Στον μαγικό λαβύρινθο του Τριπόταμου συνεχίστηκε το θαύμα των Tinos food paths. Γεμάτοι προσμονή και περιέργεια καταφθάσαμε και φέτος στο νησί για να παρακολουθήσουμε τις εκδηλώσεις και τα δρώμενα της θαυμαστής αυτής ομάδας επαγγελματιών της Τήνου που εξέπληξαν τα περασμένα χρόνια το γαστρονομικό -και όχι μόνον- κόσμο της χώρας μας. Πώς θα μπορούσαν οι φετινές εκδηλώσεις να φτάσουν το ύψος των περυσινών που είχαν αγγίξει την τελειότητα; Στον Τριπόταμο πήραμε την πρώτη απάντηση.
Ο Τριπόταμος απέχει μόλις 5 χλμ από τη χώρα της Τήνου, έχει στη βορινή πλάτη του το γυμνό βράχο του Εξώμβουργου και κοιτάζει μέσα από ένα άνοιγμα θέας το μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας και τη γειτονική Δήλο. Ο Τριπόταμος έχει μια δαιδαλώδη δομή, με τα δρομάκια και τα στενά του να μπλέκονται το ένα με το άλλο κάτω από στοές και σκιερές αψίδες, ανάμεσα σε αυλές και πλατιά πεζούλια χωρίς να μεσολαβούν ενδιάμεσα κενά. Μια αρχιτεκτονική άναρχη με την πρώτη ματιά, μακριά από ιπποδάμεια συστήματα οργάνωσης χώρου, αλλά τελικά μ’ ένα σύστημα δόμησης που δημιουργεί ένα ιδιότυπο κάστρο.
Σ’ αυτόν τον λαβύρινθο αποφάσισαν να παρουσιάσουν ένα από τα φετινά τους δρώμενα. Τα υλικά των «παιδιών» λίγο πολύ γνωστά. Πρωτότυπες γεύσεις, παιγνιώδης διάθεση, σκηνοθεσίες και σκηνογραφίες με παραπομπές σε μύθους, οικείες παραστάσεις και συμβολισμούς, υψηλή γραφιστική προσέγγιση, συλλογική δουλειά, ανεξάντλητο κέφι.
Αφού χαθήκαμε για λιγάκι στα σοκάκια και θαυμάσαμε τα σπιτάκια, τις ταράτσες, τα βόλτα και τις δεκάδες στοές, φτάσαμε στο σχολείο όπου και θα γινόταν η παρουσίαση των Κυκλαδίτικων αλλαντικών και ειδικά της λούζας. Αυτή τη φορά τα «παιδιά» -μ’ αρέσει να τα αναφέρω έτσι- των Tinos Food Paths στο δρώμενό τους συμπεριέλαβαν και τα γειτονικά νησιά. Έμπλεξαν και άλλα παιδιά των Κυκλάδων. Δεν τους αρκούσε ότι πολλοί Κυκλαδίτες, εραστές της γαστρονομίας έρχονταν να τα παρακολουθήσουν, αλλά τους ενσωμάτωσαν, τους έδωσαν και ρόλους, τους πήραν χεράκι-χεράκι να τους δείξουν πώς κτίζονται οι συλλογικότητες και πως γίνονται τα θαύματα!
Στο Δημοτικό σχολειό του Τριπόταμου -που έχει να λειτουργήσει 25 χρόνια- παίχτηκε η πρώτη πράξη της παράστασης «Κυκλαδίτικες λούζες». Μας έκατσαν στα θρανία -μάλιστα κάποια απ’ αυτά ήταν των παλιών εποχών- και εκπρόσωποι των νησιών μας μίλησαν για τις λούζες τους. Για τα υλικά και τον τρόπο παραγωγής. Συνάφειες, ομοιότητες αλλά και διαφοροποιήσεις που προέρχονται από τις ιδιαιτερότητες κάθε τόπου. Κυκλάδες ενιαίος χώρος, αλλά και τόσο διαφορετικός!
Από τους άλλαντες της Ομηρικής εποχής, το Βυζαντινό απόκτιν και τη βενετσιάνικη lonza, φτάνουμε στη λούζα των Κυκλάδων, στο απάκι της Κρήτης, στο απόχτι της Σαντορίνης, στο νούμπουλο της Κέρκυρας. Δάνεια και αντιδάνεια με τους γειτόνους. Διεργασίες που θέλουν χρόνια και αιώνες για να τελεσφορήσουν. Τα συνηθισμένα πολιτιστικά νταλαβέρια.
Μετά τη θεωρία περάσαμε στις εμπράγματες αποδείξεις και στις βιωματικές εμπειρίες! Η δεύτερη πράξη του έργου συμπεριλάμβανε την επίσκεψή μας στα «κατώγια». Σε τέσσερα κατώγια, είχαν εγκατασταθεί οι εκπρόσωποι κάθε νησιού όπου εκεί θα δοκιμάζαμε τις λούζες τους και θα σχολιάζαμε τις εντυπώσεις μας. Το εύρημα ήταν μαγικό γιατί εφ’ ενός έμπαινες στους πιο προσωπικούς χώρους των σπιτιών του Τριποτάμου -γιατί το καθιστικό μιας κατοικίας, μπορείς να το επισκεφτείς, το κελάρι και τις αποθήκες πολύ δύσκολα- αφ’ ετέρου γιατί αυτοί οι χώροι δεν έχουν εκσυγχρονιστεί (σοβάντισμα-νέα δάπεδα) παραπέμποντάς σε, σε μεσαιωνικές εποχές και φυσικά είναι η καρδιά της γαστρονομίας κάθε νοικοκυριού, o χώρος που «αποθησαυρίζονται» οι κόποι της χρονιάς. Πιθάρια με λάδια, βαρέλια με κρασί, τρόφιμα, εργαλεία αγροτικής ζωής, φανάρια για αποθήκευση τυροκομικών και αλλαντικών.
Ξερολιθιά καλοκτισμένη, τζάκια, φούρνοι, βαρέλια, χώμα πατημένο για δάπεδο, βόλτα, ξύλινα δοκάρια που συγκρατούν το ταβάνι και φυσικά τα μαρμάρινα πελεκητά υπέρθυρα, σκέτη δαντέλα που άφηναν να περνά ένα μαγικό φως! Η διαδικασία της μετάβασης από το ένα κατώι στο άλλο -που απείχαν αρκετά μεταξύ τους, με πορεία ανάμεσα στα σοκάκια- εμπεριείχε και ένα άλλο σκηνοθετικό εύρημα.
Μας έδωσαν μεγάλα κεριά, ώστε μ’ αυτά να φωτίζουμε τους χώρους που θα επισκεπτόμασταν, γεγονός που προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη συναισθηματική ένταση. Με μεγαλύτερη ευλάβεια και κατάνυξη, προσεγγίζαμε τους χώρους, ενώ το αναστάσιμο της ατμόσφαιρας γιατί να μην συμβόλιζε και την Ανάσταση της Κυκλαδίτικης γαστρονομίας; Περισσότερα.
«Θυμάμαι τον εαυτό μου πιτσιρικά να πίνω καφέ φίλτρου, όταν τον πρωτογνώρισα στην Ελλάδα τη δεκαετία του ʼ60. Αγαπούσα και τον ελληνικό, αλλά όσο να πεις, το ξενόφερτο και το νέο είχε τη χάρη του»
Η μυρωδιά των φρεσκοαλεσμένων κόκκων, η πλούσια γεύση τους και η μοναδική τους δυνατότητα να εμπλουτίζουν γλυκά και επιδόρπια, καθιστούν τον καφέ αναπόσπαστο κομμάτι της γαστρονομίας και ιδιαίτερα της ζαχαροπλαστικής
Aναρωτηθήκατε ποτέ απο πού προήλθε ο καφές, απο που ξεκίνησε αυτό το μικρό φρούτο καφεόδεντρου; Ετοιμαστείτε για ένα ταξίδι στον χρόνο και τις ηπείρους.
12°
