Του άνεμου και της αρμύρας

Θυμάμαι ακόμη τη μυρωδιά της ντομάτας που έπλυνα στη θάλασσα κι έκοψα με τα δάχτυλα για να τη φάω. Εικοσάχρονη σκηνίτισσα, χρόνια πολλά πριν, στο τότε ακόμη έρημο Παλιοχώρι, από τα πιο όμορφα ακρογιάλια της Μήλου. Κι ύστερα, τα σαλιγκάρια γιαχνί ένα βράδυ στον Αδάμαντα, τα καρπούζια που μας φίλεψε ένας παππούς στην Άνδρο, τη γούνα που πρωτοδοκίμασα στο λιμανάκι της Νάουσας, τη βαριά κι άλλο τόσο νόστιμη φουρτάλια στην Τήνο, τα κρασιά τα παριανά τα φημισμένα που φούντωναν τα γλέντια μας σ’ όλα τα κυκλαδονήσια, από κοντά και τα ρακόμελα τα αμοργιανά.

Όλοι μας έχουμε μια γεύση από Κυκλάδες που έχει περάσει από τα χείλη στην ψυχή κι έμεινε εκεί να μας τσιγκλάει και να φτιάχνει όνειρα τα χειμωνιάτικα βράδια στην πόλη. Το ίδιο τσίγκλισμα ένιωσα και όταν έπιασα το βιβλίο «Του άνεμου και της αρμύρας», που μόλις εξέδωσε το Επιμελητήριο Κυκλάδων (ενεργό και δραστήριο από το 1836, παρακαλώ!) και που υπογράφουν η Νανά Δαρειώτη, η Θάλεια Τσιχλάκη και ο Ανδρέας Ανδρουλιδάκης. Γνωστές και καταξιωμένες δημοσιογράφοι γεύσης με φανατικό κοινό οι δύο κυρίες, μια ζωή πάνω από τα κρασιά, οινογραφώντας ο τρίτος.

O Α.Ν. Ανδρουλιδάκης, η Νανά Δαρειώτη και η Θάλεια Τσιχλάκη

Φίλοι μου πολύ καλοί και αγαπημένοι, εδώ και χρόνια τους ακούω να γυρνάνε τα κυκλαδονήσια, να συνομιλούν με τους γεροντότερους, να σκαλίζουν σημειώσεις και τεφτέρια, να παρακολουθούν το νησιώτη είτε αυτός είναι ένας αγρότης που σκαλίζει την ανεμοδαρμένη γη του είτε μια ντόπια νοικοκυρά που επιστρατεύει αγάπη και φαντασία για να ταΐσει με τα λιγοστά προϊόντα που διαθέτει τη φαμίλια της.

Στις 300 σελίδες του εξαιρετικού βιβλίου τους οι τρεις συγγραφείς δεν παραθέτουν απλά συνταγές και προϊόντα. Το αντίθετο… Καταγράφουν με μέτρο, ισορροπία και συναίσθημα (που αν και ανιχνεύεται σε δεύτερο επίπεδο, είναι παρόν, ατόφιο και ισχυρό), την κυκλαδίτικη γαστρονομία με το βλέμμα του αφοσιωμένου περιηγητή που βλέπει τα πάντα σαν να είναι η πρώτη φορά. Αλλά και με σεβασμό και αγάπη και με συγκεκριμένο στόχο. Να διατηρήσουν ζωντανές τις μνήμες, να καταγράψουν τα μέρη και το όλον της κυκλαδίτικης γαστρονομίας.

Κυκλάδες: αντένα μύλου, αλέτρι, τυροβόλι και κουπί,

κατσίκι, ραδίκι, και ντομάτα ξερική,

σπυρί κριθάρι, λέπι ψαριού, πλοκάμι χταποδιού,

μια στάλα λάδι κι ένας κόμπος ξίδι.

Κυκλάδες: θάλασσα, ταρσανάδες, μικρές στεριές

ήλιος, μελτέμι και ακρογιαλιές Ομήρου.

*από το Μανιφέστο της Κυκλαδίτικης Κουζίνας

Μας μιλούν με άγνωστες για τους πιο πολλούς λέξεις και καταφέρνουν να μας συγκινήσουν και να μας αφυπνίσουν. Αυγοκαλάμαρα, λιβιά, ραφιόλια, μανούρες, πατατάτο, παμπιλόνια, λούτζες, αβρωνιές, τσουτσουρήθρες, προβάτσες, και άλλες τόσες –Μαυροτράγανο, Αθήρι, Φωκιανός, Ποταμίσι–, που αφορούν τις ποικιλίες των αμπελιών που καλλιεργούνται στις Κυκλάδες και δίνουν τα περίφημα κρασιά.

Παρελαύνουν τα κατσίκια και τα αρνιά, η κάπαρη, ο μάραθος, τα ξερικά του μποστανιού, τα μικρά ψαράκια μέσα σε ξεχασμένες ή και δυσεύρετες πολλές φορές για τον επισκέπτη συνταγές, με οδηγίες, φωτογραφίες, με παραλλαγές από νησί σε νησί, με σχόλια που εξηγούν και τους λόγους που μαγειρευόντουσαν σε κάθε νησί. Μια καταγραφή που όχι μόνο αναδεικνύει και κρατάει ζωντανή την παράδοση αλλά ταυτόχρονα και ένα «εργαλείο» που βοηθάει να ισχυροποιηθεί ο μύθος της γαστρονομικής κουλτούρας των κυκλαδίτικων νησιών.

Με εισαγωγή από τον Γιώργο Χατζηγιαννάκη, τον ιδιοκτήτη της ξακουστής Σελήνης στη Σαντορίνη αλλά κι άνθρωπο που έχει εδώ και δεκαετίες μοχθήσει ώστε να αναδειχθεί ο πλούτος του νησιού του, με δυναμικό και μαζί πραγματικά συγκινητικό Μανιφέστο της Κυκλαδικής κουζίνας που καταθέτουν στις πρώτες σελίδες του βιβλίου ο Ηλίας Μαμαλάκης και ο Μυκονιάτης Δημήτρης Ρουσουνέλος.

Διαβάστε το, απολαύστε το, μαγειρέψτε το, γίνετε γνώστες όλων αυτών που τρώτε τα καλοκαίρια στα νησιά και κρύβουν παράδοση και ιστορία, γίνετε συμπαραστάτες και ένθερμοι οπαδοί μιας κουζίνας που θέλει και μπορεί να αποτελέσει ισχυρό πόλο έλξης για τον τουρισμό, ελληνικό και ξένο.

Μπορείτε να αγοράσετε το βιβλίο «Του άνεμου και της αρμύρας – Προϊόντα και Μαγειρικές των Κυκλάδων» εδώ: www.aegeancuisine.gr, στο Παντοπωλείο Μεσογεικής Διατροφής, σε λίγες μέρες και στα βιβλιοπωλεία, €25