Τι τρως τελικά; Μάθε να διαβάζεις τα ψιλά γράμματα

Διαβάζεις τη συσκευασία ενός τροφίμου, ψάχνεις στα γρήγορα τις θερμίδες, και αυτό συνήθως σου αρκεί. Μη μας πεις τώρα πως διαβάζεις και τα «ψιλά» γράμματα που ενημερώνουν για τις υπόλοιπες ουσίες, τα συντηρητικά, τα ενισχυτικά γεύσης, τις αρωματικές ύλες  που περιέχονται στο λαχταριστό βάζο μαρμελάδας που μόλις  πήρες από το ράφι… Είναι χρήσιμο να ξέρεις τουλάχιστον τα πιο επικίνδυνα.

Μερικώς υδρογονωμένα φυτικά έλαια

Σχεδόν σε όλα τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα. Τα λεγόμενα και trans λιπαρά, είναι επεξεργασμένα φυτικά έλαια (φοινικέλαιο, ηλιέλαιο, καρυδέλαιο, σογέλαιο κ.λ.π.) που αυξάνουν τη διάρκεια ζωής και σταθεροποιούν τη γεύση. Ανεβάζουν την «κακή» χοληστερόλη (LDL) και μειώνουν την «καλή» (HDL) θεωρούνται νούμερο ένα αιτία καρδιακών νοσημάτων, εμφάνισης διαβήτη, διατροφικών διαταραχών και κυτταρικών αλλοιώσεων. Τα συναντάς σε τυποποιημένα προϊόντα φούρνου (κατεψυγμένες πίτες, πίτσες, προμαγειρεμένα γεύματα), σε συσκευασμένα γλυκίσματα (μπισκότα, τσουρέκια, κέικ), στα πατατάκια, στις έτοιμες σάλτσες για σαλάτες (dressing), σε κάθε τύπο γρήγορου φαγητού κ.α.

Σιρόπι γλυκόζης φρουκτόζης ή σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης (high-fructose corn syrup)

Σούπερ «χημική» γλυκαντική ουσία- μην την μπερδεύεις με τη φυσική φρουκτόζη των φρούτων. Χρησιμοποιείται ως φθηνό υποκατάστατο της ζάχαρης, άρα ελκυστικό για τις εταιρείες που επιδιώκουν μειωμένο κόστος παραγωγής. Όπως και η ζάχαρη όμως, η κατανάλωσή του βλάπτει. Αύξηση διαβήτη, παχυσαρκία, διάφορες διαταραχές του μεταβολισμού, πρόωρη γήρανση, είναι μερικές από τις «παρενέργειες».  Έρευνες έχουν δείξει πως αναστέλλει τη δράση της λεπτίνης, της ορμόνης που λέει στον εγκέφαλο ότι έχεις χορτάσει. Το βρίσκεις στα ανθρακούχα ποτά και αναψυκτικά, σε μπισκότα, σε έτοιμες σάλτσες και dressing, σε δημητριακά, μαρμελάδες, γλυκά, σιροπιαστά γλυκά, κρουασάν, επιδόρπια γιαουρτιού, παγωτά,  κέτσαπ, τυποποιημένα κρέατα, κονσερβοποιημένα φρούτα και λαχανικά , έτοιμες σούπες κ.α.

Γλουταμινικό Μονο-νάτριο (MSG)

Το συναντάς με διάφορες ονομασίες: γλουταμικό οξύ, γλουταμάτη, υδρολυμένη πρωτεΐνη, καζεϊνικό νάτριο, κιτρινό οξύ, υδρολυμένη μαγιά, εκχύλισμα μαγιάς, πρωτεΐνη σόγιας. Θεωρείται παράγοντας αύξησης της παχυσαρκίας, του διαβήτη τύπου ΙΙ και του μεταβολικού συνδρόμου.  Βρίσκεται συνήθως σε «έτοιμες» σούπες, στα αναψυκτικά διαίτης, σε φαστ φουντ πιάτα, σε συσκευασμένα λουκάνικα, κονσερβοποιημένο βοδινό, dressing και σε κάποια κονσερβοποιημένα λαχανικά, τυποποιημένα σνακ, πατατάκια, γαριδάκια κ.α.

BHA (βουτυλική υδροξυανισόλη Ε 320) και BHT (βουτυλικό υδροξυτολουόλιο  Ε 321)

Τα μη φυσικά «αντιοξειδωτικά» των τροφών. Είναι πρόσθετα συντηρητικά που αποτρέπουν την οξείδωση των λιπών - το «τάγγισμα», και χρησιμοποιούνται προκειμένου να διατηρηθεί η ωραία γεύση και το χρώμα σε προϊόντα με λίπος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Θεωρούνται καρκινογόνα και έχουν συνδεθεί με διαταραχές στον ύπνο και την όρεξη, προβλήματα στα νεφρά και το συκώτι, τριχόπτωση, προβλήματα συμπεριφοράς.  Τα συναντάς σε τσίχλες, τυποποιημένα σνακ, πατατάκια, δημητριακά, τυποποιημένα γλυκά, σταφίδες, επεξεργασμένα τυριά, φιστικοβούτυρο, στιγμιαίες σούπες κ.α. 

Νιτρικό ή νιτρώδες νάτριο (sodium nitrate και sodium nitrite)

Χρωστική ουσία που αυξάνει παράλληλα τη διάρκεια ζωής των προϊόντων στα ράφια. Ακόμη, εμποδίζει την ανάπτυξη επικίνδυνων βακτηριδίων, οπότε συναντάται κυρίως σε ιχθυοπαρασκευάσματα και επεξεργασμένα κρεατικά (αλλαντικά, μπέικον, λουκάνικα, hot dog κ.α.) Είναι αυτό που προσδίδει επίσης στα αλλαντικά τη χαρακτηριστική τους υφή, το ροζ τους χρώμα και την έντονη γεύση. Όταν ενωθεί με τα οξέα του στομάχου σχηματίζει τις νιτροζαμίνες, χημικές ενώσεις που συνδέονται με αρκετές μορφές καρκίνου, όπως του στομάχου, του εγκεφάλου, του οισοφάγου. Άλλες  παρενέργειες είναι ζαλάδες, πονοκέφαλοι, ναυτία και εμετοί.

Γαλλικός προπυλεστέρας (propyl gallate E310)

Εμποδίζει την οξείδωση και την αλλοίωση των ελαίων. Συνήθως χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τα BHA και BHT που αναφέραμε παραπάνω. Έχει θεωρηθεί ύποπτο για καρκίνους αν και δεν υποστηρίζεται επίσημα κάτι τέτοιο. Το συναντάμε συνήθως στις τσίχλες, τα φυτικά έλαια και λίπη για τηγάνισμα, στα στικ πατάτας, σε μείγματα παρασκευής γλυκών, στους ζωμούς και τις έτοιμες σούπες κοτόπουλου, προϊόντα κρέατος, αλλά και σε καλλυντικά προϊόντα.

Βενζοϊκό οξύ (benzoic acid) και βενζοϊκό νάτριο (sodium benzoate)

Συνήθως σε χυμούς φρούτων (ειδικά αυτούς που διατηρούνται εκτός ψυγείου), ανθρακούχα ποτά, τουρσιά, μαρμελάδες, σάλτσες θαλασσινών και οστρακοειδών, κέτσαπ, μη αλκοολούχα ποτά, αλλά και σε σχεδόν όλα τα καλλυντικά, σε οδοντόκρεμες, φάρμακα, λοσιόν κ.α. Αν και γενικά «ακίνδυνο», όταν μπαίνει σε ποτά που ήδη περιέχουν ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C), μπορεί να παραχθεί μικρή ποσότητα βενζολίου, ισχυρή καρκινογόνος ουσία. Παρόλο που είναι πολύ μικρές οι ποσότητες, καλύτερα να το αποφύγεις. Τι λες κι εσύ;

Βρωμικό κάλιο (Potassium Bromate Ε924)

Στα ψωμιά και γενικά στα επεξεργασμένα αρτοποιήματα. Είναι αυτό που δίνει στην ψίχα του ψωμιού το χαρακτηριστικό λευκό της χρώμα και ενισχύει το ζυμάρι για να φουσκώνει και να γίνεται αφράτο και μαλακό. Κρύβει ένοχα «καρκινογόνα» μυστικά και παρόλο που είναι απαγορευμένο σε κάθε ανεπτυγμένη χώρα στον πλανήτη, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στην Αμερική και την Ιαπωνία. 

Χρωστικές ουσίες

Υπάρχουν τρόφιμα «χρωματισμένα» με φυσικές ουσίες, όπως το β-καροτένιο και το εκχύλισμα κοχενίλης (carmine). Υπάρχουν όμως και αμέτρητες άλλες συνθετικές ουσίες που χρησιμοποιούνται ευρέως, όπως η κόκκινη #3, που χρησιμοποιείται σε καραμέλες, γλυκά, είδη αρτοποιίας και αρτοσκευάσματα και έχει κατηγορηθεί για χρωμοσωμικές ανωμαλίες και καρκίνο του θυροειδούς, η κόκκινη #40, που μπαίνει σε ποτά, γλυκά, τροφές κατοικιδίων και έχει προκαλέσει σε πειραματόζωα όγκους στο λεμφικό σύστημα, η κίτρινη #5 (αλλιώς ταρτραζίνη) και η #6 μπορούν να προκαλέσουν όγκους θυροειδούς ή νεφρών, λέμφωμα και χρωμοσωμικές βλάβες.

Αυτά τα ευχάριστα. Ας διαλέγουμε λοιπόν να τρώμε όσο το δυνατόν λιγότερα επεξεργασμένα, κονσερβοποιημένα, τυποποιημένα τρόφιμα. Έστω και ένα από αυτά τα συστατικά να αποφύγουμε συνειδητά και συστηματικά, καλό θα μας κάνει.