Οδήγηση με υπνηλία

Μας έχει απασχολήσει όλους ανεξαιρέτως. Τουλάχιστον μία φορά ο κάθε οδηγός, στο οδηγικό του βιογραφικό, έχει αντιμετωπίσει τέτοια συνθήκη. Και δεν αναφερόμαστε βέβαια στο ότι έχουμε δει δίπλα μας στους δρόμους των πόλεων –ή και έξω από αυτές– οδηγούς να «λαγοκοιμούνται» στο τιμόνι, αλλά σε εμάς. Που νιώσαμε τον Μορφέα να μας «χαϊδεύει» απαλά, ενώ οδηγούσαμε.

Μπορεί πλέον τα υπερσύγχρονα συστήματα ασφαλείας ADAS να έχουν υψώσει από πάνω μας ένα πέπλο ασφαλείας, αλλά μέχρις ότου την οδήγηση των αυτοκινήτων αναλάβει εξ ολοκλήρου η αυτόνομη οδήγηση, ο κίνδυνος παραμένει υψηλός.

Και είμαστε εμείς που πρέπει να προστατεύσουμε εαυτόν, συνεπιβαίνοντες, αλλά και πεζούς ή άλλους οδηγούς με την υπεύθυνη συμπεριφορά μας και τη διορατικότητα που αρμόζει να έχουμε όταν «πιάνουμε τιμόνι στα χέρια μας».

Ωστόσο, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος υπνηλίας και συναφών ατυχημάτων, είναι απαραίτητο να σταματάτε τακτικά και, εάν είναι απαραίτητο, να παίρνετε έναν σύντομο υπνάκο αποκατάστασης.

Υψηλά ποσοστά στην οδήγηση με υπνηλία

Σχεδόν 1 στους 3 οδηγούς αναφέρει τουλάχιστον ένα επεισόδιο σοβαρής υπνηλίας κατά την οδήγηση κατά τη διάρκεια μιας χρονιάς και, μεταξύ αυτών, το 40% είχε ένα ατύχημα ή ένα σχετικό σχεδόν ατύχημα. Τα τρομακτικά αυτά στοιχεία έφερε στο φως σχετική έρευνα του Ιδρύματος VINCI Autoroutes (*), που αναφέρει επίσης ότι το 63% των ατυχημάτων και των παραλίγο ατυχημάτων που συνδέονται με την υπνηλία συνέβησαν σε αυτοκινητοδρόμους και το 57% σε ταξίδι διάρκειας άνω των 2 ωρών!

Τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της νέας μελέτης, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του επιστημονικού ερευνητικού προγράμματος αφιερωμένου στην πρόληψη της υπνηλίας οδήγησης, ανακοινώθηκαν πρόσφατα βάζοντάς μας σε σκέψεις… Η μελέτη που πραγματοποιήθηκε υπό την ηγεσία του καθηγητή Pierre Philip, επικεφαλής του τμήματος Ιατρικής Ύπνου στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Μπορντό της Γαλλίας, βασίζεται σε έρευνα που διεξήχθη μεταξύ 13.187 οδηγών που είναι συνδρομητές στα ηλεκτρονικά διόδια, και δείχνει ότι το 40% από αυτούς που ανέφεραν ένα επεισόδιο σοβαρής υπνηλίας –δηλαδή εκείνο που δυσκόλεψε την οδήγηση ή ανάγκασε τον οδηγό να σταματήσει– είχαν σχεδόν ένα ατύχημα ή ένα σχετικό ατύχημα τον περασμένο χρόνο. Τα περισσότερα από αυτά τα ατυχήματα έγιναν σε αυτοκινητόδρομους και σε μεγάλες διαδρομές.

Αντιμέτωπο με αυτή την ανησυχητική παρατήρηση και ενώ η υπνηλία παραμένει μία από τις κύριες αιτίες θανατηφόρων ατυχημάτων στους αυτοκινητόδρομους, το Ίδρυμα VINCI Autoroutes αναπτύσσει ένα ευρύ σύστημα για να ενημερώσει τους οδηγούς για τον κίνδυνο να αποκοιμηθούν στο τιμόνι και να τους δώσει τη δυνατότητα να «πάρουν έναν υπνάκο», το μόνο αποτελεσματικό αντίδοτο για την υπνηλία.

Μόνη λύση, ένας υπνάκος!

Σύμφωνα με το Βαρόμετρο Υπεύθυνης Οδήγησης 2024, Ipsos/Fondation VINCI Autoroutes, ο μέσος χρόνος οδήγησης πριν από τη στάση κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου ταξιδιού είναι 2 ώρες 57 λεπτά, δηλαδή μια διάρκεια μεγαλύτερη από τις προτεινόμενες δύο ώρες. Και εδώ ξεκινάει ο κίνδυνος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι οι ειδικοί συμφωνούν σε κάτι αυτονόητο: μόλις αισθανθείτε την παραμικρή κόπωση στο τιμόνι, ή ένα μυϊκό χαλάρωμα, ή μία αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά στη οδηγική λογική (τύπου πότε πατάω γκάζι, πότε αφήνω, ή δεν «κεντράρω» σωστά το αυτοκίνητο στη λωρίδα μου, επιβάλλεται να βγω στο πρώτο διαθέσιμο χώρο στάθμευσης, ή σε κάποιο πρατήριο καυσίμων, να σταματήσω, να κατεβάσω την πλάτη του καθίσματος και να πάρω έναν ύπνο μικρής διάρκειας. Ένας τέτοιος υπνάκος 20-25 λεπτών αποτελεί σωτήρια πράξη και μπορεί να μας βοηθήσει να συνεχίσουμε το ταξίδι μας με ασφάλεια. Και ας μην ανησυχούμε μήπως μας πάρει ο ύπνο και καθυστερήσουμε στον προορισμό μας. Το βιολογικό μας ρολόι φροντίζει γι’ αυτό και στο μισάωρο «θα χτυπήσει»!

«Napping drivers»

Δείγμα του πόσο ανησυχητικό είναι το φαινόμενο της υπνηλίας στους αυτοκινητοδρόμους, είναι το γεγονός ότι στα μέσα του προηγούμενου καλοκαιριού το Ίδρυμα προσέφερε στους οδηγούς μέσα από το πρόγραμμα «Ζήστε τα οφέλη ενός σύντομου υπνάκου» σε παρακείμενα πάρκα κουκούλια ή μεγάλα μαξιλάρια ώστε οι «Napping drivers» να μπορούν να χαλαρώσουν, να ξεκουραστούν και να κοιμηθούν όσο χρειάζεται και να ανακτήσουν ένα καλό επίπεδο εγρήγορσης πριν βγουν ξανά στον δρόμο.

Κι όλα αυτά, γιατί έχει αποδειχθεί ότι η σοβαρή υπνηλία κατά την οδήγηση έχει ως αποτέλεσμα την εξασθένηση των οδηγικών ικανοτήτων που δυσχεραίνει την οδήγηση ή αναγκάζει τον οδηγό να σταματήσει.

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν επίσης ότι οι άνδρες και τα άτομα ηλικίας 31 έως 65 ετών αναφέρουν περισσότερη υπνηλία κατά την οδήγηση. Σύμφωνα με τον Πιερ Φίλιππο, επικεφαλής του πανεπιστημιακού τμήματος ιατρικής ύπνου στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Μπορντό, η υπνηλία κατά την οδήγηση εξακολουθεί να είναι πολύ συχνή στον γενικό πληθυσμό και, εν μέρει, συνδέεται με την κακή υγιεινή του ύπνου αλλά και με οργανικές διαταραχές του ύπνου. Εάν, παρά την καλή κανονικότητα των προγραμμάτων ύπνου και την ελάχιστη διάρκεια 7 ωρών ύπνου τη νύχτα, η υπνηλία επιμένει, τότε θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας! Μην το αμελείτε!

* Το Ίδρυμα VINCI Autoroutes, που δημιουργήθηκε τον Φεβρουάριο του 2011, είναι ταυτόχρονα ένα εργαστήριο, ένα παρατηρητήριο και ένα εργαλείο ενημέρωσης αφιερωμένο στην εξέλιξη της συμπεριφοράς στους δρόμους.