Γιατί ο Μαξ Φερστάπεν δεν είναι συμπαθής;

Ο δέκατος τρίτος αγώνας της χρονιάς, ο χιλιοστός ενενηκοστός πρώτος (1.091) σε απόλυτη αρίθμηση της Formula 1, διεξήχθη την Κυριακή 27 Αυγούστου 2023 στην πίστα Circuit Zandvoort στην Ολλανδία. Ο αγώνας, όπως ήταν φυσικό, έληξε με νικητή τον Μαξ Φερστάπεν, ο οποίος ισοφάρισε με εννέα συνεχόμενες νίκες το ρεκόρ του Σεμπάστιαν Φέτελ από το 2013, την τελευταία χρονιά της πρώτης, τετραετούς, κυριαρχίας της Red Bull στη Formula 1. Από πέρυσι διανύουμε τη δεύτερη εποχή κυριαρχίας της αυστριακής ομάδας και κανείς δεν ξέρει πόσο θα κρατήσει. Προσφάτως ο Σαρλ Λεκλέρ της Ferrari δήλωσε ότι εάν δεν αλλάξουν οι κανονισμοί σχεδιασμού των αυτοκινήτων δεν βλέπει πώς θα μπορέσουν οι άλλες ομάδες να συναγωνιστούν την πεντάκις πρωταθλήτρια· έξι τίτλους έχουν πάρει δύο οδηγοί της, ο Φέτελ και ο Φερστάπεν – τέσσερις ο πρώτος, δύο ο δεύτερος· ούτε ο προσωπικός αφανισμός του δεν απειλεί τον τρίτο τίτλο του Φερστάπεν.

Το ολλανδικό Γκραν Πρι δεν είναι άξιο σχολιασμού, τουλάχιστον από αγωνιστική άποψη. Όμως, προκύπτει αβίαστα μια ερώτηση η οποία χρήζει αναλύσεως. Φαίνεται, τουλάχιστον, από τα σχόλια των συνδεδεμένων με την ηλεκτρονική σελίδα της Formula 1 ότι ο σπουδαίος οδηγός δεν χαίρει ανάλογης εκτιμήσεως με εκείνη που υποδεικνύουν τα επιτεύγματά του. Νίκες 46, Podiums 90, Βαθμοί 2.350,5, Pole Positions 28, Πιο γρήγορος γύρος 27. Ποσοστό νικών-ηττών 25%. Ηλικία 25 ετών. Εάν τον βοηθήσει η τύχη, εφόσον πληροί όλες τις άλλες προϋποθέσεις, θα καταρρίψει κάθε προηγούμενο ρεκόρ.

Όμως γιατί ο Μαξ Φερστάπεν δεν είναι συμπαθής;

Το ερώτημα μπορεί να τεθεί με αρκετά διαφορετικούς τρόπους για να σκιαγραφηθεί πληρέστερα το πρόβλημα και επομένως να φωτιστεί από περισσότερες πλευρές. Η δημόσια παρουσία του είναι απωθητική; Οι απόψεις του είναι ενοχλητικές; Εκφράζει ακραίες πολιτικές θέσεις; Είναι βίαιος ή γενικώς επιθετικός; Είναι απαξιωτικός προς τους συναδέλφους του; Είναι ειρωνικός; Έχει μισανθρωπικές τάσεις; Είναι ακραία θρησκευόμενος; Είναι ακραία αριστερός; Έχει εκφράσει ρατσιστικές θέσεις; Δεν φοράει τα κατάλληλα ρούχα; Τίποτα από όλα αυτά! Είναι ένας απολύτως φυσιολογικός άνθρωπος με ανυπέρβλητο ταλέντο στην οδήγηση αγωνιστικών αυτοκινήτων της Formula 1. Αφιέρωσε τη ζωή του στην καλλιέργεια των ικανοτήτων του υπό τη σκληρή καθοδήγηση του πατέρα του Γιoς Φερστάπεν, πρώην οδηγού τέτοιων αγώνων και την τρυφερή στήριξη της μητέρας του Σόφι, επιτυχημένης οδηγού καρτς. Ο Μαξ προγραμματίστηκε για να γίνει πρωταθλητής, ιδία βουλήσει· τουλάχιστον από μία ηλικία και μετά. Αυτή είναι η ζωή του και φαίνεται να την απολαμβάνει, χωρίς εξάρσεις ή υπερβολές. Είχε τριετή σχέση με την Κέλλυ Πικέ, κόρη του Νέλσον Πικέ (τρις παγκοσμίου πρωταθλητή της Formula 1) και πρώην σύζυγο του Ντάνιελ Κβιατ (πρώην συναδέλφου του). Δεν έχει εμπλακεί σε κανενός είδους σκάνδαλο ή ενοχλητική παρεκτροπή. Κάθε αγωνιστικό τριήμερο είναι ο ταχύτερος με διαφορά μισού δευτερολέπτου. Κι όμως πέραν κάθε φανερής λογικής αμφισβητείται η ικανότητα και η ακεραιότητά του. Οι πιο συνηθισμένες ερωτήσεις στα chatrooms αφορούν σε συνωμοτικές τακτικές των ιθυνόντων της ομάδας. Μήπως του δίνουν καλύτερο αυτοκίνητο; Μήπως το μονοθέσιο είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του και ο Πέρεζ είναι παραπεταμένος; Τι συμβαίνει, επιτέλους, και κερδίζει κάθε Κυριακή;

Αρχικώς πρέπει να ειπωθεί για μία ακόμη φορά ότι το αυτοκίνητο είναι σχεδιασμένο από τον σπουδαιότερο αεροδυναμιστή του αθλήματος μέχρι τώρα. Τον Άντριαν Νιούι. Ο οποίος, μετά τον τέταρτο συνεχόμενο τίτλο της Red Bull το 2013, ήθελε να αποσυρθεί απογοητευμένος από τη διάταξη που άλλαξε τους V8 κινητήρες με κανονική αναπνοή σε υπερτροφοδοτούμενους υβριδικούς. Είχε αρχίσει η εποχή της Mercedes. Κανείς Φερστάπεν ή Νιούι δεν θα μπορούσε να σταματήσει τη γερμανική ομάδα. Οκτώ συνεχόμενοι τίτλοι κατασκευαστή και επτά οδηγού. Τώρα όμως η Red Bull επανήλθε και ο σπουδαίος Βρετανός διάβασε καλύτερα από τον καθένα τους νέους κανονισμούς και παρέδωσε στον Ολλανδό και τον Μεξικανό ένα νικηφόρο μονοθέσιο. Ο Πέρεζ έκανε φέτος δύο νίκες εις βάρος του μεγάλου αντιπάλου. Ειδικά αυτή στο Μπακού ήταν αξιέπαινη. Όμως υπολείπεται μισού δευτερολέπτου στον γύρο και συνολικά 20 δευτερολέπτων στον αγώνα. Είκοσι δευτερόλεπτα στη μιάμιση ώρα. Είκοσι δευτερόλεπτα στα 5.600 δευτερόλεπτα. Είναι κατά 0,35% πιο αργός από τον Φερστάπεν ή αντιστρόφως ο Ολλανδός είναι κατά 0,35% πιο καλός οδηγός, πιο αποφασιστικός, με αυτοπεποίθηση, με πιο ακριβή αίσθηση του βάρους του αυτοκινήτου στις στροφές. Η επιτυχία του Φερστάπεν οφείλεται κατά 99,65% στον Νιούι και στον σχεδιασμό και κατά 0,35% στο ταλέντο και την ικανότητα. Φαίνεται υπερβολή, αλλά δεν είναι. Αυτή είναι η πραγματικότητα της συνεπούς ομαδικής δουλειάς και κυρίως της εξέχουσας ανθρώπινης παρουσίας. Κάθε Κυριακή τα εύσημα ανήκουν κατά 99,65% στη Red Bull και κατά 0,35% στον Φερστάπεν. Ακριβώς εδώ εντοπίζεται το πρόβλημα. Η Red Bull είναι αντιπαθής και ο Φερστάπεν ενσαρκώνει την αντιπάθεια του κοινού. Ίσως, ακριβέστερα, την αμηχανία που εκδηλώνεται ως μη συμπάθεια. Η αυστριακή ομάδα γεννήθηκε το 2004 ως συνέχεια της Jaguar. Από έναν πατέρα, τον Ντίτριχ Μάτεσιτς, που ενσάρκωσε σε όλη του τη ζωή, πιθανώς ασυνειδήτως, τη δημιουργία εκ του μηδενός. Την ανθρώπινη παρουσία χωρίς καταγωγική σύνδεση. Ξεκίνησε ως πωλητής οδοντόπαστας και έγινε ο μεγιστάνας ενός αναψυκτικού που είχε ήδη ανακαλύψει ένας Ταϋλανδέζος επιχειρηματίας, ο Chaleo Yoovidhya. Όταν αγόρασε την ποδοσφαιρική ομάδα του Σάλτσμπουργκ –είχε ως στρατηγικό και τακτικό στόχο την απόκτηση ομάδων που θα διαφήμιζαν το περιβόητο και δυσθεώρητο ενεργειακό ποτό– ενήργησε με μία επανεκκίνηση διαγράφοντας ακόμα και το χρώμα από τις φανέλες. Οι οπαδοί αναγκάστηκαν για να διατηρήσουν το παρελθόν τους, με άλλα λόγια την ταυτότητά τους, και έφτιαξαν μία νέα ομάδα στα χνάρια της παλιάς, με το παραδοσιακό βιολετί χρώμα.

Το όνειρο του, προσφάτως «συγχωρεμένου», Μάτεσιτς (μετοίκησε οριστικά, στις 22 Οκτωβρίου 2022) ήταν ένας κόσμος χωρίς παρελθόν. Ένας κόσμος μιας αόριστης δυνατότητας που κινεί τα πράγματα και δίνει μόνο μια βραχύχρονη ελπίδα. Όπως γράφει ο Καζαντζάκης στην «Ασκητική» του, κακοχωνεύοντας και αντιγράφοντας τον Νίτσε: «Έρχομαι από μια άβυσσο, καταλήγω στην άβυσσο. Το ενδιάμεσο διάστημα το ονομάζω Ζωή». Το ίδιο θα μπορούσε να γράψει η γάτα μου, εάν έγραφε. Καταστατικό γνώρισμα της ανθρώπινης συνθήκης είναι η συνείδηση της θνητότητας και κατ’ επέκταση η ακατανίκητη τάση της νίκης επ’ αυτής της αβύσσου. Πρέπει να κερδηθεί η αιώνια ζωή επομένως είναι απαραίτητο να βιωθεί ο χρόνος ως διάρκεια και όχι ως αποκλειστικό παρόν. Ο χρόνος ως διάρκεια έχει παρελθόν και μέλλον που συντίθενται σε ένα δημιουργικό παρόν και όχι στη σωρευτική κατάκτηση ή στην απάθεια. Η πιο φτωχή, αλλά όχι αμελητέα, έκφραση της ενεργής ζωής είναι το σύμβολο, έστω και αποπετρωμένο. Το χλιμιντρίζον αλογάκι της Ferrari, το αστέρι της Mercedes, o McLaren της McLaren, o sir Frank Williams (απεβίωσε στις 28 Νοεμβρίου 2021) της Wiliams, η Aston Martin, η γαλλική Renault ακόμα και ο Haas της Haas είναι κάτι παραπάνω από σήματα, εταιρείες ή πρόσωπα: αποτελούν τη ζωντανή ιστορία της Formula 1, επομένως τη σύνδεσή μας με το παρελθόν και την προσδοκία του μέλλοντος ως φυσικής συνεχείας του. Η πρόσφατη (είκοσι ετών) εμφάνιση της Red Bull θα μπορούσε να αποτελέσει την αρχή ενός θρύλου, εάν ο ιδρυτής της ήταν θιασώτης της παράδοσης και της καταγωγής. Δυστυχώς, μόνον η βρετανική ακεραιότητα των Νιούι και Χόρνερ διατηρούν την ελπίδα της συνεχείας, αλλά για την ώρα δεν είναι αρκετή. Το κοινό δεν αντιπαθεί τον Φερστάπεν· δεν μπορεί να δεχτεί το αποσπασματικό, μιας κατά τ’ άλλα καθωσπρέπει ομάδας.

Formula 1: Ο αγώνας στην πίστα Circuit Zandvoort στην Ολλανδία

Η δυνατή βροχή στον πρώτο γύρο ανακάτεψε λίγο τη σειρά και έκανε τη σωστή κλήση της τακτικής ένα παιχνίδι τζόγου. Όπως και το γρήγορο πέρασμα του σύννεφου έτσι έγινε και η επιστροφή στα slicks (για όσους δεν είχαν μείνει έξω με την αρχική τους γόμα). Μια καθυστερημένη επιστροφή της βροχής, λίγους γύρους πριν τον τερματισμό, ήταν αρκετή ώστε να μην υπάρχει ερώτηση τακτικής για να απαντηθεί – αν και είχε ως αποτέλεσμα ο teammate του Μαξ Φερστάπεν στη Red Bull, Σέρτζο Πέρεζ, να γλιστρήσει και να χάσει τη δεύτερη θέση του από την Aston Martin του επίμονου Φερνάντο Αλόνσο. Η υπερβολική ταχύτητα του Πέρεζ στο pitlane του χάρισε, στη συνέχεια, μια ποινή 5 δευτερολέπτων, η οποία έδωσε την επίσημη τρίτη θέση στην Alpine του Πιέρ Γκαζλί που οδήγησε καθόλη τη διάρκεια του αγώνα με συνέπεια. Αλλά μέσα από τα pitstops, τις κόκκινες σημαίες και τις εναλλαγές του καιρού ο Φερστάπεν ήταν τέλειος. Το κατάλληλο σταμάτημα του Πέρεζ στον πρώτο γύρο για να μπει στις inters του χάρισε πάνω από 14 δευτερόλεπτα διαφορά από τον ομόσταυλό του και ένα μεγάλο προβάδισμα. Κανένα πρόβλημα για τον Φερστάπεν. Μείωνε πάνω από 2 δευτερόλεπτα ανά γύρο για να επανέλθει σε απόσταση αναπνοής.

«Μήπως ο Μαξ μόλις μας υποσκέλισε;» ρώτησε ο Πέρεζ, όχι αδικαιολόγητα. Ναι, ήρθε η απάντηση. Η λογική ήταν ότι ο Alonso που μπήκε στα pits για slicks (τα οποία μέχρι τότε ήταν 2 δευτερόλεπτα ή και περισσότερο ταχύτερα από τα inters) ενδεχομένως να υπερσκέλιζε την Red Bull του Φερστάπεν. Έτσι, ο Φερστάπεν έπρεπε να μπει πρώτος στα pits – το οποίο «ακούσια» υποσκέλισε και τον Πέρεζ. Θέματα άνευ πραγματικού ενδιαφέροντος και στερούμενα συνωμοσιακών προεκτάσεων.

«Ο Max βρίσκεται σε μια περίοδο της καριέρας του όπου είναι απλώς ανέγγιχτος και δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος οδηγός στο grid που θα μπορούσε να πετύχει αυτό που κάνει με αυτό το μονοθέσιο», δήλωσε ο Κρίστιαν Χόρνερ. «Νομίζω ότι αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή είναι ένας οδηγός που αποτελεί γενιά».

Πώς αξιολογεί ο Αλόνσο τη δουλειά του Φερστάπεν; «Υποτιμάται μερικές φορές αυτό που πετυχαίνει ο Μαξ. Νομίζω ότι το να κερδίζεις με τέτοιο θεαματικό τρόπο σε οποιοδήποτε από τα επαγγελματικά αθλήματα, είναι περίπλοκο. Οπότε για να είμαστε στο ίδιο επίπεδο με αυτόν, προφανώς, πρέπει να έχουμε μεγάλη αυτοπεποίθηση. Έτσι πιστεύω ότι μπορώ να τα καταφέρω κι εγώ. Νομίζω ότι πρέπει να μπεις σε μια διάθεση, σε μια κατάσταση που είσαι συνδεδεμένος με ένα αυτοκίνητο. Σήμερα ένιωσα ότι ήμουν στα καλύτερά μου και έδινα το 100% αυτού που ένιωθα και των ικανοτήτων μου σε ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο, αλλά ίσως στο Spa ή στην Αυστρία δεν ήμουν σε αυτό το επίπεδο. Πάντα νιώθεις ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης και δεν είσαι 100% ευχαριστημένος με τον εαυτό σου, όπως σήμερα. Και νομίζω ότι ο Max το πετυχαίνει αυτό το 100% πιο συχνά από οποιονδήποτε από τους οδηγούς, γι' αυτό και κυριαρχεί».

Οι υπόλοιποι: Η McLaren και η Mercedes ήταν δυνητικά γρήγορες σε σχέση με την Aston, αλλά δεν τα κατάφεραν, μάλλον από τη συγκυρία του καιρού. Η Williams υπεραπέδωσε με ένα όμορφα ισορροπημένο μονοθέσιο, με το οποίο ο Άλεξ Άλμπον προκρίθηκε τέταρτος και τερμάτισε όγδοος. Η Ferrari ήταν ένα θηρίο που δεν ανταποκρινόταν στις μεγάλες στροφές αυτής της πίστας και ο Κάρλος Σάινθ της έδωσε κάτι καλύτερο από ό,τι της άξιζε καταλαμβάνοντας την πέμπτη θέση. Ο Σαρλ Λεκλέρ, για άλλη μια φορά, έπεσε θύμα της προχειρότητας της ομάδας.

Ο επόμενος αγώνας θα γίνει σε μία εβδομάδα στη Μόντζα. Η πίστα άνοιξε τις πύλες της στις 3 Σεπτεμβρίου 1922, μόλις μια εβδομάδα πριν φιλοξενήσει το ιταλικό Grand Prix εκείνης της χρονιάς. Στη συνέχεια, εντάχθηκε στο αρχικό ημερολόγιο της Formula 1 το 1950 και έκτοτε διοργανώνει το ιταλικό Grand Prix κάθε χρόνο εκτός από ένα. Ο ταχύτερος γύρος της Formula 1 σημειώθηκε στην περί ου ο λόγος –ο οδηγός της Williams Juan Pablo Montoya με 260,6 km/h κατά τη διάρκεια των δοκιμαστικών για το Grand Prix του 2004– γεγονός που θα σας δώσει μια ιδέα για τη φύση της πίστας που οι ντόπιοι αποκαλούν «La Pista Magica». Τα αυτοκίνητα είναι στο τέρμα του γκαζιού για το 80% του γύρου, και φτάνουν στη μέγιστη ταχύτητά τους στην ευθεία εκκίνησης/τερματισμού μήκους 1,1 χιλιομέτρων.