H Iζαμπέλα ήταν Αρμένισσα βασίλισσα, τώρα είναι το πιο σπιτικό αρμένικο φαγητό της Δραπετσώνας

Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που γίνονται η δουλειά τους. Είναι σαν να μην περιέχουν το ένζυμο που ξεχωρίζει το επάγγελμα από την προσωπική τους ζωή, σαν να χρειάζονται γυαλιά ειδικής όρασης για να ξεχωρίσουν τη διαφορά ανάμεσα στα επαγγελματικά γκάζια και μια σπιτίσια Ιζόλα του '60. Τέτοια είναι και η Ιζαμπέλα, όχι εκείνη η παλιά του 1219, που εστέφθη τελευταία βασίλισσα του Οίκου των Ρουπενιδών, αλλά η δική μας, βασίλισσα μιας κουζίνας στη Δραπετσώνα, με βασιλέα τον σύζυγο Στέλιο. Αρμένισσα αυτή, Χανιώτης ο Στέλιος. Μπορεί μερικοί να τους θυμάστε από το πρώτο τους ανάκτορο, μια αυλή των θαυμάτων στο ισόγειο πολυκατοικίας του Ρέντη, το εστιατόριο «που τρώγαν τα συνεργεία» φαγάκι αρμένικο και μαμαδίσιο. Πολύ ενθουσιαστήκαμε όταν το ανακαλύψαμε και κάποιοι από μας, και περάσαμε νύχτες με μαντί σουλού, λαμπιόνια κάτω από τις μουριές, γλάστρες πάνω στο χαλίκι, καλοκαίρι και παλιά εργοστάσια και εργατικές πολυκατοικίες και τις μηχανές να σκίζουν με χιλιάδες ντεσιμπέλ την άσφαλτο στη Λεωφόρο Θεσσαλονίκης. Τότε το λέγανε «Τσικουδοαντάμωμα», τώρα «Ιζαμπέλα-Αρμένικες νοστιμιές».

Η Ιζαμπέλα αγαπάει τις δαντέλες, τα καρεδάκια, τα σεμεδάκια, τα φρέσκα λουλούδια, τα μπιμπελό που αυτοί που δεν ξέρουν τί θα πει μιξ-εν-ματς-με-ιστορία, θα τα πουν κιτς. Κι όλα αυτά τα συνταιριάζει σε κάτι που παλιά παίζει να ήταν το παπουδίστικο καφενείο της γειτονιάς, δηλαδή ένα τίποτα με τζαμαρίες και αλουμίνια κουφώματα. Γιατί η Ιζαμπέλα αγνοεί τους ντεκορατέρ και ξέρει να γεμίζει με σαλονάτη σπιτική ζωή ό,τι σε χώρο της φέρει η ζωή. Αυτή τη Ζωή τη φέρνει μαζί της, στον ασημένιο δίσκο με τη δαντέλα και το λικεράκι αρμπαρόριζα στο καλωσόρισμα, έτσι για να μπεις στο νόημα. Εδώ ήρθες επίσκεψη και ξέχνα κάτι λέξεις σαν «σέρβις» και «σε τί όνομα είναι η κράτησή σας» και κάτι τέτοια της απόστασης και της απομάκρυνσης. Θα σου πάρει μισό κλάσμα του δευτερολέπτου να γίνεις από παλιά κολλητή της, με ένα χαμόγελο να μυηθείς σε αυτή την κοσμοπολίτικη ευγένεια, τη γενναιοδωρία των Αρμενίων και τα γεμάτα τραπέζια τους.

Το «δέχεσθαι» οι Αρμένιοι δεν το διδάσκονται, γεννιούνται και πεθαίνουν μαζί του, η Ιζαμπέλα με την ποδιά της πηγαινοέρχεται στην κουζίνα που κι αυτή έχει ανοιχτή καρδιά και θέα στον κόσμο -πώς το κάνεις κι εσύ σπίτι σου, έτσι ακριβώς! Μυστικά δεν υπάρχουν, η Ιζαμπέλα έρχεται με το γραμμένο στο χέρι καλλιγραφικό καταλογάκι της, με το στρασάτο της στιλό, από μέσα ο Στέλιος ψήνει, στέλνει φιλί, έχει και το νου της που βράζουν τα μαντί, το ντουέτο σε πλήρη δράση σε βάζει αμέσως στον κόπο του, στο πρόβλημα και την κούρασή του, κυρίως, όμως, στην απέραντη χαρά που σε έχει κοντά του. Μάτια καθαρά που σε κοιτάνε καρφί, η συγκίνηση ενός ζευγαριού που συμπορεύεται χέρι-χέρι, ο Στέλιος είναι χρυσοχόος το πρωί και ψήστης το βράδυ, ταλέντα ενωμένα στην αγάπη και την επιβίωση.

Η μοσχοαναθρεμένη Ιζαμπέλα θα σου μαγειρέψει το φαγητό που τη μεγάλωσε, αυτό που διδάχτηκε να μαγειρεύει από τις Αρμένισσες μιας δυνατής παροικίας που τιμά την καταγωγή, τα ήθη και τα έθιμά της. Το φαγητό είναι ο συνεκτικός κρίκος, το γαϊτανάκι που γύρω του γυρίζουν αιώνες βασανισμένης ιστορίας αλλά και συντροφικότητας και πίστης και αλληλεγγύης. Ο Αρμένης, είναι βασικά, το παραδοσιακό φαγητό του. Και η Ιζαμπέλα θα σου θυμίσει πολλά πιάτα που δεν συνηθίζονται σε ένα εστιατόριο. Τους μερτζιμεκλί κεφτέδες, αυτούς τους ωμούς κεφτέδες από φακή, πλιγούρι, πάστα πιπεριάς και μπόλικα αρωματικά και μπαχαρικά, ένα δροσερό ορεκτικό που θα σε περάσει στο ισλί-όχι, δεν είναι το τηγανητό που έχεις ξανατεστάρει. Ισλί μεν αλλά βραστά στο ζουμάκι τους, κόμφορτ και μαλακά, στρουμπουλά και μπαμπάτσικα και όχι τραγανά και όχι επιθετικά για το στομάχι, θα σου ζητήσουν μόνο φρέσκο λεμονάκι. Ποίημα το πλιγούρι με φιδέ και ρεβίθια, ένα πιάτο που θα το πάρεις σκέτο ή θα ξαπλώσεις πάνω του το κεμπάπ, που εδώ έχει μια αβρότητα, δεν είναι αυτό το βαρύ που θα δεις το Χριστό φαντάρο για να το χωνέψεις.

Μαγική πλιγουροσαλάτα, μ' αυτό το ψιλό πλιγουράκι το ανατολίτικο με τα μπαχαρικά, τη ντομάτα και τον μαϊντανό-μπουκιά και ταξίδι όπου πεις εσύ στη Μέση Ανατολή. Ωραία μικρά λαχματζουνάκια, οι Αρμένιοι τα φτιάχνουν πιο ελαφρά από τη λιβανέζικη εκδοχή τους, και μια ολοτράγανη, λεπτή τηγανητή παστρουμαδόπιτα που σερβίρεται με ψιλοκομμένη ντομάτα, κρεμμύδι και μαϊντανό, πασπαλισμένη με γλυκιά πάπρικα. Το ντολμαδάκι της Ιζαμπέλας, must και άπαιχτο, με τη γιαουρτένια σος του. Και το μαντί, όπως το έφτιαχναν στο σπίτι τους. Sulu. Su στα τούρκικα σημαίνει νερό, οπότε το σουλού είναι το μαντί που βράζει στο ζουμάκι του και σερβίρεται μέσα σ'αυτό, με έξτρα μπόλικη πάπρικα και γιαουρτοσκορδάτη σάλτσα με μπόλικο μαϊντανό. Αν το μαντί σου το θες πιο όπως το κάνουν στην Πόλη να το πάρεις στην εκδοχή «τεψί μαντί», στο φούρνο με μπόλικο βουτυράκι και γιαούρτι.

Μαστόρισσα και στα γλυκά του κουταλιού η Ιζαμπέλα τα σερβίρει με γιαούρτι, ο Στέλιος βάζει τις ωραιότατες ρακές, Κρήτη-Αρμενία ένα και το αυτό, όταν και οι δυο συμφωνούν πως για να μαγειρέψεις της προκοπής, σημασία έχει να ξέρεις να διαλέξεις το καλύτερο που θα βάλεις στην κατσαρόλα σου. Εμ, τί σπιτικό θα ήταν αλλιώς;

Αναπαύσεως 36, Δραπετσώνα, 2155056083