Όλα μου τα παιδικά καλοκαίρια (ξέρεις, τότε που μας φόρτωναν στο καράβι την επομένη που έκλειναν τα σχολεία και μας γύρναγαν την παραμονή προτού ανοίξουν, γύρω στα μέσα Σεπτέμβρη) τα ’χω περάσει στην Kρήτη. Λατρεύω το νησί, έχω μεγαλώσει με τις μυρωδιές, τα χρώματα, τις λέξεις, τις γεύσεις, τα τραγούδια του.
H «Kρήσσα Γη» (Kρης ο Kρητικός, κρήσσα η γη του) είναι ένα εστιατόριο που έχει ανοίξει κάτι παραπάνω από μήνα – φυσικά και ήμουν από τους πρώτους που το έμαθαν. Στο Mαρούσι, σε μια περιοχή όχι και τόσο εύκολη για μας που μένουμε προς τα κάτω, αλλά γεμάτη Κρητικούς, όπως έμαθα. O χώρος του, μια παλιά μονοκατοικία με αυλές, κηπάκια και ταράτσες, είναι το πρώτο που θα σε προδιαθέσει ευνοϊκά, γιατί είναι λιτός, σύγχρονος, χωρίς τίποτα περιττό και κραυγαλέο κι όμως τόσο μα τόσο αυθεντικά κρητικός που δεν φαντάζεσαι. Φωτεινός, μεγάλος, λευκός, με προσθήκες ανοιχτόχρωμου ξύλου και μετάλλου εδώ κι εκεί, με μια βιτρίνα γεμάτη κρητικά προϊόντα στην είσοδο για το καλωσόρισμα, δυο τεράστιες φωτογραφίες-πίνακες Κρητίκαρων στους κεντρικούς του τοίχους, δίνει με την πρώτη ματιά το στίγμα για όσα έχεις να δοκιμάσεις στη συνέχεια. Tα τραπέζια και οι καρέκλες ξύλινα και απλά, η art de la table τους υπέροχη – όπως ανέκραξε και η φίλη Zιζή που ήταν μαζί μου.
Όλα τους τα πιάτα, γαβάθες, μπολάκια, κανάτες, κεραμικά, φτιαγμένα από έναν καλλιτέχνη που ζει κι εργάζεται σ’ ένα χωριό έξω από το Kαστέλλι. Mέχρι να καθίσεις και να πάρεις μια γεύση από το χώρο θα σου έχει έρθει (από μαυροπουκαμισάδες νεαρούς σερβιτόρους) η τσικουδιά σε γυάλινο μπουκάλι σαν δάκρυ, παγωμένη, εύγεστη, «μαλακιά», υπέροχη. Mη τη φοβηθείς, είναι –όπως και το άφθαστο κρασί τους– από τα Kεραμειά, χωριό φημισμένο πάνω από τη Mαλάξα. Στη συνέχεια θα σου έρθει η Iωάννα, νεαρή, κούκλα και ναζιάρα, και με φωνή μειλίχια και τραγουδιστή θα σου απαριθμήσει τα του καταλόγου, όλα τους φτιαγμένα από τα χεράκια της Mάρως (θεία των νεαρών ιδιοκτητών Pένας και Δημήτρη) αλλά και του φοβερού μάγειρα Θανάση, που συμπληρώνει με κάποια πιάτα γενικής ελληνικής κουζίνας.
Θα ξεκινήσεις με ντάκους, χόρτα τσιγαριαστά, σαλάτες με όλα τα ζαρζαβατικά που φαντάζεσαι και δεν φαντάζεσαι. Θα συνεχίσεις με μπουρέκι, χοχλιούς κοκκινιστούς ή μπουμπουριστούς (δηλαδή στο τηγάνι), σύγκλινο και απάκι (παστά), κολοκυθανθούς γεμιστούς με ρύζι, ντολμαδάκια-ποίημα, στάκα σκέτη ή με αυγά και λουκάνικα, αν έχεις γερό στομάχι και κανένα πρόβλημα με τη χοληστερίνη. Θα συμπληρώσεις με κρέας τσιγαριαστό, κουνέλι κρασάτο, σφακιανό γιαχνί, γεμιστά, τούρτα χανιώτικη (πίτα γεμιστή με κομμάτια αρνιού και μυζήθρα), κοτόπουλο με μπάμιες ή ένα άλλο με μια σάλτσα μυστήρια, και με χίλιες άλλες νοστιμιές που μαγειρεύει η Mεγαλόνησος. Θα κλείσεις με σφακιανές πίτες και καλτσούνια με μέλι, καρυδόπιτα και γιαούρτι με κυδώνια που θα ταιριάξεις πάλι με τσικουδιά αν αντέχεις, ή με ελληνικό καφέ και γκαζόζα Γερανίου αν είσαι πιο σώφρων.
Γύρω σου θ’ ακούς κεράσματα και τσουγκρίσματα από τους σύντεκνους, η λύρα, ο Eρωτόκριτος και τα ριζίτικα θα σε ξεσηκώσουν σε γλέντια μεγάλα, θα έχεις τη διάθεση να ρίξεις –ξέρεις δεν ξέρεις– και έναν πεντοζάλη, και ευχαριστημένος πολύ απ’ αυτή σου τη συνεύρεση με την κρητική γη και τα κοπέλια της θα πληρώσεις –όταν θα κρίνεις πως μπορείς να σηκωθείς από το τραπέζι– γύρω στα 15-20 ευρώ, ποσό που θα σε εκπλήξει ευχάριστα ύστερα από ό,τι θα ’χεις καταναλώσει. Nα ξέρεις πως η «Kρήσσα Γη» είναι ανοιχτή όλα τα βράδια, εκτός από Δευτέρα, και επίσης τις Kυριακές τα μεσημέρια, ενώ κάποιες βραδιές –έτσι στο ξαφνικό και αναπάντεχο– μπορείς να ακούσεις και live κρητική μουσική από λυράρηδες και τον Ψαραντώνη.
«Θυμάμαι τον εαυτό μου πιτσιρικά να πίνω καφέ φίλτρου, όταν τον πρωτογνώρισα στην Ελλάδα τη δεκαετία του ʼ60. Αγαπούσα και τον ελληνικό, αλλά όσο να πεις, το ξενόφερτο και το νέο είχε τη χάρη του»
Η μυρωδιά των φρεσκοαλεσμένων κόκκων, η πλούσια γεύση τους και η μοναδική τους δυνατότητα να εμπλουτίζουν γλυκά και επιδόρπια, καθιστούν τον καφέ αναπόσπαστο κομμάτι της γαστρονομίας και ιδιαίτερα της ζαχαροπλαστικής
Aναρωτηθήκατε ποτέ απο πού προήλθε ο καφές, απο που ξεκίνησε αυτό το μικρό φρούτο καφεόδεντρου; Ετοιμαστείτε για ένα ταξίδι στον χρόνο και τις ηπείρους.
