Ανασκόπηση 2020: Όλα όσα σημάδεψαν την αυτοκίνηση

Η πανδημία είναι ένας πόλεμος. Πιθανόν να την αποκαλέσετε «είδος πολέμου» αλλά, ναι, είναι πόλεμος. Και μάλιστα από την στιγμή που η εξάπλωση αυτού του πολέμου είναι παγκόσμια και τα θύματά του εξαπλώνονται σε όλη την υφήλιο, είναι παγκόσμιος πόλεμος.

Ρίχνοντας μία ματιά στις δύο μεγάλες μεταπολεμικές περιόδους της ιστορίας (Α’ και Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος), θα διαπιστώσει κανείς χωρίς δυσκολία ότι χαρακτηρίσθηκαν από εντυπωσιακές και σαρωτικές αλλαγές στα όσα συνέβαιναν πριν τις συρράξεις.

Τι μας διδάσκει αυτό; Ότι η ανθρωπότητα όταν βγαίνει από το τούνελ της καταχνιάς, των απωλειών, της απουσίας κανονικότητας και τον ζόφο της αβεβαιότητας, δεν επανέρχεται απλά εκεί που ήταν πριν τους πολέμους. Αντίθετα κάνει άλματα. Άλματα προς τα εμπρός. Σαν να θέλει να ξεφύγει… Όμως είναι και κάτι άλλο: η έξοδος από μία περίοδο με πολεμικά χαρακτηριστικά αμβλύνει τις αντιστάσεις των ανθρώπων. Πράγματα που πριν τους πολέμους δεν είχε διανοηθεί να «επιτρέψει», ή να προκρίνει ο άνθρωπος, τώρα του είναι εύπεπτα. Και αποδεκτά.

Η Covid-19 μπορεί να έχει ρίξει τις πωλήσεις της αυτοκινητοβιομηχανίας στα τάρταρα, πλην όμως τους δίνει την απρόσμενη όσο και εντυπωσιακή ευκαιρία να ερευνήσουν και να εδραιώσουν τις πιο ρηξικέλευθες σημαντικές ιδέες και τάσεις που θα διαμορφώσουν το μέλλον τους την επόμενη δεκαετία.

Στο παρόν πόνημα θα ασχοληθούμε με το τι χαρακτήρισε την αυτοκινητοβιομηχανία στην χρονιά που ολοκληρώνεται, στο 2020 που όλοι θέλουμε να προσπεράσουμε ταχύτατα.

Παραγωγή

Χρειάστηκε σχεδόν μια δεκαετία για να ανακάμψουν οι πωλήσεις αυτοκινήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την ύφεση που ξεκίνησε το 2008, και περίπου μία πενταετία για να συμβεί αυτό στις ΗΠΑ.

Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2020 η ανάκαμψη αυτή έκανε φτερά, μιας και οι πωλήσεις στην Ευρώπη σημείωσαν πτώση της τάξης του 80%, ενώ η πτώση ήταν εξίσου εντυπωσιακή σε όλο τον κόσμο. Το γεγονός αυτό απαλύνθηκε κάπως με τη μεγάλη ανάπτυξη στην Κίνα, κάτι που βοήθησε αρχικά στην αντιστάθμιση των απωλειών. Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών για τον χώρο των αναλυτών, η αγορά πολύ δύσκολα θα επιστρέψει στα επίπεδα του 2019 πριν το τέλος του 2023.

Όμως το πιθανό κλείσιμο εργοστασίων είναι δεδομένο, ότι ειδικά στην Ευρώπη θα προκαλέσει εργατικές συγκρούσεις και πολιτικά θέματα. Αλλά είναι νωρίς ακόμα για πορίσματα. Σκεφτείτε ότι πάντα με εξειδικευμένους στην οικονομία αναλυτές της αυτοκινητοβιομηχανίας, οι πληρωμές αποζημίωσης στους εργαζομένους και άλλα έξοδα μπορεί να καταστήσουν τόσο ακριβό το κλείσιμο εργοστασίου όσο και την κατασκευή ενός άλλου!

Δεν είναι μόνο αυτός ο βασικός γρίφος για τις εταιρείες αυτοκινήτων. Οι ίδιες γνωρίζουν πολύ καλά ότι τα μικρά αυτοκίνητα (πόλης ή supermini) δεν αφήνουν κέρδη. Και ποια αφήνουν κέρδη; Τα SUV. Τα οποία, για να κρατηθούν στην αγορά ενδύονται τον μανδύα του υβριδικού προκειμένου μέσα από μαθηματικές ασκήσεις ακριβείας και θεωρίες πιθανοτήτων κρατούν χαμηλά τις εργοστασιακές τιμές ρύπων. Τα ηλεκτρικά δε έχουν ακόμα πολύ δρόμο για να αφήνουν μεγάλα κέρδη. Γιατί ναι μεν εμείς αυτή την στιγμή βλέπουμε να είναι τεράστια τα ποσά απόκτησης, πλην όμως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έχουν πανάκριβες εξελίξεις και έρευνες επάνω τους που έχουμε ακόμα πολύ δρόμο για αποσβεστούν.

Όμως εδώ υπεισέρχεται ένα νέο ερώτημα: Θα αλλάξει η πανδημία τα είδη αυτοκινήτων που θέλουν οι αγοραστές; Και δεν αναφερόμαστε μόνο στο ενδιαφέρον του παγκόσμιου αγοραστικού κοινού να αγοράζει καθαρά αυτοκίνητα, γεγονός που έχει τεράστια πέραση στη νέα γενιά καταναλωτών, αλλά και στα είδη των αυτοκινήτων. Ειδικοί αναφέρουν ότι τα hatchback (π.χ. Ford Focus, Peugeot 308, κ.ά.) δεν έχουν κάνει ακόμα τον κύκλο τους και πιθανόν να επανέλθουν στην αγορά.

Ένα άλλο στοιχείο που η πανδημία του 2020 επέτεινε είναι η ραγδαία ανάγκη για συνεργασίες. Κάτι απαραίτητο για να διαμοιραστεί το τεράστιο κόστος ανάπτυξης ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ανάπτυξη αυτόνομου λογισμικού οδήγησης και άλλων νέων τεχνολογιών. Και όπως ευρέως αποκαλύπτει η διεθνής αρθρογραφία, δεν πρέπει να εκπλαγούμε καθόλου αν δούμε πρώην εχθρούς ή σκληρούς ανταγωνιστές να αποφασίσουν να συνεργαστούν μεταξύ τους. Κάτι που προφανώς δεν είναι εύκολο καθώς χρειάζονται εκατέρωθεν παραχωρήσεις, αλλαγή αντιλήψεων και συναποφάσεων και όλα αυτά με φόντο τους καραδοκούντες επενδυτές και μετόχους που σχεδόν πάντα αδιαφορούν για τη διαδικασία και αξιολογούν μόνο το κέρδος.

Τι θα συμβεί στο μέλλον; Πολλοί αναλυτές βρέθηκαν να μην προλαβαίνουν τις δουλειές τους προκειμένου να δώσουν τις πολυπόθητες ερωτήσεις σε ένα σωρό αγχωτικά ερωτήματα. Οι εκτιμήσεις; Περίπου κοινές: αύξηση των εταιρικών πωλήσεων, αύξηση της εξατομίκευσης των μοντέλων αυτοκινήτου, αγορά παροχής υπηρεσιών και σε πείσμα των προβλημάτων της Hertz, βλέπουν ραγδαία αύξηση του τουρισμού από το 2023 και μετά, οπότε τα αυτοκίνητα leasing και οι ενοικιάσεις θα έχουν την τιμητική τους.

Επίσης, σε συνδυασμό με την πιο εξατομικευμένη πώληση των μοντέλων, αναμένεται να υπάρξουν και νέες τεχνολογίες όπως εγκατάσταση ιονιστών στα αυτοκίνητα για να καθαρίζουν τον αέρα, ενώ ήδη έχουν έρθει στην επιφάνεια υλικά που δημιουργούν αυτοκαθαριζόμενες επιφάνειες στις καμπίνες των αυτοκινήτων, κάτι που σύμφωνα με τους ειδικούς θα αποτελεί στάνταρ εξοπλισμό στα αυτοκίνητα. Τέλος, αναμένεται αύξηση του ενδιαφέροντος για τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα.

Εξηλεκτρισμός

Στο τέλος της πανδημίας, η αλήθεια είναι ότι ορισμένες αυτοκινητοβιομηχανίες μπορεί να αναδειχθούν ισχυρότερες ενώ άλλες πολύ αδύναμες για να επιβιώσουν μόνες τους. Κάποια από τα εργοστάσια θα κλείσουν. Η πίεση για ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να γίνει πιο έντονη. Θα μπορούσε; Όπως είπαμε, μετά την καταιγίδα έρχεται η νηνεμία και οι νέες τάσεις. Ο εξηλεκτρισμός κάθε άλλο παρά σταμάτησε την περίοδο της πανδημίας. Πλην όμως πόσοι θα μπορούν να διαθέσουν τα ακόμα υψηλά έως αρκετά υψηλά ποσά για να τα αποκτήσουν; Ο εξηλεκτρισμός μπήκε «βίαια» στην ζωή μας για να αντισταθμιστούν οι φοβίες των προστίμων που μπορεί να κληθούν να πληρώσουν οι αυτοκινητοβιομηχανίες αν δεν πετυχαίνουν τους στόχους μείωσης των ρύπων CO2.

Σε πιο σημείο βρίσκεται όμως σήμερα το ενδιαφέρον για τον εξηλεκτρισμό; Έρευνες που έχουν γίνει σε μεγάλα αστικά κέντρα αλλά και στην ύπαιθρο από δειγματοληπτικές χώρες ανά τον κόσμο δείχνουν ότι η υποδοχή της ηλεκτροκίνησης είναι πραγματικά μεγάλη. Και σαν τάση και σαν χρήση και σαν λύση για το περιβάλλον. Όμως το μεγάλο κόστος απόκτησης υπερβαίνει το ενδιαφέρον. Με λίγα λόγια οι καταναλωτές λένε: ναι, αγοράζω αύριο το πρωί αυτοκίνητο αρκεί να είναι μέσα στον προϋπολογισμό μου. Και για την ώρα, τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα είναι ακριβά.

Ένας άλλος τομέας που το 2020 απασχόλησε τις κατασκευάστριες εταιρείες είναι η μεγάλη πρόκληση των μπαταριών. Η μάχη για επικράτηση στην χρήση του λιθίου θα είναι μεγάλη και ο δρόμος που οι πραγματικές αυτονομίες θα αγγίζουν αυτές των εργοστασιακών τιμών μακρύς. Οι μπαταρίες δεν συμπεριφέρονται το ίδιο σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές της γης με την εναλλαγή των ακραίων θερμοκρασιών να παίζει καθοριστικό ρόλο.

Με τα σημερινά δεδομένα, οι νέες μπαταρίες που ετοιμάζονται ναι μεν θα προσφέρουν μεγαλύτερη αυτονομία στο αυτοκίνητο που τροφοδοτούν, από την άλλη το κόστος θα παραμένει υψηλό. Μένει να δούμε τι υποδοχή θα έχουν τα αμιγώς ηλεκτροκίνητα από το 2023-2025, χρονιές μετά –ελπίζουμε– τον τυφώνα της πανδημίας, που θα καθορίσουν εν πολλοίς το μέλλον της αυτοκίνησης τουλάχιστον σε αυτόν τον τομέα, δηλαδή της ηλεκτροκίνησης.

Εκθέσεις - Salons

Ουδεμία Έκθεση Αυτοκινήτου δεν διοργανώθηκε το 2020. Ακόμα και το φημισμένο και οικονομικά κραταιό Σαλόνι Αυτοκινήτου της Γενεύης όχι μόνο δεν διεξήχθη, αλλά καταστράφηκε οικονομικά και αγοράστηκε από τον οργανισμό Palexpo που φιλοξενεί τη διοργάνωσή του. Και όταν αυτά συμβαίνουν στη σταθερή οικονομία της Ελβετίας, τότε έχουμε μία εικόνα για το πόσο πανάκριβες είναι οι Εκθέσεις Αυτοκινήτου.

Για να έχετε μία εικόνα αρκεί να σας πούμε ότι ένα περίπτερο μίας μάρκας που να χωράει περί τα 10-12 αυτοκίνητα κοστολογείται για την κατασκευή του κοντά στα 2-3 εκατομ. ευρώ. Τα δε έξοδα της εταιρείας που το διοργανώνει, είναι τεράστια. Παροχή χώρων, ανθρώπινο δυναμικό, ηλεκτρισμός, υπηρεσίες και διάφορα άλλα, καθιστούσαν την έκθεση Γενεύης ικανή να διασώζεται από τα εισιτήρια του κοινού, που η αλήθεια είναι συνέρρεε από όλες τις περιοχές του κόσμου.

Όμως καμία άλλη έκθεση δεν έγινε πουθενά. Σε Ευρώπη, Ασία και Αμερική. Μάλιστα λόγω των ακυρώσεων συνεπεία της πανδημίας, ήρθαν και πάλι στην επιφάνεια οι φωνές που μιλούν για την κατάργησή του. Με λίγα λόγια οι «πολέμιοι» των Σαλονιών Αυτοκινήτων αναρωτιούνται τι νόημα έχει μία Έκθεση την εποχή του διαδικτύου… Από την άλλη αυτό ήταν ένα καλό άλλοθι για εργοστάσια που ήθελαν να αποφύγουν τα έξοδα και στη μέση οι επισκέπτες οι οποίοι υπεραμύνονται της επιθυμίας τους να βλέπουν από κοντά τα δημιουργήματα και όχι μέσα από τα πίξελ μιας οθόνης.

Διαμοιρασμός - Car Sharing

Ήταν το μεγάλο στοίχημα της προηγούμενης δεκαετίας. Το Car Sharing, ή επί το ελληνικότερον «διαμοιρασμός» αναφέρεται στο γεγονός που κάνουμε κοινή χρήση οχημάτων χωρίς να μας ανήκουν. Με λίγα λόγια, αναζητούμε στο κινητό μας πού βρίσκεται το πλησιέστερο αυτοκίνητο κοντά μας, το ξεκλειδώνουμε με το smartphone μας, το ενεργοποιούμε με την πιστωτική μας κάρτα και ξεκινάμε. Όταν φτάσουμε στον προορισμό μας, το αφήνουμε ή δεσμευμένο για εμάς, ή το ελευθερώνουμε για να το πάρει κάποιος άλλος και πάει λέγοντας.

Όμως παρά τον αρχικό ενθουσιασμό στην αρχή της δεκαετίας που ολοκληρώσαμε πλέον, και το άνοιγμα νέων εταιρειών με αντικείμενο το Car Sharing, σταδιακά το ενδιαφέρον του κοινού ατόνησε.

Χαρακτηριστική είναι παγκόσμια μελέτη η οποία κατέδειξε ότι το νεανικό αγοραστικό κοινό (Gen Z), ενώ είχε υπολογιστεί αρχικά ότι θα αδιαφορούσε στην αγορά δικού του αυτοκινήτου άρα θα ήταν πελάτης-μποναμάς της τάσης του διαμοιρασμού, τελικά επιθυμεί να έχει το δικό του αυτοκίνητο και μάλιστα να μην κουβαλάει μαζί του άλλο κόσμο πλην του ιδίου, άντε το πολύ ακόμα ένα άτομο…

Και κάπου εδώ ήρθε και η πανδημία και το πράγμα ατόνησε καίρια. Διότι ποιος θα έμπαινε σε άλλο αυτοκίνητο πριν αυτό απολυμανθεί; Και πόσα συνεργεία να έχει η εταιρεία και να τρέχει σε διάφορα σημεία των πόλεων που θα βρίσκονταν τα αυτοκίνητά της για να τα απολυμαίνει; Φυσικά ακόμα και αυτό να γινόταν, η δυσπιστία για το αν πρέπει να μοιραστώ το αυτοκίνητο που χρησιμοποιώ με κάποιον που δεν γνωρίζω, δημιούργησε νέα απόρριψη της υπηρεσίας.

Αναμφίβολα το Car Sharing είναι ένας από του τομείς της αυτοκίνησης που θα δοκιμαστεί έντονα και μένει να δούμε μετά το 2020 πώς θα είναι η επόμενη μέρα του.

Motorsport

Άλλος ένας τομέας που δέχθηκε τεράστιο πλήγμα το 2020 λόγω πανδημίας. Δεκάδες αγώνες οδηγήθηκαν σε ακυρώσεις ή, στην καλύτερη, αναβολές ενώ τα τοπικά πρωταθλήματα, κουτσουρεμένα και ασθμαίνοντας, προσπάθησαν να διασώσουν τους καλοκαιρινούς μήνες τα προσχήματα διοργανώνοντας στην καλύτερη περίπτωση τους μισούς αγώνες.

Η Formula 1 αντέδρασε άμεσα και, εκμεταλλευόμενη τη συνθήκη διεξαγωγής των αγώνων, δηλαδή σε κλειστά στον κόσμο circuit, ολοκλήρωσε το πρωτάθλημα με ικανοποιητικό αριθμό αγώνων.

Στο WRC η κατάσταση ήταν διαφορετική. Δεν βοηθούσε το φορμά διεξαγωγής των αγώνων ράλι, αφού εκτείνονται σε δεκάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα και περνούν από κωμοπόλεις και χωριά και βουνά και πεδιάδες κ.λπ., αδράνησε και ο WRC Promoter μαζί με την FIA και έτσι πριν λίγο καιρό ολοκληρώθηκε το πιο μικρό (7 αγώνες) Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλι στην ιστορία του.

Το 2020 ωστόσο χαρακτηρίσθηκε από το μεγαλεπήβολο σχέδιο του ισπανού επενδυτή-οραματιστή Alejandro Agag, ο οποίος δημιούργησε το Extreme E, τη σειρά αγώνων με ίδια ηλεκτροκίνητα τετρακίνητα buggies που θα οδηγούν μικτά σε φύλο πληρώματα και τα οποία θα λάβουν μέρος στη σειρά Odyssey 21, με πέντε αγώνες που θα γίνουν σε πέντε γωνιές του πλανήτη που δοκιμάζονται περιβαλλοντολογικά, ενισχύοντας έτσι την ευαισθησία του κοινού απέναντι στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής.

Μετακινήσεις

Μετακινήσεις; Την εποχή της πανδημίας; Ακούγεται σαν αστείο, αλλά δεν είναι. Και αυτό γιατί ο κόσμος κατάλαβε πολύ καλά τι σημαίνει στέρηση. Κατάλαβε ότι δεν είναι τίποτα δεδομένο. Και το πρώτο «θύμα» του «δεν είναι τίποτα δεδομένο», είναι ο βαυκαλισμός. Η συνθήκη δηλαδή που έχει φέρει στα μέτρα του ο άνθρωπος και που, σύμφωνα με αυτή, αφού μπορώ να κάνω κάτι όταν θέλω, όπως θέλω, όποτε θέλω, μπορώ να αποφασίσω και αύριο και μεθαύριο και όποτε… Πλην όμως ελάχιστες φορές αξιοποιούσαμε το αγαθό της μετακίνησης. Απόδειξη τα ολοένα και λιγότερα χιλιόμετρα που διανύει τα τελευταία χρόνια ο μέσος οδηγός.

Χαρακτηριστική είναι μία αναφορά της Google Trends, σύμφωνα με την οποία το καλοκαίρι του 2020 διαταράχτηκε η παράδοση των οικογενειακών διακοπών σε όλη την Ευρώπη λόγω της πανδημίας, συνθήκη που οδήγησε πολλούς στο να επιλέγουν κοντινά μέρη για μία μίνι απόδραση τα Σαββατοκύριακα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι αναζητήσεις στο διαδίκτυο για «staycation» (διακοπές κοντά στο σπίτι) αυξήθηκαν κατά 722% το καλοκαίρι που μας πέρασε στη Μ. Βρετανία συγκριτικά με την ίδια περίοδο το 2019, ενώ και σε άλλες χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία αρκετοί προτίμησαν να πραγματοποιήσουν τις αποδράσεις τους σε μέρη που δεν απέχουν πολύ από τον τόπο κατοικίας τους. Με λίγα λόγια, «ας φύγω για όπου μπορώ»!