την παρασκευή του τα αμύγδαλα αποφλοιώνονται, χάνοντας μεγάλο μέρος της θρεπτικής τους αξίας. Τα ελάχιστα λιπαρά (χωρίς χοληστερόλη ή επεξεργασμένα κορεσμένα λιπαρά) θα σε δελεάσουν, έχει όμως και ελάχιστη ποσότητα πρωτεΐνης. Για καλύτερη γεύση επίσης, προστίθεται ζάχαρη, οπότε τσέκαρε τη συσκευασία και προτίμησε χωρίς προσθήκη ζάχαρης. 

Γάλα κάνναβης: το απόλυτο «εναλλακτικό»

Σε σχέση με άλλα φυτικά γάλατα, το γάλα κάνναβης είναι εξαιρετικά θρεπτικό. Είναι μια εξαιρετική πηγή απαραίτητων ω-3 λιπαρών οξέων, σιδήρου, αμινοξέων και φυτικής πρωτεΐνης που το καθιστούν ιδανική επιλογή για εκείνους που απέχουν από οποιοδήποτε προϊόν ζωικής προέλευσης. Επίσης, δεν υπάρχει κάνναβη γενετικά τροποποιημένη, όπως η σόγια, οπότε μια ανησυχία λιγότερη. Το κακό είναι πως… δεν το βρίσκεις εύκολα. Και αν το βρεις, υπολόγιζε και περισσότερες θερμίδες, καθώς ενισχύεται συνήθως με γλυκαντικές ουσίες όπως σιρόπι ρυζιού και ζαχαροκάλαμου για πιο ελκυστική γεύση. Και όχι… δεν θα νοιώσεις τις ψυχοεπιδράσεις της  μαριχουάνας. 

Γάλα γαϊδούρας: το «μητρικό»

Η παραγωγή του σε σύγκριση με άλλα γάλατα είναι περιορισμένη αλλά οι καλλυντικές και θεραπευτικές του ιδιότητες είναι γνωστές από την αρχαιότητα, με σημαντικότερο «εκπρόσωπο» τη βασίλισσα Κλεοπάτρα η οποία, όπως λένε, όφειλε το λαμπερό της δέρμα στο γάλα γαϊδούρας. Δεν είναι τυχαία λοιπόν ένα από τα ακριβότερα γαλακτοκομικά προϊόντα της αγοράς σήμερα και δεν υπάρχει σε όλα τα ράφια.  Το γάλα γαϊδούρας είναι πλούσιο σε βιταμίνες Β και Β12, ενώ σε σχέση με το μητρικό γάλα, έχει ακόμη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, ακόμη και 60 φορές παραπάνω. Παρουσιάζει υψηλή περιεκτικότητα σημαντικών αμινοξέων που χρειάζεται ο οργανισμός αλλά δεν μπορεί να τα παράγει και είναι επίσης πλούσιο σε ανοσοσφαιρίνη που προστατεύει τον οργανισμό από ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις. Όπως και το κατσικίσιο, έτσι και το γαϊδουρόγαλα δεν είναι επιβαρυμένο με αντιβιοτικά και ορμόνες.      

Βουβαλίσιο γάλα: η ήρεμη δύναμη

Τι νεροβούβαλος, τι αγελάδα… στην ίδια οικογένεια ανήκουν άλλωστε. Το γάλα του βουβαλιού είναι γάλα  ανώτερης βιολογικής αξίας με 58% περισσότερο ασβέστιο από το αγελαδινό και 40% περισσότερες πρωτεΐνες. Επιπλέον περιέχει σίδηρο, φώσφορο, βιταμίνη Α, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, βιταμίνη Β12, Ω6 και Ω12 λιπαρά οξέα, συστατικά που ενισχύουν το ανοσοποιητικό. Αν έχεις δυσανεξία στη λακτόζη ή πάσχεις από αλλεργίες ή δερματικές παθήσεις όπως ψωρίαση ή εκζέματα, αυτό το γάλα είναι ιδανικό.  Και το βουβαλίσιο, να ξέρεις, ανήκει στα λιγότερο επιβαρυμένα γάλατα, αφού τα βουβάλια τρέφονται κατά κύριο λόγο με γρασίδι, τριφύλλι και άχυρο και είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά και δυνατά ζώα που επιβιώνουν χωρίς την ανάγκη αντιβιοτικών. Αυτή τη «δύναμη» θα πάρεις κι εσύ καταναλώνοντάς το, συνίσταται άλλωστε σε αδύνατα, ασθενικά άτομα.

Γάλα σόγιας

Η σόγια και τα προϊόντα της είναι μια «παλιά» ιστορία. Οι κινέζοι χρησιμοποιούν γάλα σόγιας εδώ και 2000 χρόνια. Η σόγια είναι μια πλούσια τροφή που περιέχει σημαντικές ποσότητες πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, διαλυτούς και αδιάλυτους υδατάνθρακες, βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία. Το γάλα σόγιας είναι το υδατικό εκχύλισμα του φασολιού σόγιας οπότε περιέχει σε χαμηλότερα ποσοστά τα καλά συστατικά της, ωστόσο είναι πλούσιο σε απαραίτητα ακόρεστα λιπαρά οξέα, κυρίως λινολενικό και λινολεϊκό και σε απαραίτητα για τον οργανισμό αμινοξέα και μεταλλικά στοιχεία. Η περιεκτικότητα του σε ασβέστιο είναι πολύ μικρή γι’ αυτό και το γάλα σόγιας του εμπορίου είναι συνήθως εμπλουτισμένο με ασβέστιο. Δεν περιέχει χοληστερόλη και δεν περιέχει και λακτόζη, άρα ιδανικό για όσους έχουν δυσανεξία στη συγκεκριμένη ουσία. Να προτιμάς πάντως το βιολογικό γάλα σόγιας, καθώς η σόγια είναι από τα πλέον «ύποπτα» ως γενετικώς τροποποιημένα προϊόντα. Σε τέτοια προϊόντα ενέχει και ο κίνδυνος συχνότερων αλλεργιών ή δυσανεξιών απ’ ότι στα συμβατικά ή τα βιολογικά.