Generation Χ: το χρωμόσωμα που δεν έμαθε ποτέ να οδηγεί

Της Ελένης Χελιώτη

Γυναίκα οδηγός: για πολλούς φαντάζει οξύμωρο, για άλλους απλά αστείο. Όπως και να το βλέπετε, we ’re out there, είτε το θέλετε είτε όχι. Το ερώτημα της ημέρας όμως δεν είναι τι κρύβεται πίσω από τη γυναικεία οδήγηση αλλά τι λείπει. Ας μάθουμε λοιπόν, επιτέλους...

Υπάρχουν πολλοί μύθοι και πολλά στερεότυπα πίσω από τα οποία κρύβονται πολλές δυσάρεστες αλήθειες για τη γυναικεία οδήγηση. Εγώ η ίδια διακρίνοντας έναν κακό ή αψυχολόγητο οδηγό μπροστά μου ψιθυρίζω «γυναίκα θα είναι». Συχνά πέφτουμε στην παγίδα του εύκολου χαρακτηρισμού και βαφτίζουμε συμπεριφορές με ονόματα που έχουμε μάθει να αναμασάμε χωρίς ποτέ να έχουμε αναρωτηθεί για την ετυμολογία τους. 

Ας εξετάσουμε λοιπόν την πηγή του κακού ως ένα πρώτο βήμα εξορκισμού μιας κοινωνικής συνήθειας που έχει ως μοναδικό αποτέλεσμα να τρέφει το δαίμονα, αντί να τον απομακρύνει. Οι γυναίκες συχνά χαρακτηρίζονται ως κακοί οδηγοί γιατί είναι φοβικές, γιατί δεν έχουν καμία αίσθηση του χώρου και των διαστάσεων ενός αυτοκινήτου, γιατί δεν είναι αρκετά συγκεντρωμένες κάνοντας πολλά άλλα πράγματα ταυτόχρονα, όπως βάζοντας κραγιόν ή μάσκαρα με το στόμα ανοιχτό έχοντας κατεβάσει το καθρεφτάκι του οποίου την πραγματική λειτουργία συχνά δεν γνωρίζουν. 

Όπως και με τα περισσότερα πράγματα, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση: ένα είδος limbo όπου επικρατεί μια ασάφεια αναμειγμένη με ευθυνοφοβία και αποδοχή χαρακτηρισμών τα οποία διαιωνίζουν τόσο οι παραβάτες όσο και σχολιαστές. Η αλήθεια λοιπόν ξεκινάει από μία διαπίστωση που είναι απατηλά απλή και ρηχή. Οι γυναίκες, ως επί το πλείστον, δεν αγαπούν το αυτοκίνητο. Ας δούμε όμως τι σημαίνει και πώς προσδιορίζεται αυτή η αγάπη. Τι μας έχουν δώσει τα κωμικά memes του διαδικτύου ως εικόνες; Έναν άντρα να γυαλίζει ευλαβικά το αυτοκίνητό του, έχοντάς το ως ναό, ενώ μια γυναίκα αντίστοιχα το έχει με ιεροσυλία γεμίσει με ρούχα, σκουπίδια, αξεσουάρ και παπούτσια, μετατρέποντάς το σε μία κινητή αποθήκη. 

Γελάμε και γνέφουμε καταφατικά ενώ λέμε «μα πόσο αλήθεια», γιατί γνωρίζουμε καλά το στερεότυπο. Τι σημαίνει να αγαπάς το αυτοκίνητο; Θα απαντήσω για εμένα την ίδια. Εγώ, μια γυναίκα 34 ετών, στης οποίας στα πίσω καθίσματα ξεκουράζονται μόνιμα μια δωδεκάδα βιβλίων (λόγω επαγγέλματος), πάνω στα οποία συχνά απλώνεται ένα φουλάρι, just in case, και ένα δερμάτινο μπουφάν για τις μέρες που βγαίνω μεσημέρι και γυρνάω αργά το βράδυ. Οδηγώ 14 χρόνια και είμαι στο τρίτο αυτοκίνητό μου. Ομολογουμένως, κανένα από αυτά που είχα έως τώρα δεν ήταν η πρώτη μου επιλογή. Έχω ορκιστεί όμως ότι το επόμενο θα είναι, όποιο και αν είναι το «κόστος». 

Το πρώτο δείγμα αγάπης προς το αυτοκίνητο, όπως και σε κάθε τι άλλο, είναι ο σεβασμός. Πρέπει να γνωρίζεις και να σέβεσαι τι έχεις στα χέρια σου και κάτω από τα πόδια σου. Το μόνο που θυμάμαι από τα θεωρητικά μαθήματα οδήγησης είναι η μηχανολογία. Πριν λίγα χρόνια ήμουν με μία παρέα και ακούω ένα φίλο μου (μηχανικό αυτοκινήτων) να λέει σε έναν άλλον: «οι κινητήρες diesel δεν έχουν μπουζί». Πετάχτηκα λοιπόν και ρώτησα: «και πώς γίνεται η ανάφλεξη;» Γύρισαν και οι δύο και με κοίταξαν με γουρλωμένα μάτια και ένα ύφος δυσπιστίας και αποπροσανατολισμού. Όπως ενδεχομένως να κοίταγε μια γυναίκα έναν άνδρα που είχε μόλις εκφράσει απορία για το τι παραπάνω δείχνει μια κολποσκόπηση από τον απλό κολπικό υπέρηχο.  Η απάντηση, ευτυχώς, ήταν «πολύ καλή ερώτηση!», και όχι «άσε μας, κουκλίτσα μου». 

Επιστρέφοντας όμως στη γυναίκα οδηγό και τα «επιτεύγματά» της στο δρόμο, αξίζει να δούμε το αίτιο πίσω από την έλλειψη αγάπης της για αυτό. Η οπτική της είναι ενδιαφέρουσα και χαρακτηρίζεται από τη δυσδιάστατη πεποίθηση ότι είναι ένα αδιάφορο, μεταλλικό, μηχανικό κουτί που σκοπός του είναι να της δυσκολεύει τη ζωή. Το παράδοξο έρχεται εδώ να πάρει θέση. Η γυναίκα, ένα ον που συχνά «κατηγορείται» για την πολυπλοκότητά της, σηκώνει τα χέρια ψηλά (αντί να κρατάει το τιμόνι) και δηλώνει «ανίκανη» να αντιληφθεί και να καταλάβει την πολύπλοκη ομορφιά ενός οχήματος.  

Το αυτοκίνητο για να το αγαπήσεις πρέπει να το δεις γι’ αυτό που είναι. Πρέπει να πάψεις να το αντιμετωπίζεις ως ένα απλό μέσο μετακίνησης, γιατί είναι πολλά περισσότερα. Είναι μαθηματικά, φυσική, χημεία, ιστορία, σχέδιο, αρχιτεκτονική και χρώμα: είναι τέχνη. Το ότι σε πάει στη δουλειά σου και μετά πίσω σπίτι (μέρη στα οποία ίσως να μη θες να φτάσεις) δεν αλλοιώνει την αξία του. 

Η οδηγική βέβαια συμπεριφορά δεν έχει να κάνει ούτε με την αγάπη ούτε με το φύλο, είναι όμως άμεσα συνυφασμένη με το σεβασμό: στο αυτοκίνητο, στο δρόμο, στον Κ.Ο.Κ. και στον ίδιο μας τον εαυτό. Το γονίδιο του σεβασμού δυστυχώς σαν χώρα και σαν κοινωνία το έχουμε σχεδόν εξαλείψει, και ειλικρινά εύχομαι να ξυπνήσουμε πριν τον πλήρη αφανισμό του. 

Η «νεκροψία» δυστυχώς δείχνει ότι δεν υπάρχει σωτηρία, ότι η αποθανούσα ελπίδα «έσβησε» όταν οι άνδρες εδραίωσαν τη γυναίκα ως… ζώον στο τιμόνι, όταν εμείς βαφτίσαμε τα αυτοκίνητα ανδρικά και σταματήσαμε να ασχολούμαστε περαιτέρω, και όταν για κάποιο λόγο αποδεχτήκαμε την ήττα μας θεωρώντας λανθασμένα ότι το αυτοκίνητο είναι ένα παιχνίδι που ανήκει και εκφράζει μόνο το ανδρικό φύλο και εμείς απλά το χρησιμοποιούμε ως εργαλείο εκτέλεσης αναγκαίων και αναπόφευκτων καθηκόντων.  

Στον καθιερωμένο αντίποδα, πείτε μου σας παρακαλώ, γυναίκες και άντρες: όταν βλέπετε μία γυναίκα με πυρίμαχη αγωνιστική φόρμα, μπαλακλάβα, αγωνιστικά γάντια και παπούτσια και κράνος, δεν ηδονίζεστε με την όλη εικόνα; Όχι γιατί τόλμησε απλά. Αλλά γιατί ξεχώρισε και προσπέρασε το στερεότυπο που αυτοενδυθήκαμε με τις επιλογές μας εμείς οι ίδιες κυρίως…