Mixtapes: Η τέχνη και η ιεροτελεστία της επιλογής

Έλα, παραδέξου το. Δεν υπάρχει οδηγός αυτοκινήτου που να αγαπάει την οδήγηση και να μην έχει κατ’ ελάχιστον ένα top 3 κομματιών που γουστάρει τρελά να ακούει, όταν οδηγεί και έχει ντέρτια. Ή τραγούδια τα οποία με το που μπαίνουν κλείνεις τα μάτια και, χωρίς να το θες, μεταφέρεσαι νοερά στο αμαξάκι σου, νύχτα, με ανοιχτά παράθυρα, άδειους δρόμους και cruising με τη μελωδία ή το μπιτάκι να παίζει στη διαπασών.

Το γνωστό και πλέον vintage κόνσεπτ του mixtape ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70 από τους DJs μέσα από τη hip-hop σκηνή. Θρύλοι όπως οι Kool Herc, Grandmaster Flash και Africa Bambaataa εισήγαγαν το mixtape και το χάρισαν στις επόμενες γενιές. Αρχικά το χρησιμοποίησαν για να αναδείξουν τις δεξιότητές τους στην επιλογή των τραγουδιών και του beat, σε πιθανούς πελάτες. Τις περισσότερες φορές τα mixtapes ήταν ηχογραφήσεις των set τους σε underground events και club. Η ύπαρξή τους όμως ήταν και ένα Plan B σε περίπτωση που, σε κάποιο πάρτι, ο τεχνολογικός εξοπλισμός τα ’φτυνε.

Οι hip-hop MC’s και οι rapper έφτιαχναν και αυτοί mixtapes, είτε μόνοι τους στο σπίτι (house tapes) είτε σε συνεργασία με DJs είτε για σκοπούς διασκέδασης (party tapes) είτε σαν demo για να το προωθήσουν σε δισκογραφικές εταιρίες. Ήταν, κοινώς, κάτι τόσο εφευρετικό και ευφάνταστο, όσο και πειρατικό. Ήταν, επίσης, ίσως η πρώτη μορφή αυτού που τώρα αποκαλούμε remix ή mash up.

Κάνοντας ένα μικρό ff (fast-forward) στη δεκαετία του ’90, το να φτιάξεις ένα mixtape ήταν μια πραγματική ιεροτελεστία την οποία όλοι τότε παίρναμε πολύ σοβαρά. Ξοδεύονταν ώρες σκέψης στο ύφος της όλης κασέτας, όπως και για το είδος της μουσικής, αλλά και ώρες προσπάθειας στο να τη φτιάξεις σωστά υπολογίζοντας τον αριθμό των κομματιών και τον χρόνο σε κάθε μεριά. Μην ξεχνάτε, έπρεπε να υπολογίσεις ακόμα και πόσα δευτερόλεπτα κενό θα υπάρχει ανάμεσα στα τραγούδια.

Συνήθως ήταν ένα δώρο, ο παραλήπτης σχεδόν πάντα άξιζε τον κόπο. Μπορεί να σας φανεί υπερβολικό αλλά ήθελε πολλή δουλειά – και λίγο από το είναι σου. Έχω κρατήσει αρκετά. Αυτό που θυμάμαι πιο έντονα είναι ένα με τραγούδια των Active Member από τη φίλη μου την Ελίζα. Σημειωτέον ότι εάν τα κομμάτια που ήθελες δεν τα είχες και δεν μπορούσες να τα αγοράσεις (σε κασέτα ή CD), έπρεπε να περιμένεις να τα ακούσεις τυχαία στο ραδιόφωνο έχοντας στον θάλαμο του κασετόφωνου μια κενή κασέτα (ή μία που ήσουν διατεθειμένος να θυσιάσεις) και τον δείκτη σου σε ετοιμότητα πάνω από το κουμπί REC. Mixtapes φτιάχνω ακόμα, ειδικά όταν ταξιδεύω, αλλά είναι όλα πιο γρήγορα, πιο προσβάσιμα, πιο «ευρύχωρα». Τώρα πια ακόμα και το 4ης γενιάς iPod Nano μου, που αγόρασα το 2008 και ακόμα χρησιμοποιώ στο αυτοκίνητο, μου φαίνεται kind of vintage.

Το αυτοκίνητο, η μουσική και τα mixtapes φαίνεται να είναι αλληλένδετα. Η μουσική είναι ταξιδιάρικη εκ φύσεως, αλλά ειδικά σ’ ένα αυτοκίνητο, και δη σ’ ένα ταξίδι, όλες οι αισθήσεις εντείνονται. Κάποια τραγούδια, δε, φαίνεται να έχουν γραφτεί αποκλειστικά γι’ αυτό τον σκοπό. Ομολογουμένως είναι πολλά και στην προσπάθειά μου να μικρύνω τη λίστα, ένιωσα ξανά ότι έφτιαχνα (για εσάς εν προκειμένω) ένα mixtape. Στόχος μου ήταν να συνδέσω αυτά τα στοιχεία προσφέροντας και μια συνοχή στον ήχο και το ύφος. Εντέλει, αποφάσισα να φτιάξω δύο top 3, ένα για κάθε μεριά της «κασέτας». Οι θεματολογίες είναι: τραγούδια των οποίων οι στίχοι εμπεριέχουν το αυτοκινητιστικό ή οδηγικό στοιχείο, και τραγούδια που απλά, με ένα είδος μαγείας, σε ταξιδεύουν. Ή, όπως λέει μια φίλη μου, τραγούδια που σου αλλάζουν τη ζωή.

Όταν γύριζα το mixtape στο μυαλό μου ομολογώ ότι το πρώτο κομμάτι που σκέφτηκα ήταν… ή μάλλον όχι. Ας το πάμε ανάποδα. Θα ξεκινήσω με τη δεύτερη θεματική ενότητα.

Ταξιδιάρικα κομμάτια

Side Β

RY X - Thunder

Tanerélle - Love from NGC 7318

Mansionair -  Easier

Το πρώτο κομμάτι, λοιπόν,  ήταν το Wrecking Ball του Ryan Adams. Μη σκεφτείτε τη Miley Cyrus, και όχι δεν εννοώ τον Bryan Adams. Η πρώτη στροφή είναι ό,τι πιο όμορφα αντιπροσωπευτικό της πρώτης θεματολογίας που επέλεξα: Driving through the streets tonight / It’s hot I got the windows down / I wish I could call you I wish you were still around / Nothing much left in the tank / Somehow this thing still drives / It forgot what it needed but somehow still survives. Ο τελευταίος στίχος μας παρομοιάζει με ένα αυτοκίνητο, δουλεμένο, ταλαιπωρημένο, το οποίο ακόμα «τρέχει», και ας είναι «νηστικό».

Η δεύτερή μου σκέψη ήταν αναπόφευκτη. Μια εμβληματική φωνή από τα 90s να απειλεί ότι θα φύγει εάν το αντικείμενο του πόθου του δεν σταματήσει να «τρέχει»: Settle down / I won’t hesitate to hit the highway / before you lay me to waste / Settle up / And I’ll help you find something to drive / Before you drive me in sane. Τον γοητευτικότατο κύριο Chris Cornell δεν τον γνώριζα προσωπικά, υποπτεύομαι ωστόσο ότι εκείνος ήξερε κάτι για μένα, και το αποκάλυψε όταν έγραψε το υπέρτατο Get away Car με την τότε μπάντα του Audioslave.

Ένα χρόνο αργότερα, το 2003, οι αγαπημένοι μου Death Cab for Cutie κυκλοφόρησαν το άλμπουμ τους Transatlanticism, και μέσα σε αυτό υπήρχε η 3η και τελευταία μου επιλογή για το SIDE A, το κομμάτι Passenger Seat. Θα ήθελα να γράψω εδώ όλους του στίχους, μπορείτε όμως να τους βρείτε, οπότε θα αρκεστώ σε έναν, τον πιο σημαντικό, και θα σας αφήσω με αυτόν… with my feet on the dash / the world doesn’t matter.