Στις ερωτήσεις απαντούν η Κατερίνα Λιακοπούλου, 24 ετών, τελειόφοιτη Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ (κατεύθυνση περιβαλλοντολόγου μηχανικού, βιοκλιματικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης), ο Jason-Αντιγόνη Dane, 31 ετών, αρθρογράφος στο LesbianGR, ακτιβιστής για τα ανθρώπινα και ζωικά δικαιώματα και ο Φραγκίσκος Σακελλαρίδης, 31 ετών, διοργανωτής του Vegan Life Festival και συνιδιοκτήτης της εταιρείας Velo (vegan-ethical sunglasses).
Τι ακριβώς είναι ο βιγκανισμός; Πρόκειται απλά για διατροφή που αποκλείει κάποιες διατροφικές ομάδες ή για κάτι περισσότερο;
Φ. Σ.: Είναι μια φιλοσοφία ζωής. Είναι η ιδέα ότι όλα τα ζώα έχουν το δικαίωμα στην ελευθερία και την αγάπη μας. Είναι ο πιο πρακτικός και άμεσος τρόπος να αλλάξουμε τον κόσμο. Έχει άμεση σχέση με τις διατροφικές συνήθειες, αλλά είναι κάτι πολύ παραπάνω.
Κ. Λ.: Ο βιγκανισμός είναι στάση ζωής και όχι απλά μια διατροφική επιλογή ή προτίμηση. Είναι συνειδητές καθημερινές αποφάσεις που πρέπει να παρθούν, ώστε η ύπαρξη ενός ατόμου να είναι κατά το δυνατόν -όσο επιτρέπουν δηλαδή τα όρια μια κοινωνίας θεμελιωμένης στον καπιταλισμό- ηθική και μη καταστρεπτική, και αφορούν περισσότερους τομείς πέρα από το φαγητό, όπως τον ρουχισμό και τη μόδα, αλλά ακόμα και την ανθρώπινη εκμετάλλευση και φυσικά το περιβάλλον.
J.-A. D.: Είναι μια ηθική στάση, ένας φιλειρηνικός τρόπος ζωής που αποστρέφεται τη βία, συγκεκριμένα απόσχει από κάθε μορφή εκμετάλλευσης των μη ανθρώπινων ζώων. Εμείς, τα ανθρώπινα ζώα, δεν χρειαζόμαστε καθόλου ούτε να τρώμε, ούτε να εκμεταλλευόμαστε τα άλλα ζώα, για να είμαστε υγιή κι ευτυχισμένα. Τουναντίον, η πραγματική ευτυχία βρίσκεται στην αρμονική συνύπαρξη με τα ζώα.
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι γίνονται vegan σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό ισχύει και για την Ελλάδα;
Κ. Λ.: Σίγουρα. Ο βιγκανισμός στην Ελλάδα εξαπλώνεται ραγδαία. Ακόμα και σε αυτό το μικρό χρονικό διάστημα των τριών χρόνων που βρίσκομαι εγώ μέσα σε αυτήν την κοινότητα, τα πράγματα έχουν διαφοροποιηθεί τελείως και εξελίσσονται συνεχώς. Υπάρχουν πολλά μέρη που μπορούμε να προμηθευτούμε ό,τι θελήσουμε, αλλά και πάρα πολλά μαγαζιά για να βγούμε να φάμε και να διασκεδάσουμε, τα οποία μάλιστα συνεχώς πληθαίνουν. Το γεγονός ότι είμαστε μια μεσογειακή χώρα βοηθάει πολύ στο να κάνει ο κόσμος τη στροφή και να ασπαστεί αυτή τη στάση ζωής, καθώς η παραδοσιακή διατροφή μας είναι κατά βάση χορτοφαγική και ο κόσμος μπορεί να μην το συνειδητοποιεί, αλλά είναι συνηθισμένος σε βίγκαν πιάτα και γεύσεις.
Φ. Σ.: Η αφύπνιση των ανθρώπων γίνεται το ίδιο γρήγορα στην Ελλάδα όπως και σε όλον τον κόσμο. «Τίποτα δεν μπορεί να αντισταθεί σε μια ιδέα που έχει έρθει η ώρα της», είχε πει ο Βικτώρ Ουγκώ.
J.-A. D.: Βεβαίως, υπάρχουν βίγκαν μητροπόλεις, όπως το Βερολίνο, το Λονδίνο, το Τορίνο, η Νέα Υόρκη (τα βίγκαν εστιατόρια που επισκέφθηκα εκεί μετρούν δεκαετίες), αλλά και η Αθήνα όπως και όλη η Ελλάδα έχουν μπει δυναμικά στο παγκόσμιο βίγκαν δίκτυο. Βίγκαν εστιατόρια ξεφυτρώνουν στην Αθήνα, πολλά εστιατόρια εισάγουν βίγκαν επιλογές στο μενού τους και γενικά όλο και περισσότερα άτομα αντιλαμβάνονται την αξία του βίγκαν λάιφσταιλ. Η νέα γενιά, οι γυναίκες και οι ευαισθητοποιημένοι φεμινιστές άνδρες, αλλά και η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα θα έλεγα χωρίς δεύτερη σκέψη ότι πρωτοστατούν στο βίγκαν κίνημα.
Κ. Λ.: Υπάρχουν πολλές ομάδες που ασχολούνται με την εξάπλωση του βιγκανισμού και την ενημέρωση του κοινού αλλά και τη διοργάνωση δράσεων, από διαμαρτυρίες μέχρι ομαδικά πικ νικ. Και φυσικά υπάρχει το Vegan Life Festival! Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε πολύ καλό επίπεδο, αναπτυσσόμαστε και αυξανόμαστε με πολύ γρήγορους ρυθμούς, ενώ η κοινότητα που έχει δημιουργηθεί είναι πραγματικά εκπληκτική. Ο κόσμος είναι ακόμα ίσως λίγο διστακτικός στο να δεχθεί μια τόσο διαφορετική προσέγγιση από αυτήν που έχει συνηθίσει τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά όλα δείχνουν ότι η κοινωνία όλο και περισσότερο αποδέχεται τον βιγκανισμόι.
Φ. Σ.: Πανέμορφο και γεμάτο αγάπη!
J.-A. D.: Πιστεύω πως είναι αρκετά δυναμικό και ακολουθεί το παγκόσμιο βίγκαν κίνημα. Προσωπικά, ανήκοντας και στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, και κάνοντας ακτιβισμό τόσο για τα ανθρώπινα, όσο και για τα ζωικά δικαιώματα, προσπαθώ να στρέψω το βλέμμα της μιας κοινότητας στην άλλη, και να αναδείξω όσο μπορώ τον κοινό πυρήνα των διεκδικήσεών τους, δηλαδή την εναντίωση σε κάθε μορφής εκμετάλλευση.
Πότε και γιατί γίνατε και παραμείνατε vegan;
Κ. Λ.: Την επιλογή της χορτοφαγίας ως στάση ζωής τη σκέφτηκα σοβαρά μόνο ως πρωτοετής φοιτήτρια στο Πολυτεχνείο, σχεδόν πέντε χρόνια πριν. Ενώ ανέκαθεν θεωρούσα τον εαυτό μου φιλόζωο, δεν είχα κάνει τη συναισθηματική σύνδεση, ή ίσως την έκανα και τη δικαιολογούσα στον εαυτό μου ως «αναγκαίο κακό». Πάντα όμως θεωρούσα τον εαυτό μου και οικολόγο. Στη σχολή, γνωρίζοντας ότι θέλω να ακολουθήσω την κατεύθυνση του περιβαλλοντολόγου μηχανικού, μέσα από κάποια σχετικά μαθήματα και μια δική μου προσωπική έρευνα έφτασα στο συμπέρασμα πως δεν είναι δυνατό να χαρακτηρίζω τον εαυτό μου περιβαλλοντολόγο επιστήμονα, ενώ υποστηρίζω τη βιομηχανία του κρέατος και των ζωικών παραγώγων. Αφού λοιπόν τα ιδεώδη μου δεν συμβάδιζαν με τις πράξεις μου, άρχισα τη μετάβαση στον βιγκανισμό. Πλέον είμαι 3 χρόνια βίγκαν, αφού για 1,5 χρόνο περίπου ήμουν απλά χορτοφάγος (vegeterian).
Φ. Σ.: Όλοι γεννιόμαστε vegan, όπως ακριβώς γεννιόμαστε να αγαπάμε τον συνάνθρωπο ανεξαρτήτως χρώματος. Διδασκόμαστε τις συνήθειές μας. Βολευόμαστε με την ευκολία. Αν κάποιος ερευνήσει τους λόγους για τους οποίους τρώει ζωικά, πολύ σύντομα θα καταλάβει ότι ζει σε μια πλάνη. 'Ετσι κι εγώ κάποια στιγμή άρχισα να αναρωτιέμαι, και πολύ σύντομα συνειδητοποίησα ότι αγαπώ όλα τα ζώα, και ότι προτιμώ να τα αγκαλιάζω παρά να τα βασανίζω.
J.-A. D.: Έγινα πριν πέντε χρόνια, βλέποντας ένα φανατικά κρεατοφάγο κοντινό μου πρόσωπο να νοσεί από καρκίνο. Έτυχε να ανακαλύψω έτσι την αξία της βίγκαν διατροφής. Ακόμα κι αν η πρώτη μου επαφή είχε ως λόγο τα ζωικά δικαιώματα -που είναι και ο κεντρικός λόγος- θα είχα πάρει την ίδια απόφαση.
Είδατε κάποια αισθητή διαφορά στην καθημερινότητά ή στο σώμα σας;
Κ. Λ.: Μόλις έκοψα το κρέας έχασα κατευθείαν σε διάστημα τριών μηνών αρκετά κιλά, ενώ είχα αισθητά περισσότερη ενέργεια και γενικότερα καλύτερη διάθεση. Μετά το κόψιμο των γαλακτοκομικών προϊόντων είδα διαφορά και στο δέρμα μου, ειδικότερα όσον αφορά στην ακμή και κάποιους τοπικούς ερεθισμούς, που σχεδόν εξαλείφθηκαν. Επίσης, η χοληστερίνη μου που ήταν υψηλή λόγω της μεγάλης ποσότητας ζωικών, πλέον βρίσκεται στα φυσιολογικά επίπεδα. Στην καθημερινότητά μου, δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές. Νομίζω όμως ότι σε αυτό βοήθησε ιδιαίτερα το ότι ήμουν ήδη ενήλικη όταν άλλαξα τη διατροφή μου, οπότε εάν εξαιρέσουμε τις δεσμεύσεις της σχολής, ήμουν ήδη πλήρως ανεξάρτητη και με ρευστό πρόγραμμα.
Φ. Σ.: Έχασα λίπος και δυνάμωσα. Πλέον έχω περισσότερη ενέργεια, και όταν τρώω, δεν νυστάζω.
J.-A. D.: Άρχισα να αποτοξινώνομαι και λόγω αυτού να είμαι λιγότερο επιθετικό και αγχωμένο. Η ζωή μου άλλαξε ριζικά. Ήρθα σε επαφή με τον πραγματικό μου εαυτό. Μπήκα στην ωραιότερη φάση της ζωής μου. Μακάρι να είχα μεγαλώσει από βρέφος με βίγκαν τρόπο!
Ποια τροφή δυσκολευτήκατε περισσότερο να αποχωριστείτε;
Κ. Λ.: Το μόνο που με «δυσκόλεψε» ήταν τα τυριά και συγκεκριμένα τα τυριά τύπου φέτα, μυζήθρα κ.λ.π., τα οποία λόγω και καταγωγής ήταν μεγάλο κομμάτι της διατροφής μου. Ήμουν από τα άτομα που δηλώνουν κατηγορηματικά ότι δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς τυρί. Ωστόσο κάποια πράγματα είναι πιο σημαντικά από περιστασιακές γευστικές απολαύσεις. Πλέον εξάλλου, υπάρχουν πάρα πολλά φυτικά υποκατάστατα για τα περισσότερα από τα προϊόντα που έχουμε συνηθίσει να τρώμε μεγαλώνοντας.
Φ. Σ.: Καμία... Τίποτα δεν συγκρίνεται με την ομορφιά μιας «ειρηνικής» διατροφής.
J.-A. D.: Καμία! Όταν συνειδητοποιείς ότι κάθε κομμάτι δολοφονημένου ζώου ή ζωικού παραγώγου όχι μόνο σου είναι περιττό, αλλά βλάπτει και την υγεία σου, σου κόβεται αυτομάτως η όρεξη γι' αυτά. Σε εμένα τουλάχιστον έτσι συνέβη.
Υπάρχει η άποψη ότι η vegan διατροφή είναι ακριβή. Τι απαντάτε;
Κ. Λ.: Ειδικά στην Ελλάδα πιστεύω πως αυτό είναι τελείως άτοπο. Όσπρια, δημητριακά, φρέσκα φρούτα και λαχανικά που είναι η βάση της φυτικής διατροφής είναι αρκετά φθηνά και βρίσκονται εύκολα, όλο τον χρόνο και σε πληθώρα. Τα πρώτα, αν τα προμηθευτείς χύμα, είναι ακόμα φθηνότερα, ενώ για τα φρούτα και τα λαχανικά το καλύτερο μέρος για μένα είναι η τοπική εβδομαδιαία αγορά του καθενός. Λίγο πιο ακριβοί είναι οι ξηροί καρποί, επίσης σημαντικοί στη χορτοφαγία, αλλά χρειάζονται σε μικρή ποσότητα. Το μόνο το οποίο έχει κάποιο κόστος είναι τα έτοιμα συσκευασμένα προϊόντα, τύπου βίγκαν μπιφτέκια, τα οποία λόγω του ότι απευθύνονται σε μικρότερο αγοραστικό κοινό και είναι εισαγόμενα, είναι λογικό να κοστίζουν περισσότερο. Για να φας έξω, οι επιλογές σου είναι σίγουρα λιγότερες, αλλά ως προς το οικονομικό κομμάτι, δεν υπάρχει διαφορά με μια κρεατοφαγική διατροφή, και όπως και εκεί, υπάρχουν επιλογές τιμών για όλα τα γούστα και τις προτιμήσεις.
Φ. Σ.: Μεγάλη παρανόηση! Τελευταία φορά που κοίταξα, τα φρούτα, οι φακές, τα μακαρόνια, το ρύζι και τα μανιτάρια ήταν πολύ πιο φθηνά από το ψάρι, το κρέας και τα γαλακτοκομικά.
J.-A. D.: Αναληθής μύθος! Είναι ακριβό το ψωμί, τα μακαρόνια, οι πατάτες, τα όσπρια, τα φρούτα και τα λαχανικά; Μάλλον πιο φθηνά είναι...
Πώς αντέδρασαν τα κοντινά σας άτομα όταν τους ανακοινώσατε ότι γίνατε vegan;
Κ. Λ.: Οι γονείς μου αρχικά θεώρησαν ότι είναι μια εφήμερη φάση την οποία σύντομα θα βαρεθώ και θα ξεχάσω. Όταν είδαν ότι το εννοώ, εξέφρασαν κάποιους ενδοιασμούς σχετικά με την υγεία μου, βασισμένοι πάνω σε παραπληροφόρηση για τον ανθρώπινο οργανισμό και τις ανάγκες του, αλλά επειδή ξεκίνησα και το όλο ζήτημα μέσω του επιστημονικού μου υπόβαθρου, είχε προηγηθεί μεγάλη έρευνα από μέρους μου, και καθησυχάστηκαν. Είδαν πώς αντιδρά και το σώμα μου στην αλλαγή, ενημερώθηκαν και οι ίδιοι και το αποδέχτηκαν. Πλέον η μητέρα και η αδερφή μου ακολουθούν επίσης κατά βάση χορτοφαγική διατροφή. Όσο για τους φίλους μου, κανένας δεν άλλαξε τη στάση του απέναντι μου. Πέρα από μερικά πειράγματα που είναι φυσιολογικά, όλοι σέβονται τις επιλογές μου και κατανοούν πόσο σημαντικό είναι αυτό το ζήτημα για μένα. Μάλιστα, τρεις από τους πιο κοντινούς μου φίλους έχουν γίνει και οι ίδιοι χορτοφάγοι, ενώ ένας είναι εδώ και μερικούς μήνες βίγκαν.
Φ. Σ.: Με μεγάλη υποστήριξη! Ειδικά οι γονείς μου.
J.-A. D.: Ακόμα και να σοκάρεται ένα άτομο, αυτό οφείλεται στο ότι είναι κάτι που δεν είχε σκεφτεί ποτέ. Ο περισσότερος κόσμος εκτιμά αυτήν την ωραία μεταστροφή, και εκδηλώνει επιθυμία να την κάνει κι ο ίδιος. Όλο και περισσότερα άτομα -τόσο κοντινά μου, όσο και άτομα που παρακολουθούν τη δράση μου-, μου δηλώνουν ότι δεν έχουν πια επιθυμία να τρώνε κρέας.
Τα vegan άτομα συχνά μιλάνε για ηθική στάση απέναντι στα ζώα. Είναι όμως η ανάγκη για τροφή κάτι ηθικό ή ανήθικο; Πρώτα από όλα δεν είναι θέμα επιβίωσης; Το λιοντάρι που καταβροχθίζει την αντιλόπη είναι ανήθικο;
Κ. Λ.: Η ανάγκη για τροφή όταν τίθεται θέμα επιβίωσης είναι άλλο ζήτημα. Όμως, στις δυτικές κοινωνίες των ανεπτυγμένων χωρών έχουμε την πολυτέλεια να θέτουμε και την ηθική ως παράγοντα. Είμαστε σε θέση να τρεφόμαστε, να ντυνόμαστε και να ζούμε άνετα, δίχως να προκαλούμε πόνο ή να συνεισφέρουμε στην εκμετάλλευση οποιουδήποτε άλλου συναισθανόμενου ζώου. Όταν μπορείς να ζήσεις χωρίς ελλείψεις ακολουθώντας έναν πιο ειρηνικό τρόπο ζωής, γιατί να κάνεις το αντίθετο; Το λιοντάρι με την αντιλόπη είναι κάτι το διαφορετικό. Το λιοντάρι είναι ένα άγριο, σαρκοφάγο ζώο του οποίου η μόνη επιλογή για να τραφεί και να καταφέρει να ζήσει είναι το να σκοτώσει την αντιλόπη. Επίσης ο άνθρωπος και το λιοντάρι βρίσκονται σε διαφορετικά κλαδιά του εξελικτικού δένδρου του ζωικού βασιλείου. Η ηθική ως φιλοσοφία αναπτύχθηκε με βάση τον άνθρωπο και τις δικές του πράξεις καλείται να κρίνει.
Φ. Σ.: Το λιοντάρι είναι σαρκοφάγο ζώο. Ρωτήστε έναν επιστήμονα κτηνίατρο σε ποια κατηγορία ανήκει ο άνθρωπος σύμφωνα με τη φυσιολογία του! Θα ξαφνιαστείτε όταν ακούσετε την απάντηση. Η επιβίωση δεν είναι ο λόγος που τρώμε κρέας. Οι λόγοι είναι η ευκολία, η γεύση, η παράδοση και η συνήθεια. Μπορούμε να θριαμβεύσουμε χωρίς ζωικά.
J.-A. D.: Το λιοντάρι είναι σαρκοφάγο ζώο, το μαρτυρά η οδοντοστοιχία και το πεπτικό του σύστημα. Ο άνθρωπος έχει χαρακτηριστικά φυτοφάγου ζώου, γι' αυτό και η κατανάλωση κρέατος εξαντλεί το πεπτικό του σύστημα και βλάπτει την υγεία του.
Τι θα συμβουλεύατε κάποιον που σκέφτεται να γίνει vegan;
Κ. Λ.: Να το κάνει! Χωρίς δεύτερη σκέψη.
Φ. Σ.: Να ετοιμαστεί για την πιο ωραία εποχή της ζωής του!
J.-A. D.: Να το κάνει…χθες! Είναι ίσως το καλύτερο πράγμα που σκέφτηκε ποτέ και να μην το αργεί, γιατί το περιμένει μια πολύ καλύτερη ζωή, γεμάτη αγάπη!
Και κάποιον που αρνείται πεισματικά;
Κ. Λ.: Να ενημερωθεί! Να διαβάσει τις επιστημονικές έρευνες, να δει τα ντοκιμαντέρ που κυκλοφορούν, να γνωρίσει άτομα που ακολουθούν αυτόν τον τρόπο ζωής και να μην τον κρίνει μέσω του διαδικτύου ή τρίτων. Να έρθει σε επαφή με μέλη της βίγκαν κοινότητας, με ανοιχτό μυαλό και χωρίς προκαταλήψεις και να δώσει μια ευκαιρία σε κάτι διαφορετικό!
Φ. Σ.: Να μην το κάνει! Με το ζόρι παντρειά δεν γίνεται... Ο καθένας αν και όποτε θέλει.
J.-A. D.: Να το επανεξετάσει. Όπως ακριβώς υπάρχουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία φαντάζομαι θέλει να σέβεται (γιατί αν δεν το κάνει, αυτό είναι αναμφίβολα προβληματικό), έτσι ακριβώς είναι και τα ζωικά δικαιώματα. Δεν υπάρχει ούτε ένας λόγος να μην είσαι βίγκαν...
Πώς προέκυψε το Vegan Life Festival; Ποιος είχε την ιδέα;
Φ. Σ.: Ξεκινήσαμε πριν δυο χρόνια περίπου μια μικρή παρέα βίγκαν να συναντιόμαστε μία Κυριακή τον μήνα και να τρώμε όλοι μαζί. Η παρέα κάθε μήνα μεγάλωνε, και πριν έναν χρόνο είπαμε να ανεβάσουμε το level, και να τολμήσουμε μια μεγαλύτερη συγκέντρωση. Επισκεφθήκαμε και κάποια φεστιβάλ στο εξωτερικό, και ήταν τόσο όμορφα, που θεωρήσαμε χρέος μας να οργανώσουμε κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα. Το κοινό ήταν πολύ πιο έτοιμο απ' ότι περιμέναμε, και ανταποκρίθηκαν 6500 άτομα.
Τι θα δούμε στο 2ο Vegan Life Festival την Κυριακή;
Κ. Λ.: Πολύ φαγητό, πολλά βίγκαν προϊόντα, από καθαριστικά και σαμπουάν μέχρι ρούχα, παπούτσια, βιβλία, γυαλιά και οτιδήποτε άλλο μπορείτε να φανταστείτε. Θα πραγματοποιηθούν ενημερωτικές ομιλίες με ποικίλα ζητήματα που αφορούν τη σημερινή πραγματικότητα, θα γίνει κλήρωση δώρων και γενικά θα είναι μια καταπληκτική, ζωντανή ατμόσφαιρα με πολλή μουσική, πολύ καλή διάθεση, πολλά χαμόγελα και αγκαλιές.
Φ. Σ.: Τη μεγαλύτερη vegan συγκέντρωση, υπέροχες γεύσεις, 100 πάγκους με προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά και vegan celebrities!
J.-A. D.: Περίπτερα από εταιρείες κι εστιατόρια που αφορούν τον βιγκανισμό, ενδιαφέρουσες σχετικές ομιλίες και πάρα πολύ βίγκαν κόσμο συγκεντρωμένο, αλλά και φιλοπερίεργο κόσμο που επιθυμεί να ενημερωθεί για αυτό το θέμα. Δεν χρειάζεται να είσαι ή να θες να γίνεις βίγκαν για να έρθεις. Είναι από τα πιο ενδιαφέροντα φεστιβάλ που υπάρχουν. Καλώ όλη την Αθήνα να κάνει ένα πέρασμα έστω από το Φεστιβάλ αυτήν την Κυριακή στην Τεχνόπολη στο Γκάζι. Θα σας περιμένουμε με χαρά και ανοιχτή αγκαλιά.
Και τι θα φάμε;
Κ. Λ.: Τι δεν θα φάμε είναι η ερώτηση. Παγωτά, γλυκά, σοκολάτες, φαλάφελ, σουβλάκια, κινέζικο, ινδικό, χυμούς, μπέργκερ, οτιδήποτε μπορεί κανείς να φανταστεί!
Φ. Σ.: Ό, τι τρώμε πάντα στα φεστιβάλ: σουβλάκια, sushi, παγωτά, cheesecake και άλλα πολλά, αλλά... σε βίγκαν έκδοση!
J.-A. D.: Πραγματικό φαγητό! Εστιατόρια, εταιρείες και σουπερμάρκετ θα έχουν περίπτερα με καλούδια και φοβερές νοστιμιές! Πίστέψτε με, δεν θα ξεκολλάτε! Ελάτε και θα δείτε!
Info: To 2o Vegan Life Festival πραγματοποιείται την Κυριακή 9 Ιουλίου, στην Τεχνόπολη. Περισσότερες πληροφορίες στο www.veganlife.gr και στη σελίδα του φεστιβάλ στο Facebook.
«Θυμάμαι τον εαυτό μου πιτσιρικά να πίνω καφέ φίλτρου, όταν τον πρωτογνώρισα στην Ελλάδα τη δεκαετία του ʼ60. Αγαπούσα και τον ελληνικό, αλλά όσο να πεις, το ξενόφερτο και το νέο είχε τη χάρη του»
Η μυρωδιά των φρεσκοαλεσμένων κόκκων, η πλούσια γεύση τους και η μοναδική τους δυνατότητα να εμπλουτίζουν γλυκά και επιδόρπια, καθιστούν τον καφέ αναπόσπαστο κομμάτι της γαστρονομίας και ιδιαίτερα της ζαχαροπλαστικής
Aναρωτηθήκατε ποτέ απο πού προήλθε ο καφές, απο που ξεκίνησε αυτό το μικρό φρούτο καφεόδεντρου; Ετοιμαστείτε για ένα ταξίδι στον χρόνο και τις ηπείρους.
12°
