Μεϊντάνι: Η γραφική ταβέρνα της Νίκης Σπανού στη Ζαγορά Πηλίου
Η Νίκη Σπανού, έχει καταφέρει να κάνει το Μεϊντάνι της στρατηγείο και κατσαρόλα αναφοράς για όποιον ψάχνει τη γεύση της παράδοσης στη Ζαγορά.
Την Νίκη την άκουγα για χρόνια. Κάποιος ερωτεύτηκε τις πατάτες της, άλλος αγάπησε τα γεμιστά της, ένας τρίτος έπεσε ξερός με τους κεφτέδες της και όλοι μαζί λάτρεψαν την ίδια την περσόνα Νίκη, πλην όμως εμένα η Ζαγορά πάντα μου έπεφτε τέρμα Θεού από την ακτίνα δράσης μου και άκου-άκου, δεν θέλει και πολύ, η Νίκη μου έγινε απωθημένο και ταξιδιωτική εκκρεμότητα. Όλο έλεγα να πάρω το βουνό για χάρη της και όλο δεν καθόταν η ευκαιρία. Την οποία, προσφάτως, άρπαξα από τα μαλλιά, γιατί ντροπή πια να κάνω τη δουλειά που κάνω και να μην ξέρω τί συμβαίνει στα τοπικά ύδατα της πατρίδας μου. Με το «καλημέρα» η Νίκη μου αποκαλύφθηκε όπως την είχα φανταστεί. Ζωσμένη την ποδιά, μια ντουζίνα πιάτα να ισορροπούν στα δυό της χέρια, να ελέγχει τον κεφτέ που τσιτσιρίζει στο τηγάνι, να δίνει εντολές στην κουζίνα και την ίδια στιγμή να μεταμορφώνεται σε αγκαλιά, εκείνη την οικεία που θαρρείς και ξέρεις μια ζωή τη μυρωδιά της.
Το Μεϊντάνι της Νίκης στη Ζαγορά Πηλίου
Δεν ξέρω αν είναι Δίδυμος, του ζωδίου που διαπρέπει στα επικοινωνιακά, αλλά όποιος περάσει το κατώφλι της χρίζεται αυτοστιγμί κολλητός. Επί της ουσίας και όχι των τύπων. Η Νίκη τους ξέρει όλους. Κι αυτούς που ξέρει κι αυτούς που δεν γνωρίζει προσωπικά. Στις κουβέντες της μπερδεύονται ο κυρ Γιάννης ο μαραγκός από απέναντι, ο Ρουβάς, η Βανδή, εσύ, ο δήμαρχος και ο κλητήρας. Με την ίδια σπουδαιότητα και σημασία αν και θαρρώ πως λίγο ξεχωρίζει τον Γιώργο Πίττα, τον οποίο πολύ θαυμάζει για όσα παλεύει με την ελληνική γαστρονομία. Η Νίκη, αν δεν είχε γεννηθεί στο χωριό, μπορεί να ήταν και δικηγόρος παρ´ Αρείω Πάγω, μπορεί και ευρωβουλευτίνα. Ούτως ή άλλως, είναι η τοπική βλαχοδήμαρχος κι αυτόν τον τίτλο τον αγαπά πιότερο από όλους.
Γιατί η Νίκη ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία των γυναικών που έχουν δουλέψει νύχτα-μέρα στις πιο αντίξοες συνθήκες, 28 χρόνια σε μια κουζίνα, αυτές που χάλασαν τα γόνατά τους στο τρέξιμο ανάμεσα σε συζύγους, πεθερικά και παιδιά, αυτές που άλλαξαν γόνατα και έβαλαν τιτάνιο για να συνεχίσουν να τρέχουν, τον δικό τους μαραθώνιο της επιβίωσης. Με το χαμόγελο και χωρίς παράπονο. Και μαζί, να τρέχουν για τα κοινά, για την προκοπή του χωριού, να καβαλάνε και το τζιπ για ένα ντελίβερι στον ανήμπορο ή για να επιστρέψουν τη νύχτα σπίτι τους τα κορίτσια που δουλεύουν στην κουζίνα. Από την οποία, αν την ξεριζώσεις, θα μαραθεί. Θα χάσει το κέντρο βάρος της ύπαρξής της, θα σβήσει μέσα της το φως.
Το Μεϊντάνι της Νίκης είναι μια γραφική, παλιά ταβέρνα, ίδια με όλες όσες επιβίωσαν στον τουριστικό χρόνο του Β. Πηλίου. Μπαίνεις από το δρόμο, διασχίζεις το μαγαζί και προσγειώνεσαι σε μια ολάνθιστη, στενή βεραντίτσα με θέα που κόβει την ανάσα, στο χωριό, στα καταπράσινα δάση, στο πέλαγο. Μέσα, το παλιό, αγαπημένο ντεκόρ, παλιές φωτογραφίες, κεντήματα κορνιζαρισμένα, μπουκάλια με αλκοόλ στα ράφια και κυρίως, αυτή η αλλοπρόσαλλη ανακατωσούρα που επικρατεί παραδοσιακά στα εσωτερικά μιας επαρχιακής ταβέρνας το καλοκαίρι: κιβώτια με προμήθειες, ντάνες ως το ταβάνι η κάβα, τα παιχνίδια και τα ριλάξ των παιδιών, όλο το προσωπικό σύμπαν του ιδιοκτήτη, που διασχίζεις για να βγεις στη φροντισμένη, παστρικιά αυλή ή στη βεράντα. Σημάδι των ανθρώπων της υπαίθρου, που το καλοκαίρι, το εννοούν… υπαίθριο: έξω μαγειρεύουν, έξω τρώνε, στην αυλή χαλαρώνουν, εκεί κοιμούνται, έξω πλένονται με το λάστιχο, έξω θα βρεις και την τουαλέτα. Αυτή την ταβέρνα, η Νίκη την κληρονόμησε από την πεθερούλα της, που την άνοιξε το 1967. Καφενείο, που ενίοτε έψηνε και σουβλάκια, με το πρώτο τζουκ-μποξ, ατραξιόν του χωριού. Η μαμά της, καμπίσια που παντρεύτηκε ντόπιο, της κληρονόμησε την τέχνη της πίτας, της ωραίας, της σπιτικής, της θεσσαλικής.
Το Μεϊντάνι, είναι ένα μαγαζί γυναικοκρατούμενο. Δυό κορίτσια στην κουζίνα, η Νίκη και η κόρη της, κυριολεκτικά στα μέσα και στα έξω και πάνω από όλα τα πόστα. Η Νίκη μαγειρεύει στη στόφα -άλλη νοστιμιά- και τηγανίζει στο γκάζι, στο σωστό, το μαυρισμένο, μπαρουτοκαπνισμένο τηγάνι, που εξηγεί όλη τη νοστιμιά της φημισμένης της τηγανητής πατάτας-κρατάω έναν λόγο για να έρθεις ως εδώ. Ο δεύτερος -ή ο πρώτος, το αφήνω σε σένα να το αξιολογήσεις- είναι οι γεμιστοί κολοκυθανθοί της, που δεν μοιάζουν με κανέναν από όσους δοκίμασες ως τώρα. Μικροσκοπικοί, σφιχτοδεμένοι, με άφθονα φρέσκα μυρωδικά και σπυρωτό ρυζάκι, στριμώχνονται στο γιγάντιο ταψί και ψήνονται στη στόφα. Η νοστιμιά χάνει τα λόγια της εδώ, το ίδιο συμβαίνει και με τα ντολμαδάκια της, τα οποία μαγειρεύει δια της ιδίας μεθόδου.
Η Νίκη, όμως, φτιάχνει και άλλα αξέχαστα: ονειρεμένο, τροφαντό, αφράτο κεφτέ που τηγανίζεται με μεγάλη μαεστρία στο τηγάνι, σε δυνατή πρώτα φωτιά, να δέσει η τραγανή κρούστα και μετά χαμηλότερα, να μελώσει το εσωτερικό. Η φασολάδα της με τις χάντρες, ένα χυλωμένο ποίημα, με το σελινάκι, τον μαϊντανό, την τόση-όση ντομάτα, να μην την νοιώθεις ενοχλητικά αλλά να δίνει το ροδαλό χρωματάκι. Το λουκάνικό της, ντόπιο ζαγορίτικο, είναι η επιτομή του πηλιορίτικου λουκάνικου, ένα must για όποιον αναρωτιέται τί λουκάνικο βάζεις στο σπετζοφάι για να βγεί αυθεντικό. Το γαλοτύρι είναι ένα μαγικό τυρί αλλά στις ταβέρνες του Πηλίου θα σου θυμίσει πλέον κάτι που μοιάζει με γιαούρτι. Της Νίκης, «μιλάει» την παλιά, πεντανόστιμη διάλεκτο -ιδανικότερη παρέα για την τηγανητή της πατάτα δεν υπάρχει- αφού γίνεται με την παραδοσιακή μέθοδο: το πρόβειο γιαούρτι, ανακατεύεται με πρόβεια φέτα και πρόβειο γάλα και μένει να ωριμάσει για μια εβδομάδα, φυσικά, μέχρι να μοσχοβολήσει. Οι μελιτζάνες παπουτσάκια, το τηγανητό ντόπιο κολοκυθάκι της, ο τράγος στη λαδόκολλα, η κοκκινιστή γίδα και το κλέφτικο στη γάστρα είναι άλλα τρία από τα σουξέ της Νίκης αν είσαι τυχερός και τα προλάβεις.
Στο τέλος, μας έβγαλε τα γλυκά του κουταλιού που φτιάχνει με τα χεράκια της: σαμπούκο, κίτρο, βύσσινο, κεράσι. Τα φρούτα του Βόρειου Πηλίου έχουν τη γλύκα τους και οι βορειοπηλιορίτισσες φημίζονται για τη νοστιμιά των γλυκών τους. Η Νίκη ξέρει από στόφα, ξέρει από τηγάνι αλλά ξέρει και από ζάχαρη και πώς φτιάνεται το άψογο σιρόπι!
20°
