Ράλλυ Ακρόπολις: Το πείσμα, η αγάπη, η αυταπάρνηση των ερασιτεχνών. Ο Παύλος Χουρδάκης περιγράφει.
Μόλις έμπαινε η κάθε νέα χρονιά, εκεί κοντά στις Απόκριες, ξεκινούσαν οι κουβέντες των ερασιτεχνών για το «αν θα τρέξουν Ακρόπολις ή όχι»… Στην περίπτωση της κατάφασης, Μάρτη μήνα άρχιζαν τα συνεργεία των μηχανικών, της γειτονιάς, των φίλων ή των αντιπροσωπειών, να «διαθέτουν χώρους για το αγωνιστικό». Ήταν εκεί που μετά το κανονικό ωράριο άρχιζε το επιπλέον, το ακούραστο και το ατελείωτο της προετοιμασίας των αυτοκινήτων, ώστε τέλη Μάη να είναι έτοιμα! Διαλέξαμε το πρόσωπο του Παύλου Χουρδάκη για να εκπροσωπήσει, μέσα από τη δική του ιστορία, τους δεκάδες ερασιτέχνες Έλληνες αγωνιζόμενους που συμμετείχαν διαχρονικά στο Ακρόπολις.
Μία περιπέτεια, ένα παραμύθι!
«Έχοντας συμμετάσχει σε 4 Ράλλυ Ακρόπολις και έχοντας εγκαταλείψει στα 3 εξ αυτών στις 3 τελευταίες Ειδικές Διαδρομές (1977, 1981, 1982), βρισκόμαστε στην αρχή του 1983 θέλοντας οπωσδήποτε έναν τερματισμό στο Ακρόπολις, οπότε έπρεπε να διαλέξουμε ένα “αυτοκίνητο-τανκ”, κάνοντας πιο εύκολο τον τερματισμό. Η επιλογή ήταν ανάμεσα σε Mitsubishi Lancer A70 και σε Datsun 160j ή τετράπορτο 1600 SSS. Λόγω ευκολίας εύρεσης ανταλλακτικών καταλήξαμε στο Datsun.
Στην ελληνική αγορά δεν υπήρχαν παρά ελάχιστα SSS οπότε βαλθήκαμε να βρούμε ένα 1400 μεταχειρισμένο ατρακάριστο όπου ψάχνοντας καταλήξαμε σε ένα ΤΑΞΙ του 1977 με λίγα χιλιόμετρα (κάτω του 1.000.000) Είχε μόλις 880.000… Επικοινωνία με τον ιδιοκτήτη και συμφωνούμε στις 210.000 δραχμές, με την προϋπόθεση να βγάλει την ταρίφα (ταξίμετρο Halda) αλλά να αφήσει τη φωτεινή επιγραφή ΤΑΧΙ στον ουρανό του αυτοκινήτου και το ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ στο παρμπρίζ… Πράγματι, λοιπόν, ναύτης στο Π.Ν. τότε εγώ, με τον παιδικό μου φίλο Κωστή Δασκαλόπουλο, γνωστό με το ψευδώνυμο Stico στους αγώνες, πάμε να παραλάβουμε το μελλοντικό αγωνιστικό…
Τα παλιά Ακρόπολις ήταν οικογενειακή υπόθεση. Δεξιά στη ράμπα του τερματισμού η μητέρα του οδηγού Μαρία Χουρδάκη, ψυχολόγος, πρωτοπόρος σε θέματα παιδείας και εκπαίδευσης και ιδρύτρια σχολών γονέων.
Γκρι χρώμα, χαρακτηριστική ταξιτζίδικη μυρουδιά, χαλάκια λιώμα και ταπετσαρία γυαλισμένη από τη χρήση, αλλά το ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ στο τζάμι και το ΤΑΧΙ στην οροφή ακλόνητα! Κινητήρας βενζίνης και ταχύτητες στο τιμόνι λόγω μονοκόμματου εμπρός καθίσματος, όλα τέλεια… Φεύγοντας από Παλατάκι στην ΒΙΑΜΑΞ, να ’σου πελάτης στον δρόμο, “ταξί-ταξί”… και φυσικά σταματάω να μπει ο άνθρωπος… “Παλαιό Φάληρο και γρήγορα εάν μπορείς”, μου λέει ευγενικά. Εγώ πήγαινα Νέα Σμύρνη βέβαια, αλλά “οk” του λέω. Στρίβουμε δεξιά από την Καβάλας, δεξιά Εθνική Οδό στο ποτάμι, με λίγο ανάποδο τιμόνι (λόγω κατάστασης αμορτισέρ, με ταχύτητα μόλις λίγο παραπάνω από 35 χλμ./ώρα) και “ορμάμε” για τις γέφυρες (τότε δύο μόνο λωρίδες στο ποτάμι και απότομο κατέβασμα για όσους το θυμούνται). Στην πρώτη “προσγείωση” με καμιά 80αριά στο κοντέρ, η ανάρτηση τερματίζει και το αυτοκίνητο “ψαρεύει” όταν ακούγεται η φωνή του πελάτη, “είπα γρήγορα, νεαρέ, αλλά και αύριο μέρα είναι”. Αφήνω τον πελάτη εκεί που ήθελε και μου λέει μετά ο Κωστής, που ακολουθούσε: “Έμεινε στήλη άλατος στον δρόμο και σε κοίταγε. Τι του έκανες;”. Και του απαντώ: όταν μου είπε “τι σου χρωστάω;” του είπα “τίποτα, δουλεύω από χόμπι…”
Τέλος πάντων, την επομένη στο συνεργείο των Αδελφών Ξανθάκου (3 αδέλφια, εξαίρετοι μηχανικοί με ειδίκευση στα γιαπωνέζικα αυτοκίνητα) αρχίζουμε να ξηλώνουμε τα πάντα και, σταδιακά, μετά το βάψιμο αρχίζουμε να μοντάρουμε την πλήρη μετατροπή που είχαμε αγοράσει για να γίνει 1600 SSS με πεντάρι σασμάν (κιβώτιο ταχυτήτων) με πρώτη κάτω, παρακαλώ! Το ξήλωμα “αυτοχρηματοδοτήθηκε”… διότι βρήκαμε 103 κέρματα κάτω από τα λιωμένα χαλάκια, κάτω από τα καθίσματα κ.λπ. Ήταν βέβαια 10άρες, 20άρες, δραχμές, δίφραγκα και ένα τάληρο!
Σε μία εβδομάδα οι Αφοί Ξανθάκου γνωρίζοντας απ’ έξω τα Datsun έχουν ετοιμάσει το 1600 SSS. Νίκος Μακρής τα ηλεκτρικά, προβολείς και μπαλαντέζα, Halda Twin Master για να υπολογίζει αποστάσεις ο συνοδηγός, ανάρτηση πράσινη Tokiko από τον Σαρρή, λάστιχα τρακτερωτά και έτοιμο!
Θα αναφέρω ότι σε όλα τα στάδια και συνεργεία ξεκινούσαμε εργασία στις 12 η ώρα, μετά τις επείγουσες εργασίες του συνεργείου, στις 15.30 παραδοσιακό σάντουιτς με ψωμάρα 40 εκ., τυρί, μορταδέλα, ντομάτα, αυγό, και συνεχίζαμε μέχρι τις 22.00 όπου κλείναμε με σουβλάκι καλαμάκι.
Έτσι φτιάχνονταν τότε τα αγωνιστικά των ιδιωτών από όλα σχεδόν τα συνεργεία, που λίγο-πολύ πρόσφεραν περισσότερο εθελοντική εργασία, επειδή το έκαναν κέφι, και λιγότερο κάνοντας δουλειά επ’ αμοιβή…»
Μια σπάνια φωτογραφία από περιοδικό της εποχής με το Datsun στα Μετέωρα.
«Ταυτόχρονα με την προετοιμασία του αυτοκινήτου ξεκινούσαμε και δοκιμές για το Ακρόπολις. Συνοδηγός στον αγώνα ο Σούλης Εγγλέζος, αυτοκίνητο δοκιμών ένα Citroen Visa 652cc, 30 ολόκληροι ίπποι! Για να έχετε μια εικόνα του ρυθμού και των χρόνων, αλλά και των αποστάσεων, κάναμε 2-3 μέρες το Σκέλος Αθήνα-Καλαμπάκα-Αθήνα και 2 μέρες το Σκέλος με τις Ειδικές Διαδρομές στην Πελοπόννησο. Ένα μόνο πέρασμα αρχές Μαΐου σε δρόμους τραγικούς, που πολλές φορές ήταν και κομμένοι από τις βροχές. Όλυμπος, Σέρβια, Ταρζάν, Δίστομο, Φενεός, Κλειτορία, πολύ δύσκολες διαδρομές. Θυμάμαι στον Όλυμπο τα τσοπανόσκυλα, που ήταν στο ίδιο σχεδόν ύψος με το κεφάλι του οδηγού, να δαγκώνουν με μανία τους λασπωτήρες του Visa σε κάθε σταμάτημα και να κουτουλάνε τα φτερά του αυτοκινήτου δαιμονισμένα. Εάν σε έπιανε λάστιχο δεν υπήρχε περίπτωση να κατέβεις να το αλλάξεις. (Βέβαια, αυτά συνέβαιναν στις δοκιμές γιατί στον αγώνα, πιθανόν από τον ήχο των Group 4 αυτοκινήτων, εξαφανίζονταν ως διά μαγείας). Στο τέλος του Ταρζάν από τη ζέστη και τον ιδρώτα έπινες χλιαρό νερό από βρύση και νόμιζες ότι ρουφάς νέκταρ!
Θυμάμαι, μετά τον Πάρνωνα, βγαίνοντας από την Ειδική Διαδρομή, πάμε για φαγητό σαν άνθρωποι στο Γύθειο με το πλήρωμα Γκάλλο και Βασιλειάδη. Λέμε εμείς: “Τον Πάρνωνα τον φτιάξανε! Πολύ καλός ο δρόμος”, μιας και λόγω Citroen Visa έτσι μας είχε φανεί, και απαντούν οι φίλοι αγωνιζόμενοι που έκαναν δοκιμές με Corolla: “Καλά, από άλλο δρόμο ήρθατε; Είναι χάλια, τι λέτε τώρα;”… Και εκεί συνειδητοποιούμε ότι όλες οι προηγούμενες σημειώσεις μας δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματική εικόνα του δρόμου για εκτός Citroen αυτοκίνητο (οι αναρτήσεις, βλέπετε, αυτών των αυτοκινήτων ήταν άπαιχτες)!
Το φαγητό στις δοκιμές ήταν συνήθως πατάτες με αυγά, το νερό που πίναμε ήταν από 30-40 βαθμούς, οι άνθρωποι που ρωτούσαμε για τον δρόμο ήταν ντόπιοι, όλοι φιλόξενοι με διάθεση να σε εξυπηρετήσουν, άντρες-γυναίκες ευγενικοί, αλλά συχνά στην ύπαιθρο ήθελες 2-3 λεπτά να καταλάβεις τη διάλεκτο και το τι εννοούσαν! Για παράδειγμα: “Ίσα πας κι στου φούρνου τα Γιώργινας, πας διξιά”… Βέβαια, αυτοί ήξεραν πού έμενε η γυναίκα του Γιώργου έχοντας έναν ξυλόφουρνο σε ένα χωράφι, αλλά εμείς;… Αν συναντούσαμε άντρα με γυναίκα στον δρόμο, ο άντρας ήταν καθισμένος στο γαϊδουράκι που ήταν φορτωμένο με ξύλα συνήθως, ή ζαρζαβατικά, ενώ η γυναίκα προχωρούσε πεζή φορτωμένη συχνά κι αυτή με ξύλα… Όπου, δε, ρωτούσαμε κάτι, μιλούσε και έδινε οδηγίες πάντα και μόνο ο άντρας… Μου έκανε τότε κάτι εντύπωση (εμείς ήμασταν 24-25 χρονών): οι γυναίκες στα χωριά ήταν όλες μαυροφορεμένες και μας φαίνονταν γιαγιάδες κι ας ήταν 40-45 χρονών οι μικρότερες…
Μετά τις δοκιμές, βγάζαμε τα service (εκεί που θα μας περίμεναν μετά τις Ειδικές Διαδρομές οι μηχανικοί μας για επισκευές, βενζίνη κ.λπ.) και ήμασταν έτοιμοι για τον αγώνα. Βέβαια, όταν λέμε service, εννοούμε ένα μικρό φορτηγάκι-κλούβα και δύο επιβατηγά αυτοκίνητα. Συνολικά 6 άτομα με λάστιχα, βενζίνες και μερικά, πολύ λίγα, ανταλλακτικά. Αξίζει να πω εδώ ότι συχνά, σχεδόν σε κάθε σημείο service, δανειζόμασταν βοήθεια από service άλλου Έλληνα ιδιώτη αγωνιζομένου. Ήμασταν όλοι για όλους».
«Θυμάμαι αυτό το μαγικό, γεμάτο ενέργεια μέρος κάτω από τον Παρθενώνα. Με όλα τα αγωνιστικά σε παράταξη. Σαν μια υπόκλιση στο μεγαλείο της Ακρόπολης των Αθηνών!
1η Ειδική Διαδρομή Πάρνηθα και στο δεύτερο χιλιόμετρο χώματος διαλύονται τα νορμάλ σίλεντμπλοκ των “ματιών” (κάτω σημείο στήριξης) των πίσω αμορτισέρ και ο άξονας στην ανηφόρα, όταν γκάζωνες, πήγαινε πάνω-κάτω συνέχεια σαν γιο-γιο, το αυτοκίνητο σπινάριζε και δεν μπορούσε να ανέβει. Στις ανηφορικές φουρκέτες βάζαμε όπισθεν και στρίβαμε με τη δεύτερη προσπάθεια. Προγραμματισμός αλλαγής τους στο Δίστομο. Ναι, αλλά πώς φθάνεις εκεί;… Είχαμε Ε.Δ. Λουκίσια 22,5 χλμ., Αλυκή 20,5 χλμ., Νέο Πρόδρομο 36,42 χλμ., Ειδικές ανηφορικές και με καρόδρομο όλες… Με τα χίλια ζόρια και πολύ καπέλο (ποινή χρόνου λόγω καθυστερήσεων) φτάνουμε στις κατηφόρες του Νέου Προδρόμου όπου βάζουμε και 4η ταχύτητα στο κιβώτιο, για πρώτη φορά, και μετά και 5η! Στα δύο χιλιόμετρα που διανύσαμε με ταχύτητα πάνω από 100 χλμ./ώρα το αυτοκίνητο “γονατίζει” και σβήνει. Έξω και οι δυο με τον Σούλη, ανοίγουμε το καπό και ψάχνουμε. Ξαφνικά, στη μέση του πουθενά, αριστερά και πάνω ακούγεται φωνή “ρέιιιι, ρέιιιιι”’! Γυρνάμε και βλέπουμε να κατεβαίνει τρέχοντας ένας βοσκός (στην αγωνιστική διάλεκτο θα λέγαμε “ροβολώντας με 6η”) και φτάνει λαχανιασμένος, λέγοντας: “Σας άκουσα και κατέβηκα να βοηθήσω (…) Φέρτε μου κάτι βαρύ, ένα σφυρί, κάτι, ό,τι έχετε’’. Του λέω “έχω τόσα νεύρα, που το σπάω μόνος μου”... Του δίνω το σφυρί και παίρνοντάς το, φωνάζει λέγοντάς μου: “Τα ζα, όταν μουλαρώνουν, θέλουν αγριάδα για να ξεκινήσουν”, και χτυπάει μαλακά τα καρμπυρατέρ λέγοντας: “Μπείτε μέσα και φύγετε”… Ούτε καν “βάλε μπροστά να δούμε τι γίνεται”. Τόσο σίγουρος! Μπαίνουμε μέσα, βάζω εμπρός, παίρνει το Datsun και φεύγουμε! Πόρισμα; Είχαν κολλήσει οι βελόνες των καρμπυρατέρ… Είχα εντυπωσιαστεί τόσο, που 15 μέρες μετά τον αγώνα πήγα να τον βρω να μάθω τι ήταν αυτός ο θεόσταλτος άνθρωπος. Δυστυχώς δεν τον βρήκα.
Ο πολυπόθητος τερματισμός στο Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Με τα πολλά, άνευ άλλου προβλήματος φτάσαμε μετά από τρεις ημέρες από την εκκίνηση στην Ακρόπολη, στο ίδιο σημείο για τον τερματισμό. Τον πολυπόθητο τερματισμό! Για την ιστορία, Walter Rohrl νικητής, Markku Alen 2ος (και οι δύο με Lancia 037 Rally), Stig Blomqvist 3ος με Audi Α2.
Εμείς είχαμε όμως μεγαλύτερη χαρά από αυτούς. Ατέλειωτες φωτογραφίσεις με όλα τα παιδιά του συνεργείου και φίλους, αγκαλιές όλοι μαζί και, δύο μέρες μετά, ένα πανηγυρικό λουκούλλειο γεύμα…
Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχάσουμε και τη μεγαλοπρεπή δεξίωση της ΕΛΠΑ στο Λαγονήσι!»
«Οι τρεις πρώτες ανεπιτυχείς προσπάθειές μου να τερματίσω ήταν…
Το 1977 με Fiat Berilinetta 3P (αριθμ. συμμετοχής 204) με συνοδηγό την Τώνια Παυλή, μένοντας 18 λεπτά στα νερά του Φενεού, με αποτέλεσμα να φθάσουμε στην Ολυμπία 2 λεπτά εκτός χρόνου. Συνολικά είχαμε 400 σελίδες σημειώσεων Ειδικών Διαδρομών και 300 σελίδες σημειώσεων απλών διαδρομών… Αγώνας 2.760 χιλιόμετρα, με 52 Ειδικές με 763 χιλιόμετρα μήκος, ενώ το συνολικό κόστος συμμετοχής είχε αγγίξει τις 22.000 δραχμές!
Η δεύτερη προσπάθεια ήταν το 1981 με Toyota Starlet KP61. Μείναμε στον Άγιο Πέτρο από ανάρτηση, στην 55η Ειδική Διαδρομή, επί συνόλου 57 Ε.Δ. με συνολικό μήκος 995 χιλιόμετρα.
Το πλήρωμα, Παύλος Χουρδάκης (δεξ.) και Σούλης Εγγλέζος (αριστ.) σε μια σπουδαία στιγμή στον τερματισμό, που ισοδυναμεί με προσωπική νίκη στην κούραση, το άγχος, την πίεση και την εν τέλει ανταμοιβή: στο φόντο δεξιά βλέπουμε τη Lancia 037 Rally των νικητών του αγώνα Rohrl - Geistdorfer και αριστερά την Toyota Corolla των πρώτων μεταξύ των Ελλήνων, Παπαντριανταφύλλου - Στεφανή.
Τέλος, η τρίτη ήταν το 1982 και πάλι με Toyota Starlet KP61. Με συνοδηγό τον Αιμίλιο Κυπριανίδη μείναμε πάλι στην είσοδο του χωριού Άγιος Πέτρος, λίγο πριν την 55η Ειδική από τις 57 με συνολικό μήκος Ε.Δ. 1.005 χιλιόμετρα.
Τέλος, να αναφέρω ότι στο Ακρόπολις του 1983, που τερματίσαμε, η ομάδα Xanthakos Racing Team είχε τα εξής πληρώματα που έλαβαν μέρος στο 30ό Ράλλυ Ακρόπολις: Γιάννης Λαλιώτης - Νίκος Ντάβαρης (Nissan Violet), Παύλος Χουρδάκης - Σούλης Εγγλέζος (Nissan Violet 1600 SSS) και Νότης Γιαγνίσης - Χρήστος Ρέρρας (Nissan 140GS).Τερματίσαμε όλοι!»
Σ’ έναν ολοένα και περισσότερο ηλεκτρικό κόσμο, είναι μια ανακούφιση και μια τζούρα καθαρόαιμης ευδαιμονίας να μπορείς ακόμα να ακούς έναν κινητήρα να αφυπνίζεται
15°
